II
Syriërs bereiken de frontlinie
Lot IS-strijders zet de
coalitie onder spanning
II
5
Abyad
„Gisteren was onze keuze nog:
vluchten of vermoord worden", ver
volgt Ibrahim, die werkt als chauf
feur. „Vandaag is het alsof de zon
schijnt. We kunnen gewoon in onze
huizen blijven."
Zeker, Ibrahim is geen grote fan
van het Syrische regeringsleger en
van de Syrische president Bashar al
Assad. Maar, zo meent hij, alles is
beter dan moordpartijen of een
vluchtelingenbestaan.
,,Als de Turken en hun Moslim
broeders hier waren binnengeval
len", legt Ibrahim uit, ,,dan hadden
ze iedereen die niet was gevlucht
afgeslacht. De vrouwen verkracht.
De mannen de keel doorgesneden.
Geloof me. Die gasten zijn IS-light."
Het Syrische leger daarentegen
bestaat volgens Ibrahim uit 'mijn
broeders, mijn neven, mijn familie'.
Als de Turken hier
waren gekomen,
hadden ze iedereen
afgeslacht
Volgens Ibrahim komen de Syrische
regering en de SDF er samen wel
uit. ,,We hebben nooit echt tegen
elkaar gevochten, dus er is weinig
bloed vergoten tussen het Syrische
leger en de SDF. Dat maakt het een
stuk makkelijker om tot een over
eenkomst te komen."
Markt
Daarom is het deze maandag druk
op de markt van Derik. De mensen
zijn teleurgesteld dat ze hun Koer
dische zone in Noord-Syrië hebben
verloren. Maar tegelijk heel opge
lucht dat ze niet hoeven te vluchten
voor het Turkse leger en hun bond
genoten.
Maar een meisje huilt op straat.
Omdat het voorbij is met de auto
nome Koerdische regio 'Rojava' -
die slechts vijf jaar heeft bestaan.
,,Ik vind het zo erg", snottert ze.
,,Maar ik weet dat dit het minst
slechte besluit is. want de Turken
hadden ons vernietigd."
Direct na de deal tussen de SDF
en de Syrische autoriteiten, trok het
Syrische leger op maandag op in
noordelijk richting. Steden als Tall
Tamar, Tabaqa, Manbij en Qamishli
werden zonder verzet van de Koer
den ingenomen.
Damascus had eerder troepen
naar het noorden van het land
gestuurd om het al dagenlang
durende Turkse offensief te
stoppen. De Turkse president
Erdogan zei dat hij niet van plan
was Manbij in te nemen.
Een lokale functionaris in
Manbij, dat onder controle staat
van de Koerden, bevestigde dat
troepen waren binnengekomen
en ingezet op frontlinies.
Het Syrische leger had vorig
jaar op verzoek van Koerdische
troepen een beperkt aantal
militairen rondom Manbij ge
stationeerd om het gebied te
beschermen tegen een ge
vreesde Turkse aanval. Maar de
inzet van gisteren is de belang
rijkste van Damascus sinds het
Syrische leger zich in 2012 terug
trok uit de stad in de provincie
Aleppo.
Het aantal mensen dat in
Noord-Syrië op de vlucht is ge
slagen na de inval van Turkije,
is opgelopen naar 160.000. Dat
zei António Guterres, secreta
ris-generaal van de Verenigde
Naties gisteren in een verkla
ring, waarin wordt aangedron
gen op een 'onmiddellijke de-
escalatie'.
Guterres 'maakt zich ernstig
zorgen over de militaire ont
wikkelingen'', aldus de verkla
ring. Hij drong aan op een
vreedzame oplossing.
Het kabinet houdt vast aan de
lijn dat er geen IS-strijders naar
Nederland worden terugge
haald. Ook niet nu dit weekend
al zeker 800 IS'ers uit een Koer
disch kamp in Syrië zijn ge
vlucht. Volgens de regering zit
ten daar geen Nederlandse IS-
strijders tussen, maar de vrees
groeit dat ook andere gevange
nissen zullen vallen. Veel Koer
dische of Syrische bewakers
slaan immers op de vlucht.
Zo zouden veel Nederlandse
IS'ers gevangen zitten in Al-
Hol aan de Syrisch-Iraakse
grens. Dat ligt vooralsnog bui
ten het gebied ligt waar het
Turkse offensief plaatsheeft,
maar garanties dat het kamp
standhoudt zijn er niet.
Ondertussen zijn de rege
ringspartijen hopeloos ver
deeld over de vraag of Neder
land actief IS-strijders uit het
gebied zou moeten terughalen
naar ons land. VVD en CDA
zijn mordicus tegen, Christen
Unie en D66 zijn voor. Het is
een patstelling die eigenlijk al
jaren voortduurt.
ChristenUnie-leider Gert-
Jan Segers gooide gisteren nog
eens de knuppel in het hoen
derhok door te zeggen dat de
regering moet onderzoeken of
en hoe Nederlandse IS-strijders
kunnen worden gevangengezet
en in ons land berecht kunnen
worden.
Als de IS'ers ontsnappen
zouden zij kunnen terugkeren
naar Europa om vervolgens
aanslagen te plegen. ,,Dat is een
bedreiging voor onze veilig
heid en de veiligheid in de re
gio.''
Ook D66-leider Rob Jetten
wil er 'alles aan doen om te kij
ken hoe we mensen gecontro
leerd kunnen terughalen'. Vol
gens hem moet worden voor
komen dat IS'ers 'uit de kam
pen ontsnappen en onder de
radar terugkomen naar Europa
om aanslagen te plegen'.
Premier Rutte stelt juist dat
het gebied te onveilig is om Ne
derlanders terug te halen. ,,On-
mogelijk'', zegt hij er zelfs bij.
Na afloop van het coalitiebe-
raad gisteren herhaalde minis
ter Ferd Grapperhaus (Justitie)
dat het kabinet Nederlandse IS-
strijders niet gaat terughalen
naar Nederland. Volgens hem
is dat 'te onveilig'. De minister
heeft 'persoonlijke bevestiging'
van het Rode Kruis dat het nu
'heel gevaarlijk is'.
Ook het CDA ziet het nog
steeds niet zitten en wijst op de
chaos in het gebied. ,,We kun
nen daar geen mensen heen
sturen'', aldus Tweede Kamer
lid Madeleine van Toorenburg.
Bovendien denkt zij dat Neder
landse Syriëgangers vrijuit zul
len gaan als ze toch hier be-
Ze lopen binnen
no time in onze
samenleving rond
recht zouden worden, omdat
het voor justitie moeilijk is be
wijs tegen hen te vergaren. ,,En
dan lopen ze ook binnen no
time in onze samenleving
rond.''
Hoeveel IS-strijders er pre
cies vastzitten in het noordoos
ten van Syrië, weet niemand.
De schattingen lopen uiteen
van enkele duizenden tot meer
dan tienduizend. Het aantal
volwassen Nederlanders dat in
Syrisch-Koerdische kampen of
in detentie verblijft, werd eer
der dit jaar nog geschat op 55.
Driekwart van hen is vrouw.
Zij hebben 85 kinderen bij zich.
Een aantal van de kinderen is
in het Midden-Oosten geboren.
Nederland is overigens niet
het enige land dat worstelt met
potentiële terugkeerders.
Frankrijk heeft een veelvoud
aan jihadstrijders naar Syrië
zien vertrekken en staat voor
eenzelfde vraagstuk. Tot dusver
heeft ook de Franse president
Emmanuel Macron gezegd dat
jihadisten daar moeten worden
berecht, niet in Frankrijk.
Processen
Overigens zijn er in Nederland
wel enkele processen gaande
tegen teruggekeerde jihadisten.
Twee strijders, Reda Nidalha en
zijn Utrechtse vriend Oussama
A., werden eerst veroordeeld in
Turkije voor hun deelname aan
de strijd, nu ondergaan ze hier
een proces. Het tweetal reisde
in 2014 naar Syrië en werd eind
2016 aangehouden toen ze de
grens met Turkije overstaken.
De Turken veroordeelden hen
tot zes jaar cel, maar in afwach
ting van het hoger beroep reis
den ze naar Nederland waar ze
ook ingerekend werden. Hun
zaak in ons land loopt nog.
Het Openbaar Ministerie
heeft daarnaast, zo goed en zo
kwaad als dat lukt, dossiers op
gebouwd tegen andere Syrië-
gangers. Punt is wel dat ze on
der de radar naar Nederland
zouden kunnen reizen, is de
vrees. De AIVD zegt 'alert' te
zijn.
dinsdag 15 oktober 2019
GO
Qamishli
Ras
Kobani Tal al-Ain
Ayn Issa
Al Hasakah
Raqqa
50km
koffers weer uit
-Ibrahim, chauffeur in Derik
DAMASCUS Syrische rege
ringstroepen zijn gisteren de
belangrijke Noord-Syrische
stad Manbij binnengetrokken,
meldt het Syrische staats-
nieuwsagentschap SANA.
Door de Turkse inval in Syrië
zijn de coalitiepartijen van
Rutte 3 tegenover elkaar
komen te staan. Nu IS-strij-
ders dreigen te ontsnappen
uit het gebied, zijn de rege
ringspartijen verdeeld over
wat te doen.
Tobias den Hartog
Den Haag
De deuren van een gevan
genis in Tel Abyad staan
open. FOTO GETTY IMAGES
-Madeleine van
Toorenburg, CDA-Kamerlid
