Weer even thuis Terug naar de plek van je jeugd
9
Met Pieter L. de Jong (1947) zijn we
'even thuis' in de Latijnse Schoolstraat
in Middelburg. Daar ging hij acht jaar
lang naar het gymnasium. ,,Hier is veel
gebeurd."
'Mijn vader heeft
het moeilijk
gehad, negen
kinderen alleen'
'We gingen bij
dominee Zijder-
veld naar de kerk.
Ik ging braaf mee,
want ik had wel
wat wisselgeld
nodig'
a, dominee Piet, noem
me maar Piet. Dat doen
veel mensen", zegt Piet
de Jong. Hij is in Zee
land op meerdere plaat
sen 'thuis': ,,In Zoutelande. En la
ter met mijn zussen en broer in
Middelburg. Het strand..." Maar
na enig beraad vormt de middel
bare school aan de Latijnse
Schoolstraat wel de kern van zijn
bewogen jeugd.
,,Mijn ouders zijn na de oorlog
in Zeeland komen wonen. Mijn
vader kreeg een baan bij de pro
vincie. Hij ging over de Rijksge
bouwen, zoals de toren van Veere,
maar ook het onderhoud van het
Ambonezenkamp bij Westka-
pelle. Hij was een streng, recht
vaardig man. Mijn moeder was
een vrolijk mens. Ze is toen ik 12
was overleden. Ze is een maar een
paar weken ziek geweest, kanker'',
vertelt Piet de Jong. ,,Ik herinner
me de zwarte pakken die we
moesten dragen. Ik rechts, mijn
broer Henk links, mijn vader in
het midden. We liepen alle drie
achter de kist en droegen een
hoge zwarte hoed. De grafdelver
salueerde. Dominee Johannes van
der Poel (in bevindelijk gerefor
meerde kringen een bekende pre
diker) sprak op de begrafenis. Hij
was een broer van mijn moeder
en sprak over zijn zusje."
Bandje
Lopend in de Latijnse School
straat, komen vrolijke verhalen
los. Met brede, verwijzende geba
ren brengt Piet zijn jeugd in Mid
delburg tot leven. Het organiseren
van schoolfeesten in de zaal in de
Bogardstraat, Group 69. ,,Ik
speelde in een bandje." Enthou
siast vertelt hij over het bridgen
en zijn voorzitterschap van de
leerlingenraad. Over de toespra
ken die hij daarom hield in de
burgerzaal van het Stadhuis of in
de oude Schouwburg. ,,Misschien
heb ik hier wel leren preken. Ik
heb in totaal acht jaar over het
gymnasium gedaan. In deze peri
ode heb ik zowel het overlijden
van mijn moeder als mijn vader
meegemaakt."
Voortvarend
,,Mijn leven is gestabiliseerd. Zo
lang als ik over de middelbare
school gedaan heb, zo voortva
rend ben ik daarna in Utrecht met
mijn studie theologie aan de slag
gegaan. Alles met haast, als een
soort trauma. Ik wist nooit of het
genoeg was wat ik deed."
Hij bestudeert een oude gevel
steen op de school. Er is ook een
raam opengeschoven. Piet steekt
zijn hoofd naar binnen. Het blijkt
de voormalige lerarenkamer. De
huidige eigenaar van het pand, Jan
Goedemé, kijkt op van zijn werk
zaamheden. ,,Een voormalige
leerling? Er komen hier nogal
eens mensen kijken." Piet vertelt
over de lange tafel die in de kamer
stond en het ontvangen van je cij
ferlijst. ,,De school had zo'n 115
leerlingen en er was betrokken
heid. De rector, het curatorium
met de burgemeester en de nota
ris, iedereen kende je. De burge
meester nam me een keer mee in
zijn dienstauto toen ik stond te
liften bij het station. Hij vroeg me:
'hoe is het thuis?' Ik vond het
mooi om als gewone jongen uit
Zoutelande hier terecht te komen.
Ik heb goede mensen ontmoet."
Ondertussen heeft hij koers ge
zet naar de Abdij. ,,Ik fietste van
uit Zoutelande naar school. Soms
kon ik met mijn vader meerijden.
Dan maakte ik hier op zijn werk
plek mijn huiswerk." Hij wijst
naar het torentje rechts van de
hoofdingang. ,,Daar bovenin zat ik
dan."
,,We gingen vroeger naar de ge
reformeerde gemeente in Zoute-
lande. Links en rechts zaten de
mannen en in het midden de
vrouwen. Ik zat eerst voor in de
kerk. Dat vond ik wel mooi, want
ik kon het orgel zien. Piet en Ries,
de een speelde orgel en de ander
pompte. En elke keer kwam hij
net even boven het gordijn uit.
Soms staken we op dat moment
onze tong naar elkaar uit. Mijn
zus is er nog lang kosteres ge
weest. De gemeente bestaat niet
meer, zij is samengevoegd met die
van Meliskerke."
,,Mijn vader is toen ik 18 was
ook overleden. Hij heeft het moei
lijk gehad, negen kinderen alleen.
Hij had het aan zijn hart. Psalm 37
was zijn houvast: 'Ik ben jong ge
weest, ook ben ik oud geworden,
maar heb niet gezien den recht
vaardige verlaten, noch zijn zaad
zoekende brood.' Daar geloofde
hij in."
,,En toen waren we alleen." Piet
de Jong ging met zijn broer en
zussen in de Oosterscheldestraat
wonen. ,,De oudste zus nam
steeds het huishouden waar tot
dat ze uit huis ging, dan nam de
volgende het over. Mijn zussen
verdienen de hemel. We gingen
in Middelburg bij dominee Zij-
derveld naar de kerk. Ik ging braaf
mee, want ik had wel wat wissel
geld nodig", vertelt Piet. ,,Op een
keer, tijdens een preek, wees Zij-
derveld in mijn richting, dacht ik.
Hij zei: 'als je zo doorgaat ga je
naar de bliksem.' Hij zei het wat
netter, maar zo voelde het. Dat
heeft me aangegrepen."
Kerkelijk Zeeland kent Piet de
Jong behoorlijk goed. Hij is een
kleurrijk dominee geworden. Hij
had diverse gemeentes. Vanaf
1992 tot aan zijn emeritaat stond
hij op de kansel van de Pelgrims-
vaderkerk in Rotterdam-Delfsha-
ven (PKN). Hij kwam en komt re
gelmatig in Zeeland. Voor familie,
om te preken en voor de zee bij
Zoutelande. Momenteel werkt hij
als tussendominee nog voor de
Hervormde Gemeente (PKN) in
Oud Vossemeer.
GO ZATERDAG 21 SEPTEMBER 2019
'Misschien
heb ik hier
wel leren
preken'
LIESBETH LABEUR
J
Piet de Jong (midden, met sigaret) tijdens een uitwisselings
weekend in de bovenbouw. foto privécollectie
Piet de Jong ging in de Latijnse Schoolstraat in Middelburg naar
het gymnasium. foto dirk-jan gjeltema
