Waarom ligt
Nederland nu
dan in feite stil
door stikstof?
Wat ligt er nu
allemaal stil?
En zag
niemand dit
aankomen?
Stikstofuitstoot
Omdat milieugroepen een enorme juri
dische overwinning behaald hebben. Op
29 mei van dit jaar oordeelde de hoogste
rechter dat het Programma Aanpak Stik
stof van de rijksoverheid niet deugt. Het
PAS is in 2015 ingevoerd om stikstof in
beschermde natuurgebieden terug te
dringen. In de omgeving van 160 stikstof-
gevoelige natuurgebieden mochten al
leen nog nieuwe economische activitei
ten, zoals staluitbreidingen of wegverbre-
dingen, worden toegestaan als de extra
stikstofuitstoot daarvan werd gecompen
seerd. De Raad van State veegde echter de
vloer aan met die volgorde: het vooruit
zicht dat de milieuschade later wel wordt
goedgemaakt met natuurherstelmaatre-
gelen is te onzeker. Het houdt in dat er
eerst nog stikstof bijkomt, terwijl de em
mer al aan het overlopen is.
De uitspraak heeft het land op slot ge
zet: geen enkel project dat mogelijk ook
maar een klein beetje bijdraagt aan
nieuwe stikstofuitstoot, krijgt nog een
vergunning. Een hoger beroep tegen de
uitspraak is niet mogelijk.
T
De rijksoverheid, provincies
en gemeenten schatten dat
18.000 projecten worden ge
troffen door de stikstofcrisis.
In de praktijk zullen dat er
waarschijnlijk nog meer zijn.
Brancheorganisaties maken
momenteel inventarisaties.
De verhoging van de maxi
mumsnelheid op de A2
Utrecht-Amsterdam, de ver
breding van de A27, een
woonwijk in het groen bij
Roermond, Lelystad Airport,
de lijst is eindeloos. Ook pro
jecten die op termijn een
flinke vermindering van
stikstof opleveren, zoals
windmolens die kolencen
trales vervangen, liggen stil:
puur en alleen omdat bij de
bouw (zoals het vervoer van
de wieken) tijdelijk stikstof
vrijkomt.
Als de huidige impasse
nog maanden duurt, vrezen
bouwbedrijven voor ontsla
gen of zelfs faillissementen.
Tot dusver zijn alleen pro
jecten de dupe die nog moe
ten starten, maar milieuor
ganisaties proberen nu ook
bestaande verleende vergun
ningen van tafel te krijgen.
Zo zouden 100.000 vluchten
van Schiphol illegaal zijn,
omdat de luchthaven zou
zijn vergeten een natuurver-
g gunning aan te vragen.
Jawel. Critici plaatsten al langer
vraagtekens bij de stikstofaanpak.
Het idee achter het PAS was zo gek
nog niet: de stikstofuitstoot wordt
omlaag gebracht, de natuur her
steld en nieuwe economische ont
wikkelingen worden mondjes
maat toegelaten. Een overgrote
meerderheid van de Tweede Ka
mer stemde er destijds mee in.
Maar in de praktijk bleek al snel
dat met name de landbouwsector
het onderste uit de kan probeerde
te halen. Zo breidden veel melk
veehouders sinds 2015 hun bedrij
ven uit. Ook van de beloofde ver
mindering van de hoeveelheid
stikstof in veevoer (die via mest
uiteindelijk in het milieu terecht
komt) kwam bar weinig terecht.
Ondertussen verhoogde het kabi
net de maximumsnelheid op snel
wegen en kregen nieuwe bio
massacentrales, die voor forse stik-
stofuitstoot zorgen, een vergun
ning.
In de ogen van milieugroepen
gleed de PAS af tot een vergunnin
genmachine waarbij aanvragen
met een milieusausje werden
overgoten. Zij stapten naar de
rechter. Het Europese Hof van Jus
titie legde in november vorig jaar
al de basis voor de uitspraak van
de Raad van State. Het oordeelde
dat de PAS in strijd is met de Euro
pese natuurbeschermingsregels,
omdat de positieve effecten van de
compensatiemaatregelen moeten
vaststaan voordat de overheid toe
stemming geeft voor nieuwe acti
viteiten waarbij stikstof in de na
tuur komt. Wakkere juristen trok
ken daaruit al de conclusie dat ze
niet meer op de PAS konden ver
trouwen. Zo kan een groot weg-
verbredingsproject in Veldhoven
wél doorgaan omdat de gemeente
besloot het op een andere manier
te onderbouwen in plaats van op
het wankelende PAS. Bij veel over
heden en bedrijven duurde het
echter tot diep in de zomer tot de
impact van de Raad van State-uit-
spraak in volle hevigheid door
drong.
GO ZATERDAG 21 SEPTEMBER 2019
r> V - -
Projecten die bijdragen aan stikstofuit-
stoot, krijgen geen vergunning. foto anp
fju i k» -
Egt'lij
Van boven naar beneden:
verhoging van de maxi
mumsnelheid op de A2, uit
breiding van Lelystad Air
port, verbreding van de
A27 en een bouwproject in
Roermond: het is allemaal
stilgelegd. fotos Hollandse
HOOGTE, ANP, GEMEENTE ROERMOND
Dankzij maatregelen is de uitstoot teruggebracht. Door uitbreiding
van veehouderijen neemt ammoniak-emissie echter weer licht toe.
650 kiloton
Stikstof
oxiden
Ammoniak
1990
1995
2000
2005
2010
2015
2020
LEES VERDER OP PAGINA 18
