II
Wonen aan de kust is gezonder
Geen erfpacht bij
kleine huisjes in Goes
9
PROMOVENDUS HZ NOMINATIE VOOR RAAK-AWARD
HZ-promovendus
Jildou Schotanus
(28) is met haar
onderzoek
Meerwaarde met
Mosselen
genomineerd voor de
RAAK-award, een prijs
voor toonaangevend
praktijkonderzoek van
hogescholen in
Nederland.
Het is de eerste keer dat
de HZ in de finale van
de RAAK-award staat.
De winnaar krijgt
10.000 euro. Schota
nus is aangenaam verrast door de
nominatie. ,,Zeker. Er zijn 24 on
derzoeksprojecten ingezonden en
van de zes finalisten is mijn on
derzoek het enige met een ecolo
gisch karakter. Bovendien is het
leuk dat de HZ voor de eerste keer
de finale haalt."
De promovendus 'bouwen met
natuur' uit Sint Philipsland onder
zoekt al vier jaar of de aanleg van
droogvallende mosselbanken in
de Oosterschelde drie verschil
lende, ogenschijnlijk tegenstrij
dige doelen kan dienen. Gaan
zulke mosselbanken de zandhon-
ger in de zeearm tegen? Ten
tweede: helpen ze de natuur voor
uit? En ten derde, vormen zulke
mosselbanken mogelijk een ren
dabele productielocatie voor mos
selkwekers?
Schotanus hoefde niet alles in
haar uppie te doen. Bij het onder
zoeksproject zijn Rijkswaterstaat,
onderzoeksinstellingen NIOZ,
Imares en Deltares, Natuurmonu
menten, ARK Natuurontwikke
ling, Wereldnatuurfonds en de be-
drijven Roem van Yerseke en Cees
Otte (BRU14) betrokken. Verder
betaalt de Nederlandse Organisa
tie voor Wetenschappelijk Onder
zoek via het Regieorgaan SIA
eraan mee.
Perceel gehuurd
De Oosterschelde telt nauwelijks
nog geheel droogvallende mossel-
banken. In het natuurgebied mag
je er echter niet zomaar eentje
aanleggen. Schotanus: ,,Daarom
hebben we een hectare groot mos
selperceel bij Viane voor de kust
bij Ouwerkerk gehuurd. Daar heb
ben we 8000 kilo piepjonge mos
seltjes op aangebracht, afkomstig
van de hangcultuur van Cees Otte.
Het werk is grotendeels met de
hand en de voeten in het slik ge-
daan. Na vier jaar is de hoeveel
heid mosseltjes bijna verdrievou
digd. Er ligt nu een bank met
32.000 kilo mosselen."
Een droogvallende
mosselbank
breekt golven
Wat ze onder meer wilde weten,
is of het mosselbroed de golfslag
kan weerstaan, in hoeverre de
bank erosie van zandplaten en
dijkvoeten tegengaat en of de
mosseltjes niet worden opgepeu-
zeld door krabben. ,,Wat we zien,
is dat droog gelegen mosselzaad
een dikkere schelp en sterkere
baarddraden ontwikkelt. Daardoor
ontstaat een hechte structuur die
als golfbreker fungeert. Golfslag is
eigenlijk het grootste probleem.
Om te voorkomen dat losgeraakte
mosseltjes wegspoelen, hebben
we hekjes geplaatst. Dat werkt
best goed. De mosselbank is intact
gebleven en de hekjes houden ook
krabben op afstand."
Het onderzoeksproject loopt
nog tot februari 2020. Over de
voorlopige resultaten van de
'proeftuin' is Schotanus tevreden.
,,Een droogvallende mosselbank
breekt golven, waardoor erosie aan
dijken afneemt. Daardoor hoeven
minder frequent dijken te worden
hersteld. Daarnaast neemt de rijk
dom aan dieren op de mosselbank
toe. Allerlei waterdieren kunnen
zich tussen de mosseltjes ver
schuilen. Wat de mosselsector er
commercieel aan heeft, is nog on
duidelijk. Je kunt het mosselzaad
niet wegvangen, want dan ver
zwak je de mosselbank. Het vereist
verder onderzoek."
Wat is nu de volgende stap?
,,Het zou geweldig zijn als we dit
experiment kunnen opschalen en
uitbreiden naar bijvoorbeeld de
Roggenplaat die binnenkort wordt
opgespoten."
Helemaal als een verrassing komt
het niet. Domburg en Cadzand
hebben al de status van 'heilzame
badplaats'. En dat uitwaaien op het
strand het hoofd leeg maakt en rust
geeft, komt ook niet uit de lucht
vallen. Maar het kan nu ook met cij
fers gestaafd worden.
Uit een studie van de universiteit
van Exeter blijkt dat wie op minder
dan een kilometer van de zee
woont 22 procent minder kans
heeft op mentale gezondheidspro
blemen dan wie op minstens 50 ki
lometer van de kust woont. Aan het
onderzoek, dat deze week werd ge
publiceerd in wetenschappelijk
tijdschrift Health and Place, werkten
In Engeland heeft een
op de zes mensen te
maken met angsten
en depressies
bijna 26.000 mensen mee. Daarmee
is het een van de meest gedetail
leerde onderzoeken ooit naar de
welzijnseffecten van leven dicht bij
zee. Bij arme gezinnen is het effect
het grootst.
,,Na rekening te hebben gehou
den met andere gerelateerde facto
ren, bleek uit het onderzoek dat
wonen in grote dorpen en steden in
de buurt van de kustlijn van Enge
land verband houdt met een betere
geestelijke gezondheid", is een van
de conclusies. In Engeland heeft
een op de zes mensen te maken met
angsten en depressies.
Stoornissen
Volgens de wetenschappers draagt
het onderzoek bij aan het toene
mende bewijs dat leven dicht bij de
zee de gezondheid en het welzijn
kan verbeteren. Dr. Jo Garrett, die
het onderzoek leidde, stelt dat ar
mere huishoudens die dicht bij de
kust wonen minder symptomen
van psychische stoornissen erva
ren.
De gemeente Goes gaat de grond
aan de Tiendendreef waarop in de
toekomst zogeheten 'tiny houses'
komen niet in erfpacht uitgeven.
,,Dit past niet bij het concept'',
zegt wethouder Derk Alssema.
Aan de Tiendendreef kunnen
bij wijze van proeftien tot vijftien
kleine huisjes komen. De afgelo
pen tijd heeft de gemeente daar
met belangstellenden over ge
sproken. Zij gaven aan dat ze erf
pacht geen fijne constructie vin
den.
,,Bij erfpacht betalen ze niet al
leen een jaarlijkse canon, maar
moet aan het begin ook de btw
over de waarde van de grond in
één keer worden betaald", legt
Alssema uit. ,,Dat is best veel geld.
Wij zien in dat dit niet strookt met
de wens om klein en goedkoop te
willen wonen."
Er wordt nu gekeken naar een
constructie waarbij de eigenaren
van een tiny house de grond als
het ware gaan huren. Wanneer de
eerste huisjes gebouwd gaan wor
den, is nog niet duidelijk. Hoewel
de tiny houses er in principe voor
tien jaar mogen komen, heeft de
gemeente potentiële bewoners al
wel toegezegd dat ze na die tijd
mogen blijven als het een succes
blijkt te zijn.
vrijdag 4 oktober 2019
Mosselbank voor meerdere doelen
Frank Balkenende
Vlissingen
Jildou Schotanus doet onderzoek naar de effecten van droogvallende mosselbanken op dijken, de natuurwaarden en voor de mossel
sector. FOTO DIRK-JAN GJELTEMA
- Jildou Schotanus
De winnaar van de RAAK-award
wordt 14 november op het SIA-
congres in Nieuwegein bekend
gemaakt.
Eigenlijk wisten we het al een
beetje, maar nu is er ook weten
schappelijk bewijs: Mensen die
dicht bij de kust wonen, zijn
mentaal gezonder. Goed nieuws
voor de Zeeuwen dus.
Maurice Steketee
Vlissingen
Rob Paardekam
Goes
