II
Bezorgde wetenschappers: de vraag naar stookhout zal zo stevig toenemen,
4
In de grote kolencentrales, in nieuwe
biomassacentrales, in flats: Nederland
gaat massaal energie opwekken uit
biomassa. Maar voor het klimaat en het
milieu kunnen we beter gas verbranden
dan hout, stellen wetenschappers.
et leek zo'n beetje
het ei van Colum
bus op weg naar een
klimaatneutraal
Nederland: bio
massa. Met alleen
wind- en zonne-
energie kunnen de doelen uit het
Klimaat
akkoord (de helft minder broei-
kasuitstoot in 2030) nooit worden
gehaald. En daarbij: ook als het
dagenlang windstil en bewolkt is,
moet de stroomvoorziening op
gang blijven. Daarom komt bio
massa, het verbranden van hout in
onze huidige kolencentrales om
energie op te wekken, maar wat
goed van pas. Het idee daarachter:
met biomassa breng je een natuur
lijke kringloop op gang. De CO2
die vrijkomt bij het verbranden
van hout, wordt opgenomen door
bomen die groeien op de plaats
van de exemplaren die voor dat
doel zijn gekapt.
Maar, zo stellen invloedrijke
Europese wetenschappers nu in
harde bewoordingen: de gedachte
dat dit een CO2-neutraal proces is,
is een waanidee. De vraag naar
biomassa zal de komende jaren zo
stevig toenemen, dat daarvoor veel
te veel bomen worden gekapt.
Nieuwe bomen groeien nooit snel
genoeg aan om de CO2 die vrij
komt op te nemen. Dat kan enkele
jaren tot wel decennia duren. En
dus ontploft de komende jaren als
het ware een enorme broeikas-
bom. Daar is de opwarmende
aarde natuurlijk totaal niet mee
geholpen.
Bij verbranding komen zelfs
meer broeikasgassen vrij dan
bij steenkool, concludeert de
Europese wetenschapskoepel
EASAC. Dat komt doordat hout
geen efficiënte brandstof is. Ieder
een met een open haard of hout
kachel weet hoeveel hout nodig is
om je huis op een koude winter
avond warm te stoken. Het rende
ment van aardgas is veel hoger.
Om dezelfde hoeveelheid energie
op te wekken, komen daarbij dus
veel minder broeikasgassen in de
lucht.
De CO2-uitstoot van het trans
port en het bewerken van het hout
tot pellets komen daar nog eens
bovenop. Want in Nederland is
lang niet genoeg snoeihout be
schikbaar om in de snelgroeiende
vraag naar biomassa te voorzien.
Energiebedrijven importeren op
grote schaal houtkorrels voor bio
massacentrales uit de Baltische
Staten en Noord-Amerika - met
schepen die stikstof, fijnstof en
broeikasgassen uitstoten.
In die landen wordt bovendien
zoveel hout voor energie gerooid
dat zich een ecologische ramp vol
trekt, stelt hoogleraar Louise Vet,
die namens Nederland in de mi
lieugroep van EASAC zit. ,,Daar
ontstaan snelgroeiende, eenvor
mige bossen waar weinig biodi
versiteit meer is.''
Het importeren van biomassa is
voor Nederland enorm aantrekke
lijk omdat we er op papier onze
nationale CO2-uitstoot snel mee
kunnen verminderen. Volgens
Europese regels hoeft men voor
verbranding geen CO2-uitstoot te
rekenen, terwijl die er in de prak
tijk natuurlijk wel is. Vervangen
we steenkool door houtpellets,
dan daalt de uitstoot van de cen
trales in één klap tot nul - op
papier, want in de praktijk stoten
ze zelfs meer CO2 uit dan voor
heen. In theorie moet het land
waar de biomassa is geoogst de
uitstoot wel rapporteren. Of dat
ook overal gebeurt? Vet acht het
onwaarschijnlijk. ,,De VS is onder
president Trump uit het Klimaat
akkoord gestapt. Grond-eigenaren
in Noord-Amerika kunnen met
hun bossen doen wat ze willen.''
Blind
Ook de commissie van oud-minis
ter Johan Remkes (VVD), die aan
bevelingen moest doen om Neder
land uit de deze zomer ontstane
stikstofcrisis te helpen, heeft zijn
bedenkingen bij het blinde geloof
in biomassa. In zijn eindrapport
adviseerde Remkes de miljarden
subsidies die naar honderden
kleine en grote biomassa-installa
ties en -centrales gaan te 'herover
wegen' - een keurig woord voor
afschaffen.
Per jaar gaat de
geplande centrale
bij Diemen 18.000
voetbalvelden aan
bos verbranden
Voor de grote energiebedrijven is
die aanbeveling een harde klap. De
Duitse energiereus RWE, die 2,6
miljard euro subsidie ontvangt om
zijn kolencentrales in Geertrui-
denberg en Eemshaven volledig te
verbouwen voor biomassa, is des
duivels. Taco Douma, de baas van
de RWE-centrales, noemt het een
'bizar advies'. ,,De wetenschap on
waardig. Het is onvolledig en on
juist.''
Michel Groeneveld van Uniper,
dat biomassa stookt in een centra
le op de Maasvlakte, spreekt van
een 'raar en dom voorstel'. „Bio
massa heeft geen enkele invloed
op stikstof. Of je nu steenkool ge
bruikt of biomassa, het maakt niet
uit, want het wordt door filters
toch allemaal opgevangen in de
centrale.''
Milieuclubs bestrijden die stel
ling. Ondanks de filters belanden
bij grote biomassa-installaties
jaarlijks miljoenen kilo's stikstof
(stikstofoxiden en ammoniak) en
ander fijnstof in de lucht. De cen
trales moeten daarom worden stil
gelegd, stelt Mobilisation for the
Environment, dat naar de rechter
is gestapt.
Ook bezorgde buurtbewoners
grijpen de stikstofuitspraak van de
Raad van State aan om de bouw
van nieuwe biomassacentrales
tegen te houden. Zo togen tegen
standers van een grote centrale
(120 megawatt) die energiebedrijf
Vattenfall wil bouwen bij Diemen,
deze maand naar de rechter. Ze
vrezen dat de centrale de lucht
gaat vervuilen die zij elke dag in
ademen. ,,Per jaar gaat de centrale
18.000 voetbalvelden aan bos ver
branden. Per dag gaat het om 25
vrachtwagens hout. Dat is ontzet
tend slecht voor de luchtkwaliteit
én voor het klimaat. Daar verzet
ten wij ons tegen'', verklaart
Fenna Swart van de Federatie te
gen Biomassacentrales.
Minder streng
Aan de uitstoot van biomassacen
trales worden veel minder strenge
eisen gesteld dan aan bestaande
kolen- en gascentrales, bevestigt
het Rijksinstituut voor Volksge
zondheid en Milieu (RIVM). Ook
Biomassaverbranding
energieneutraal?
donderdag 3 oktober 2019
'Biomassa is bom onder
Annemieke van Dongen
Chris van Mersbergen
Halle/Rotterdam
-Fenna Swart, Federatie
tegen Biomassacentrales
A Bossen worden gekapt om als
houtpellets in biomassa
centrales te verstoken.
FOTO nPTTV IMAnFQ
Fijnstof
Stikstofoxiden
Zwa
turbine
iveloxiden
verbranding stroom
tot oellets
Boom
materiaal
vermalen
