al veel gewoner
L
Dat leren ze je
dan weer niet op
de universiteit
Ik weet heus
wel dat u
psycholoog bent.
Ik studeer zelf
psychologie
21
René Diekstra
dinsdag 24 september 2019
verwaarloosbaar. Voor sommige
vrouwen is de kans op hart- en vaat
ziekten zelfs kleiner als zij hormoon
therapie gebruiken. Dat geldt met
name voor vrouwen die onder de
42 jaar in de overgang komen.''
Iedereen mag aan de
hormoontherapie
Hormoontherapie is bedoeld voor
vrouwen die zulke ernstige klachten
hebben dat het hen belemmert in het
dagelijks leven. Veel hangt af van je
beleving, zegt Molenaar: ,,Leid je de
hele week vergaderingen of sta je
voor de klas, dan kan het vervelend
zijn als je het zichtbaar warm krijgt.
Hormoontherapie kan een goede op
lossing zijn.'' Wel gelden er voor
waarden. ,,Wie borstkanker heeft
of heeft gehad, of er erfelijk mee is
belast, kan beter niet met hormoon
therapie beginnen'', zegt gynaeco
loog Van Dijken. ,,Als een vrouw al
tien jaar niet meer menstrueert,
raden we het ook af, omdat het risico
op hart- en vaatziekten toeneemt.''
Ook voor rokers is de therapie
ongeschikt. Alleen al omdat die ge
woonte, net als veel alcohol drinken,
weinig bewegen en overgewicht, de
overgangsklachten vergroot. Rokers
wordt daarom altijd aangeraden eerst
te stoppen. Meestal helpt dat al tegen
de klachten. Wie niet breekt met zijn
sigaretten en toch hormoontherapie
volgt, loopt meer risico op trombose.
Je kunt zelf aan de
gang met hormonen
Hormoonpillen zijn buiten een huis
arts of gynaecoloog om via internet
te bestellen. Een rondje googelen
levert diverse websites op waar je
hormoonpreparaten kunt kopen.
Maar volgens alle drie de deskundi
gen is het een bijzonder slecht idee je
opvliegers en stemmingswisselingen
met deze pillen het hoofd te willen
bieden. ,,Je weet nooit precies wat
erin zit, en dus ook niet wat de
risico's zijn'', zegt Care for Women-
specialist Adri Rijkmans. „Bovendien
is hormoontherapie een kwestie van
maatwerk en daar heb je echt profes-
'Het wordt aangeraden om
na vier jaar hormoon therapie
geleidelijk af te bouwen'
sioneel advies voor nodig. Heeft een
vrouw bijvoorbeeld nog een baar
moeder, dan krijgt ze ook progeste
ron, om het baarmoederslijmvlies
te beschermen.''
Ook de dosis luistert nauw. Van
Dijken: „Internationaal is afgespro
ken dat je altijd een zo laag mogelijke
dosis geeft. Het lastige is dat je als
arts niet van tevoren weet hoeveel
hormoon een vrouw nodig heeft. Je
kunt dat niet in het bloed zien. Een
vrouw zonder klachten en een vrouw
met enorm veel klachten kunnen
hetzelfde oestrogeenniveau hebben.
We beginnen daarom altijd met een
lage dosis. Helpt het onvoldoende,
dan verhogen we de dosis. Dat kun je
onmogelijk zelf allemaal uitzoeken.''
Als je stopt met de
therapie krijg je de
klachten dubbel en
dwars terug
Fijn dat met een pil of spray de
opvliegers en stemmingswisselingen
verdwijnen, maar komen deze klach
ten terug zodra je ermee stopt? En
misschien nog wel heftiger? Zeker
niet, stelt Rijkmans gerust. Als je
hormonen gebruikt, gaat de natuur
lijke overgang in je lichaam door. De
therapie bestrijdt alleen de symp
tomen. Stop je ermee, dan komen de
klachten terug, maar dan zijn ze niet
erger dan als je geen hormoonthera
pie had gebruikt. En hoe kap je er het
beste mee? Verlaag in overleg met je
arts je dosis geleidelijk, raadt Van
Dijken aan. ,,In plaats van drie keer
per dag spray je bijvoorbeeld nog
maar één keer, of je knipt pleisters
doormidden en gebruikt de helft. Dat
doe je enkele weken, en vervolgens
verminder je opnieuw, waarna je na
een maand of drie stopt en kijkt hoe
het gaat. Het wordt aangeraden om
na vier jaar gebruik met beleid af te
bouwen. Voor de meeste vrouwen is
dan het ergste achter de rug.''
Bewoners van mijn straat gebruiken
steeds vaker de stoep als fietspad, wat
soms hachelijke situaties veroor
zaakt. Voorbeeld. Terwijl ik een hoek
om loop, komt van de andere kant
een fietser aanzetten. De berijder ziet mij te laat
omdat ze op haar mobiel zit te vingeren. Ik
spring net op tijd opzij. Maar zij rijdt van de
weeromstuit de stoep af en laat haar mobiel
vallen. Zwijgend legt ze haar fiets op straat,
raapt haar mobiel op, pakt de fiets op en loopt
weg. 'Kun je niet eens sorry zeggen!' roep ik. Ik
zie haar verderop haar fiets in een voortuin zet
ten. Iemand aanspreken op zijn gedrag op straat
vind ik lastig om te doen - ik voel me dan al
gauw zo'n ouwe jeweetwel - maar ik besluit dat
nu toch te doen.
Ik loop naar haar toe, vertel dat ik hier ook
woon en ervan baal dat de stoep als fietspad
wordt gebruikt. 'Helemaal', wijzend op haar
mobiel, 'als je daarmee bezig bent'. 'Ik weet het',
zegt ze, 'dat mag ook niet. Maar toch.' 'Maar
toch', neem ik over, 'doe je het. Gebrek aan zelf
beheersing. Toch?' Dan wordt ze opeens bijde
hand. 'Ja, ik weet heus wel dat u psycholoog
bent. Ik studeer zelf psychologie.' Een gesprek
volgt waarin ze verrassend openhartig blijkt.
Zelfbeheersing is niet alleen in het verkeer niet
haar ding. 'Ik snoep en eet vaak te veel, ga te laat
naar bed, laat me te gemakkelijk afleiden, schuif
werkstukken te lang voor me uit, kijk te veel
Netflix, enzovoorts, enzovoorts.' Dan, met een
half-ondeugende glimlach: 'Kunt u me dat niet
leren, zelfbeheersing?' 'Leren ze je dat op de
universiteit dan niet?', is mijn tegenvraag, 'je
studeert nota bene psychologie'. 'Nee, ze heb
ben het erover, maar ze leren het je niet.' 'Dat is
een beschamende tekortkoming, zeg ze dat', zeg
ik. 'Want zelfbeheersing of zelfcontrole is een
belangrijke bepaler van studiesucces en geluk.'
Die avond stop ik het meest recente weten
schappelijke overzichtsartikel over zelfbeheer
sing in haar brievenbus. De volgende dag kom
ik haar weer tegen, op de fiets op weg naar de
universiteit. Weer fietst ze over de stoep, dat
wel. 'Geen mobiel deze keer', roept ze. 'Wel', het
papier omhoog houdend, 'dat artikel!'
Diekstra ergert zich
aan fietsers op de
stoep. Hij adviseert
een student zich te
verdiepen in
zelfbeheersing.
Reageren? rene.diekstra@dpgmedia.nl
GO
tegen opvliegers
r
ILLUSTRATIE SHUTTERSTOCK
