Rampen bedreigen het menselijk leven,
knolraap en lof, schorseneren en prei
Waar zijn geloof, hoop en liefde gebleven,
knolraap njrnmMseen prei
k
BUS EN PIETER KRAKEN EEN NOOT
Pieter Hulst en Gijs Groenteman ontleden om de beurt teksten van
Nederlandstalige hits. Ze geven, al dan niet met de hulp van de wetenschap,
antwoorden op prangende vragen die de nummers oproepen.
Tekst uit Knolraap en lof, schorseneren en prei van Drs. P
Een van de merkwaardigste refreinen uit
de Nederlandse muziekgeschiedenis is het
lied Knolraap en lof, schorseneren en prei van
Heinz Hermann Polzer, alias Drs. P. Voor de
enkeling die dit fenomenale lied niet kent:
Drs P. werpt keer op keer een probleem op,
waarop een gospelkoor steevast als reactie
'Knolraap en lof, schorseneren en prei!' zingt.
'Waar zijn geloof, hoop en liefde gebleven?
Knolraap en lof, schorseneren en prei!'
Afgelopen maand is Drs. P. behoorlijk over
laden met prei, eh lof; de geboren Zwitser zou
in augustus immers 100 jaar zijn geworden.
Maar wat is er nu precies zo briljant aan dit
nummer? Het pept je humeur op en daar
naast blijft het dagenlang nadreunen in het
hoofd. Drs. P. heeft hier, zoals zijn naam al
doet vermoeden, slim gebruik gemaakt van
een aantal wetenschappelijke trucs.
Ten eerste die vergeten groenten. Het druist
tegen elke verwachting van ons brein in om
een viertal willekeurige groenten als reactie
te krijgen op prangende kwesties. Stel je eens
voor dat Jeremy Corbyn als antwoord op de
Brexit-problematiek zou antwoorden: „It's
simple: kohlrabi, salsify, chicory and leeks." Een
vuistregel in de psychologie is dan ook: wat
tegen de verwachting indruist, onthouden
we beter.
Ten tweede is er sprake van wat weten
schappers het chorus repetition effect noemen.
Dat betekent simpelweg dat herhaling in een
liedje helpt om het te onthouden en leuk te
vinden. Niet verwonderlijk, want herhaling
is fijn. Herhaling is fijn. Herhaling is fijn,
maar op den duur hoogst irritant. Denk aan
reclames, liedjes als Kedeng kedeng en een
geliefde die tien keer per dag 'Lof You <3!!!'
sms't. Oftewel; jeuk is leuk, maar daarna
komt krabben.
Onderzoek naar het chorus repetition effect
leert ons dat de kracht van dit soort liedjes
schuilt in de juiste balans tussen herhaling
en afwisseling. Liedjes met veel herhaling
klimmen vaak snel in de hitparades maar
weten deze positie vaak niet lang vast te
houden. Het lied van Drs. P. heeft overigens
nooit de hitparade gehaald. Desondanks staat
het in het geheugen gegrift.
Dan tot slot nog een tip. Misschien krijgt u
het nummer na lezing van dit artikel niet
meer uit uw hoofd. Gelukkig biedt de weten
schap ook hier soelaas: neem een kauwgom
pje. Niet vanwege uw asem, maar vanwege
uw oorwurm. Wetenschappers lieten proef
personen luisteren naar liedjes die blijven na
galmen in het brein. Vervolgens werd ze ge
vraagd om drie minuten niet aan het num
mer te denken. Telkens als dit niet lukte,
moesten de proefpersonen op een knop
drukken. Deelnemers die niks hadden om op
te kauwen, dachten gemiddeld tien keer aan
het nummer; proefpersonen die een kauw
gompje kregen slechts zes keer. Dus mocht
die knolraap nog steeds in uw hoofd zitten:
vergeet die groente, neem een kauwgom.
Pieter Hulst
Volgende week: Gijs
Groenteman over een moot
gebakken vis, een vers kopje
thee en andere dingen die
een mens gelukkig maken.
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 2019 31
