Slob: 'Meer geld voor het onderwijs? Dat zit er nu niet in'
NIEUWS 13
Coalitie botst
over stikstof
MEETPUNTEN MILIEUVERVUILING
Regeringspartijen CDA en VVD
uitten gisteren twijfels over het
model om te bepalen uit welke sec
toren stikstof in Nederland afkom
stig is. Volgens het Rijksinstituut
voor Volksgezondheid en Milieu
(RIVM) is de landbouw verant
woordelijk voor 46 procent van alle
stikstof die neerslaat in de Neder
landse natuur. Ruim 6 procent
komt van het wegverkeer en 0,1
procent uit de luchtvaart. Oud-mi
nister Johan Remkes adviseerde op
basis daarvan om de veestapel rond
natuurgebieden in te krimpen en
de maximumsnelheid op bepaalde
wegen te verlagen. Het kabinet
heeft die adviezen afgelopen vrij
dag grotendeels overgenomen.
Boeren en hun belangenorgani
saties trekken de stikstofcijfers al ja
ren in twijfel. Zij hebben kritiek op
het geringe aantal meetpunten en
de locatie daarvan. Zo zijn er slechts
zes meetmasten voor ammoniak,
de belangrijkste bron van stikstof
die afkomstig is van veehouderijen.
Stikstof Nederland
naar sector 2018
46%
Eén daarvan staat zo dicht bij een
grote kippenstal, dat de meetresul
taten volgens hen vertekend zijn.
Die kritiek is deels terecht, zegt
Jan Willem Erisman, hoogleraar in
tegrale stikstofstudies. ,,Tot 2000
waren er meer meetpunten, maar
die zijn wegbezuinigd. De overge
bleven meetpunten zijn strategisch
gekozen, maar het pluimveebedrijf
in de buurt van het meetpunt Vre-
depeel is de laatste jaren fors uitge
breid. Het zou goed zijn als op meer
plaatsen wordt gemeten.''
De zes ammoniakstations zijn
niet de enige. In totaal zijn er in Ne
derland 139 meetstations, legt stik-
stofdeskundige Addo van Pul van
het RIVM uit. ,,In tachtig natuurge
bieden meten we de concentratie
ammoniak. Daarnaast zijn er acht
stations waar we meten hoeveel
stikstof neerslaat met regen en 45
meetpunten voor stikstofoxiden.''
Stikstofoxiden zijn de belangrijkste
bron van stikstof afkomstig van fos
siele brandstoffen. Die meetpunten
staan langs snelwegen, in de Rot
terdamse haven en bij Schiphol.
De 139 stations kunnen niet de
tecteren hoeveel moleculen afkom
stig zijn uit koeienpoep, de uitlaat
van een auto of vliegtuigmotoren.
Dat berekent het RIVM vervolgens
met modellen. ,,We weten waar
veehouderijen staan en hoeveel au
to's over welke wegen rijden'', zegt
Van Pul. ,,Door middel van emissie
registratie kennen we de stikstof-
uitstoot van alle bronnen. Die gege
vens stoppen we in een model dat
ook wordt gebruikt voor weers
voorspellingen. Zo weten we hoe
de stikstof zich door de lucht ver
spreidt en waar die neerslaat.''
Daarbij wordt met twee maten
gemeten, stelde de SGP gisteren.
Volgens die partij wordt bij wegen
gekeken naar de stikstof die neer
slaat tot 5 kilometer van een weg,
terwijl het effect bij boerderijen en
bouwprojecten tot op 'oneindige
afstand' wordt berekend. Het CDA
trekt verder de 0,1 procent uitstoot
van het vliegverkeer in twijfel.
Het RIVM veegt die kritiek van
tafel. ,,Als het om de bronnen van
stikstof gaat, wordt elke uitstoot
volledig meegerekend'', stelt Van
Pul. ,,Ook die van auto- en vliegver
keer. Vliegtuigen vliegen echter zo
hoog dat de concentratie enorm is
verdund tegen de tijd dat hun stik
stof neerslaat. Bovendien wordt die
deels omgezet in andere stoffen.''
Daarnaast is er kritiek op het ge
brek aan transparantie van het
RIVM en de grote onzekerheids
marge (30 procent). Minister
Schouten denkt wel dat er verbete
ringen mogelijk zijn. Daarom zul-
We weten waar
veehouderijen staan
en hoeveel auto's
over de wegen rijden
DEBAT
len er meer meetpunten worden
geregeld, beloofde zij gisteren.
Erisman pleit ervoor dat ook sa
tellietmetingen in het model wor
den opgenomen. ,,Meer meetgege
vens maken de onzekerheidsmarge
kleiner.'' Ook hij vindt dat het
RIVM meer openheid moet geven.
Hij verwacht niet dat satellietme
tingen en extra masten tot com
pleet andere cijfers leiden. ,,Dat gaat
om een verschil van enkele procen
ten. Wellicht dat landbouw dan op
42 procent uitkomt in plaats van 46
procent, maar het blijft de belang
rijkste bron van stikstofuitstoot.''
Premier Mark Rutte en Slob gaan
volgende week woensdag in ge
sprek met werkgevers en onder
wijsbonden. Verschillende Kamer
leden wilden van Slob weten wat
hij in dat gesprek kon bieden. Maar
de 'hoge verwachtingen' die D66-
Kamerlid Paul van Meenen zei te
hebben van de afspraak waarbij de
minister-president aanschuift,
maakte Slob in het debat niet waar.
Slob benadrukte dat de sociale
Inmiddels woekert er
een uitslaande
brand. Er is nu meer
geld nodig
partners zelf om het gesprek heb
ben gevraagd. De werkgevers en
bonden willen met Rutte om tafel
omdat hij bij de Algemene Politieke
Beschouwingen zei op zoek te wil
len gaan naar extra geld, mits er
eerst een nieuwe cao wordt geslo
ten. Dat werd gezien als chantage.
Volgens Slob had Rutte alleen aan
gegeven dat het 'heel dienstbaar'
zou zijn als de cao wordt gesloten.
Volgens de oppositie is de maat
vol nu het lerarentekort steeds
zichtbaarder wordt. Meerdere Ka
merleden haalden de 16de Montes
sorischool in Amsterdam aan, die
twee weken geleden aankondigde
te moeten sluiten vanwege het le
rarentekort. Zij willen actie van
Slob.
Ook regeringspartij D66 wil dat
de loonkloof tussen het basison
derwijs en het voortgezet onder
wijs wordt gedicht. Volgens Van
Meenen woedde er een paar jaar ge
leden een veenbrand in het onder
wijs. ,,Er kwamen toen twee em
mers water voor een salarisverho
ging en lagere werkdruk. Inmiddels
woekert er een uitslaande brand. Er
is meer nodig."
Volgens PvdA en SP moet Van
Meenen dan ook boter bij de vis
doen en de premier en Slob met een
opdracht naar het gesprek met de
sociale partners sturen. Van Mee-
nen stelde dat gesprek eerst te wil
len afwachten.
In de strijd tegen het lerarente
kort pleitten de coalitiepartijen er
in De Telegraaf voor om de toela
tingstoets voor geschiedenis, aard
rijkskunde en natuur en techniek
op de pabo te schrappen. De taal-
en rekentoets moest wel in stand
blijven. Maar minister Ingrid van
Engelshoven - die over de pabo's
gaat - voelt er weinig voor de toela
tingseisen te versoepelen. ,,Het is te
makkelijk en te snel om te zeggen:
dan doen we die toetsen maar niet.''
donderdag 10 oktober 2019
GO
Hoe meten we eigenlijk hoeveel
stikstof van boerderijen komt?
Minister Carola Schouten van
Landbouw wil dat er meer meet
punten in Nederland komen om
stikstof te meten. Regeringspar
tijen CDA en VVD twijfelen aan
het rekenmodel van het RIVM.
Hoe weten we hoeveel stikstof
van boerderijen komt, en hoe
veel van vliegtuigen?
Annemieke van Dongen
Den Haag
Industrie Overig
Scheepvaart 31 4
32
Buitenland
Land
bouw
Een boer injecteert gier in een akker. foto flip franssen/hh
RIVM-meetmast
met stikstofmeting
op verschillende
hoogtes
-Addo van Pul, RIVM
DEN HAAG De coalitiepar
tijen botsen over maatrege
len die boeren moeten
nemen om de uitstoot van
stikstof te verminderen. D66
wil een drijfmestverbod, tot
grote woede van coalitiegeno
ten CDA en VVD.
Eerder haalde D66-Kamerlid
Tjeerd de Groot zich al de
woede op de hals van zijn co
alitiepartners door een halve
ring van de veestapel voor te
stellen. Gisteren, tijdens een
debat over de begroting van
het ministerie van Landbouw,
pleitte D66'er De Groot voor
een drijfmestverbod.
Zo'n verbod houdt in dat boe
ren verplicht worden om poep
en urine van vee gescheiden
op te vangen in hun stallen:
daardoor ontstaat geen 'drijf-
mest'. Bij drijfmest komt am
moniak vrij, wat als stikstof in
de natuur neerslaat. Als poep
en urine gescheiden moeten
worden, vergt dat kostbare in
vesteringen in stallen.
Zowel CDA als VVD zeiden
zo'n drijfmestverbod niet te
accepteren.
Peter Winterman
Minister Arie Slob van Basis- en
Voortgezet Onderwijs houdt vol
dat er géén extra geld komt voor
lerarensalarissen. ,,Structureel
geld, dat zit er nu niet in'', zei hij
tijdens een Kamerdebat over le
raren. ,,We gaan wel kijken naar
incidenteel geld.''
Hanneke Keultjes
Den Haag
-Paul van Meenen, Kamerlid
