Programmamaker Tijl Beckand loopt tocht door Duitsland in
20
In 1705 maakte componist Johann Sebastian Bach
een 400 kilometer lange voettocht door zijn vaderland
om zijn idool Dieterich Buxtehude te ontmoeten.
Tijl Beckand liep de vermoedelijke route en maakte er een
tv-programma van. We wandelden het laatste stuk mee.
Een avond in Arnstadt, begin achttiende
eeuw. De dan 20-jarige Johann Sebastian Bach
wordt in de stad opgewacht door een groepje
boze jongens. De componist heeft één van
hen, genaamd Johann Heinrich Geyersbach,
'een 'lul van een fagottist' genoemd. De jonge
ren zinnen op wraak. Het draait uit op een
handgemeen, waarbij Bach zijn degen trekt.
De componist krijgt een proces-verbaal.
,,Het is voor Bach waarschijnlijk de door
slaggevende reden geweest om te vertrekken
en aan zijn voettocht te beginnen'', stelt Tijl
Beckand (45). ,,Van Arnstadt naar Lübeck in
het noorden van Duitsland. Daar woonde zijn
idool: Dieterich Buxtehude. Van hem kon
Bach leren, maar hij moest ook opschieten.
Buxtehude was al op leeftijd, 68 jaar. Hij trok
er vier weken voor uit, het werden vier maan
den.''
Tijl Beckand, vooral bekend als improvisa
tiekunstenaar van de Lama's en televisiepre
sentator, heeft zich de laatste jaren ook ont
popt als een warm pleitbezorger van de klas
sieke muziek. Met programma's als de Tiende
van Tijl en Tijl B op volle toeren maakt hij het
genre toegankelijk voor een breder en jonger
publiek. ,,Het waren altijd verhalen vanuit een
studio. Ik wilde meer verdieping. Het levens
verhaal vertellen in een tocht. De struggle in
beeld brengen, het ondergaan van zo'n lange
reis. En onderweg de plekken laten zien, de
steden waar hij langs kwam, het natuur
schoon. Een echte roadtrip.''
Dus duikt Tijl Beckand in de route die Bach
gelopen moet hebben. Verschaft hij zich origi
nele wandelschoenen en -kleding, bepakt zich
met een rugzak en trekt erop uit. Te beginnen
in ARNSTADT waar de jonge componist des
tijds woonde en werkte als organist in de
Neue Kirche. En verdiept hij zich nog meer in
het genie, zoals hij de componist noemt.
,,Bach is uniek in zijn soort. Hij staat boven
alle partijen. Zijn muziek is toepasbaar op alle
instrumenten. Dat is bij geen enkele andere
componist het geval. Hun muziek is vaak een
weergave van een periode, die van Bach is
tijdloos. En een inspiratiebron voor vele muzi
kanten. Voorbeeld? Blackbird, een nummer
van Paul McCartney. Bach blijft cool op de een
of andere manier.''
In de leer
Johann Sebastian Bach heeft al een strijd gele
verd voordat het muziektalent zich ontwik
kelt. De jongeling, het achtste en jongste kind
in een Duitse familie, is pas 9 jaar als eerst zijn
moeder en tien maanden later zijn vader over
lijdt. Hij komt in het gezin van zijn oudere
broer en wordt op z'n 18de organist in Arn
stadt. Als hij hoort van het bestaan van Diete-
rich Buxtehude in Lübeck krijgt hij de krie
bels. Bach wil in de leer. ,,De roem van een
componist kon zich ook toen al uitstrekken
van Scandinavië en Spanje tot Rusland en Ar
gentinië. Door mond-tot-mondreclame, of
drukwerk. Bach kon zijn talent niet meten,
maar voelde dat hij meer kon. Hij wilde beter
worden. Zonder een afspraak te maken en
zonder zijn baas in te lichten vertrok hij.''
Meer dan drie eeuwen later volgt Beckand
de route, die van zuid naar noord loopt. ,,Het
zegt nogal wat over iemand als je 400 kilome
ter aflegt. Ik onderga het, herbeleef de tocht,
ben zo veel dichter bij Bach gekomen.''
ZATERDAG 5 OKTOBER 2019 GO
Uit wandelen
met Bach,
Buxtehude
en Beckand
DENNIS JANSEN
■S',
Van boven naar beneden: beeld van de jonge Bach in Arnstadt,
de Brocken (het hoogste punt van de Harz), de Holstentor in
Lübeck en Johannes Unger met het orgel in de Marienkirche.
FOTO'S SHUTTERSTOCK/PRIVEBEELD
