POLITIEK m NIET It O
«(EES WW®
Boze boeren zien politieke macht afbrokkelen
Duizenden
De boeren schermen vaak met het grote
economische belang van de sector. Hoe zit het
eigenlijk? De agrarische sector in cijfers.
4
ECONOMISCH BELANG STATISTIEKEN
Hoeveel boeren zijn er
eigenlijk in Nederland?
53.919 volgens de laatste cijfers van
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek (CBS). Dat was de stand aan het
begin van dit jaar. Daarmee verte
genwoordigen de boeren 0,006 pro
cent van de totale werkgelegenheid
in Nederland. Inmiddels zal het aan
tal minder zijn, want per dag stop
pen gemiddeld drie boerenbedrij
ven. Die trend is al jaren aan de
gang.
De grootste groep zijn de melk
veehouders. Daarvan zijn er zo'n
16.000. Daarnaast zijn er bijna 11.000
akkerbouwers en ruim 6700 bedrij
ven in de tuinbouw. Zowel glastuin
ders als vollegrondstelers. Verder
zijn er nog zo'n 5300 bedrijven ac
tief in de varkenshouderij.
Aantallen bedrijven zeggen overi
gens niet alles. Want in de pluim
veehouderij zijn bijvoorbeeld nog
geen 1500 bedrijven actief. Maar die
huisvesten wel 35 miljoen leghen
nen en 48 miljoen vleeskuikens.
Hoeveel verdienen
de boeren?
Het cliché is dat boeren altijd kla
gen. Maar hebben boeren zo veel te
klagen? Het gemiddelde inkomen in
de agrarische sector was vorig jaar
42.000 euro. In 2017 was het gemid
delde inkomen nog 71.000 euro.
Maar dat gemiddelde zegt niet zo
veel. De verschillen tussen de secto
ren zijn groot, maar ook binnen sec
toren zijn er grote verschillen.
Boeren zijn gewend dat de inko
mens enorm kunnen fluctueren.
Een mislukte oogst, of een hoge
melkprijs kunnen van jaar tot jaar
voor flinke inkomensschommelin-
DEN HAAG KRITISCH
gen zorgen. Maar ook in goede jaren
is het voor veel boeren sappelen.
Neem de melkveehouderij. Daar
was het gemiddelde inkomen vorig
jaar 30.400 euro. Maar melkveehou
ders op de zandgronden verdienden
gemiddeld 23.000 euro. De collega's
op de klei- en veenweidegronden
haalden nog 40.000 binnen. De boe
ren op de zandgrond hadden veel
last van de droogte.
Bij de akkerbouwers is het beeld
ook zeer gemengd. Tegenover een
gemiddeld inkomen van 40.000
euro in 2018 staat een schamele 3000
euro voor een akkerbouwer in het
zuidwestelijk kleigebied. Daar sloeg
de droogte flink toe. Boeren op de
noordelijke kleigronden hadden een
veel beter jaar en konden een kleine
80.000 euro gemiddeld bijschrijven.
Varkenshouders hadden afgelo
pen jaar gemiddeld een heel slecht
jaar. Ze legden 29.000 euro toe op
het fokken en mesten van varkens.
In 2017 verdienden ze gemiddeld
nog 138.000 euro. Maar ook hier zijn
de verschillen groot. Sommige var
kenshouders zaten 53.000 euro ne
gatief, terwijl anderen toch nog
22.500 euro wisten te verdienen.
Hoeveel boeren gaan
er daadwerkelijk failliet?
Dat zijn er niet zo veel. Niet voor
niets is het adagium onder boeren
'arm leven, rijk sterven'. Zeker ak
kerbouwers en melkveebedrijven
hebben voor miljoenen euro's ver
mogen. Dat is de grond die ze bezit
ten. Dat geld zit in het bedrijf en
blijft daar zitten. Dat is een stevige
en vaak noodzakelijke buffer. Boe
ren zijn gewend dat de prijzen, dus
de opbrengsten, sterk fluctueren.
Dan is een buffer welkom om de
klappen op te vangen. Ook de ban-
ken weten dat vette en magere jaren
elkaar afwisselen en laten een boe
renbedrijf niet snel vallen.
Dat arm leven is niet alleen maar
een gezegde. In 2017, toch een top
jaar voor de landbouw, zaten drie op
de tien boerenbedrijven onder het
minimuminkomen, blijkt uit cijfers
van Wageningen Research, een on
derdeel van de Universiteit Wagen-
ingen. In 2016 werkten zelfs vier op
de tien boeren voor minder dan het
minimuminkomen.
Wat leveren de boeren
ons op aan welvaart?
De boeren wijzen er graag op dat zij
het zijn die voor ons voedsel zorgen.
Dat is terecht, alleen produceren
boeren veel en veel meer dan we in
Nederland kunnen opeten. Neder
land is een agrarische grootmacht in
de wereld. Nederland is een van de
grootste voedselexporteurs ter we
reld. Het economisch belang van de
sector is groot. Boeren en tuinders
produceerden voor een kleine 30
miljard euro aan landbouwproduc
ten.
Daar blijft het niet bij. De beesten
moeten eten, de akkerbouwer moet
zaad en kunstmest kopen en de koe
wil 's winters in een warme stal
staan. Dat levert allemaal werk op
dat direct afhankelijk is van de agra
rische activiteiten.
En we importeren veel, bijvoor
beeld cacao. Grondstoffen die hier
verwerkt worden en vervolgens
geëxporteerd. Ook het overgrote
deel van de binnenlandse productie
gaat, na bewerking, de grens over. In
totaal werken er ruim 600.000 men
sen in banen die direct afhankelijk
zijn van de agrarische productie.
Elke boer houdt dus ruim tien
mensen aan het werk in Nederland.
s'&'
Het CDA, de traditionele
boerenpartij, heeft de
laatste jaren macht verlo
ren en dSt voelt de agrari
sche sector. Het is een
unieke situatie: CDA,
VVD en ChristenUnie -
drie partijen met een
grote boerenachterban -
zitten samen in één kabi
net. Vooral het CDA is
van oudsher een bastion
voor agrariërs. Die partij
dwong tijdens de forma
tie af dat het eerder opge
doekte ministerie van
Landbouw in volle glorie
terugkeerde.
Maar door de stikstof
crisis en het klimaatbe
leid zitten boeren tóch
steeds meer klem. Vorige
week adviseerde een
commissie onder leiding
van oud-minister Rem-
kes de veestapel in en
rond natuurgebieden fors
in te krimpen. De vierde
kabinetspartij, D66, riep
zelfs op om de veestapel
te halveren. ,,Wij zijn zie
dend'', zegt voorzitter
Marc Calon van boeren-
organisatie LTO Neder
land. Volgens Calon voe-
len boeren zich de dupe
van 'stadse' politici in
Den Haag die niet weten
wat er op het platteland
speelt. ,,Vooral in de VVD
zitten veel stedelingen'',
zegt Calon.
Al met al is het aantal
'landbouwzetels' volgens
Calon fors afgenomen:
van naar schatting tach
tig tot honderd zetels
vroeger, naar dertig tot
vijftig nu. ,,Dat doet
pijn.'' Ook Henk Bleker,
oud-staatssecretaris van
Landbouw voor het CDA,
ziet de boereninvloed af
nemen. Bleker: ,,Uit on
derzoek blijkt dat drie
kwart van de Neder
landse bevolking positief
denkt over de agrarische
sector. Maar in de Kamer
is het bijna andersom:
daar is bijna driekwart
van de Kamerleden per
definitie kritisch.''
IN FILE
Eerst wilden de boeren met
honderden tractors de Haagse
binnenstad inrijden, maar na
spoedoverleg met de gemeente
Den Haag is besloten dat er 75
trekkers op de verharde wegen
bij het Malieveld mogen wor
den geparkeerd. De overige
voertuigen worden bij het sta
dion van ADO Den Haag en op
het Scheveningse strand neer
gezet. Boeren van Stichting
Agractie (initiatiefnemer van
dinsdag 1 oktober 2019
GO
Eén boer geeft werk aan
Peet Vogels
Rotterdam
1^..
Bij Westerlee
bereiden boeren
zich voor op
hun tocht naar
Hoogeveen,
vanwaar ze naar
Den Haag zullen
gaan.
FOTO DE VRIES MEDIA
Boeren voelen zich in
de steek gelaten door
politici in Den Haag.
Peter Winterman
Den Haag
Duizenden boeren die van
daag op het Malieveld in Den
Haag gaan demonstreren
voor een beter landbouwbe
leid, dreigen het verbod om
met hun tractors over de snel
weg te rijden, aan hun laars te
lappen. Ze mogen met maxi
maal 75 tractors naar het Ma
lieveld. Een verkeerschaos
dreigt.
Sanne Schelfaut
Den Haag
