Geo-engineering in strijd
22
Geo-engineering is het inzetten van nieuwe
technologieën om het klimaat te redden. De een
noemt het de redding van de aarde, de ander
vindt het een levensgevaarlijke ingreep.
'Geo-engineering is
voor het klimaat niet
de totale oplossing'
Om de opwarming van de aarde tegen te gaan
kunnen technologische middelen worden ingezet.
Schepen die ter plekke grote ijs
blokken maken om de ijsmassa's
op de Noord- en Zuidpool op peil
te houden. Ruimteschilden die
zonlicht weerkaatsen om de tem
peratuur op aarde te verlagen. Of grote hoe
veelheden ijzer in de oceanen gooien om de
groei van plankton - dat CO2 opneemt -
te stimuleren.
Het zijn een paar gedurfde voorstellen uit
de koker van de geo-engineering. Ideeën van
wetenschappers die met ingrijpen in de na
tuurlijke systemen de aarde willen redden.
,,Ik spreek liever van climate engineering. Het
gaat om het op grote schaal ontwikkelen van
technieken om de opwarming als gevolg van
de uitstoot van broeikasgassen als methaan
en koolstofdioxide (CO2) te verminderen",
zegt prof.dr. ir. Herman Russchenberg,
hoofd van de afdeling Geowetenschappen
van de TU Delft.
Hoe meer de bewijzen voor een desas
treuze verandering van het klimaat zich
opstapelen, hoe meer het pleidooi voor geo-
engineering aan kracht wint. Volgens een
groeiend aantal beleidsmakers en weten
schappers is het terugdringen van de broei
kasgassen ook niet genoeg. Er zullen met be
hulp van geo-engineering ook grote hoeveel
heden CO2 uit de lucht moeten worden ge
haald. Maar dat roept meteen een volgend
probleem op: een beroep op nieuwe techno
logieën kan zorgen voor allerlei onvoorziene,
onbedoelde gevolgen.
,,Daarom zijn risicoanalyses, hoe moeilijk
ook, absoluut noodzakelijk. Je moet iets kun
nen stopzetten als het nodig is'', voegt Rus
schenberg eraan toe. „Climate engineering
staat nog in de kinderschoenen maar de laat
ste jaren wint het aan terrein. Het heeft lang
in de taboesfeer gezeten. Mensen vinden het
eng. Ze zeggen: je moet niet met moeder na
tuur aanrommelen. Maar over vijf jaar zal
climate engineering veel breder geaccepteerd
zijn, met meer technieken.''
Russchenberg wijst op het belang van
internationale samenwerking. ,,Als een land
op eigen houtje opereert, is dat het slechtste
scenario. Er kleven aan geo-engineering be
langrijke organisatorische en ethische vraag
stukken. Die moeten gemeenschappelijk
worden opgelost'', aldus de Delftse geowe-
tenschapper. Hij pleit daarom voor samen
werking op drie niveaus: in Nederland, in Eu
ropees verband en op wereldniveau. Vooral
dat laatste is nog ver te zoeken.
Eigen plan
De verdeeldheid leidt ertoe dat iedereen op
het gebied van geo-engineering te veel zijn
eigen plan trekt. Het kan de Universiteit van
Cambridge bijvoorbeeld niet hard genoeg
gaan. Daar wordt een aparte afdeling opgezet,
het Centrum voor Klimaatreparatie. ,,Hier
staat deze vraag centraal: wat moeten we blij
ven doen, wat kunnen we doen en wat zijn
voor over tien tot twintig jaar de plannen die
het bestaan van de mensheid voor de ko
mende 10.000 jaar zullen gaan bepalen?'',
zegt David King, die het project coördineert.
,,We handelen veel te langzaam.''
Volgens Russchenberg bestaan er in begin
sel twee richtingen in de geo-engineering.
,,De ene richt zich op de reflectie van zonlicht
om de aarde af te koelen, de andere op het
onttrekken van CO2 uit de atmosfeer. Aan de
reflectie wordt het meest gedacht en gewerkt.
Dat kan bijvoorbeeld worden bereikt met
chemicaliën, sulfaatverbindingen in de stra
tosfeer, of met wolkenmodificatie, waardoor
wolken meer zonlicht kunnen weerkaatsen."
Voor het repareren van het klimaat richten
veel wetenschappers zich op de Noord- en
Zuidpool waar de ijsmassa's in recordtempo
smelten. Met enkele baanbrekende ideeën.
Wat te denken van het plan om met tien mil
joen windmolens in de winter bij Antartica
ijskoud water naar de oppervlakte te pompen
om de ijsmassa's te laten aangroeien. Ge
schatte kosten: 400 miljard euro. Een goed,
ZATERDAG 5 OKTOBER 2019
WETENSCHAP
Door kleine zwaveldeeltjes
hoog in de lucht te verspreiden
vormen zich wolken die zonlicht
tegenhouden
Ruimteschilden
kunnen zonnestralen
tegenhouden voor ze de
atmosfeer binnengaan
Opslag van CO2
onder de oceaan
Vergroening
van de woestijn
weerkaatst zonlicht
of op grote diepte
in rotsgesteenten
Aanplant van boss
Grote CCb-ODname
Zélf klimaat bijsturen is een
HANS VAN ZON
