375.000
11
ONDERNEMEN IN ZEELAND, DOEN OF NIET?
'2,6 miljoen
tijdelijke inwoners
die in een jaar
1,8 miljard
uitgeven'
BEDRIJVIGHEID
IN ZEELAND
Zeeland is de leegste provincie van ons land. Alles is er:
ruimte, aantrekkelijke steden en dorpen, consumen
ten, infrastructuur en business. Alleen wat minder dan
in de drukke Randstad. Is dat voor ondernemers een
voor- of juist een nadeel? Is het glas halfvol of halfleeg?
Toerisme en retail
O - O
Een mooi verhaal over
ondernemen: een
Brabantse schoenenfa
brikant wil aan het
begin van de vorige
eeuw nieuwe markten
ontginnen. Noord-
Afrika lijkt hem wel wat. Hij stuurt twee
verkenners op pad. De ene komt terug met
de waarschuwing 'niet aan beginnen, geen
mens draagt er schoenen'. De andere zegt
enthousiast 'doen! Ze hebben daar nog niks,
maar dat gaat vast veranderen!' Honderd
jaar later - in deze tijd van mondiale mer
ken (denk aan Nike of Adidas als het om
schoenen gaat) - weten we achteraf wie des
tijds gelijk had. Nu is Zeeland beslist niet te
vergelijken met Noord-Afrika en de
omstandigheden zijn totaal anders, maar
toch. Ondernemers zijn doorgaans rasopti
misten, dus hoe vol moet het glas zijn?
De tekenen zijn gunstig, juist voor gebieden
aan de rand. Kijk maar naar de VS, dat
altijd een paar jaar op ons vooruitloopt.
Daar is een duidelijke trend waarneembaar
die ons wellicht ook gaat bereiken. In de
met onze Randstad vergelijkbare business-
centra, zoals Silicon Valley en San Fran
cisco, New York, Seattle of Chicago, vertrek
ken ondernemers en millennials om zich te
vestigen in gebieden waar wonen, werken
en scholing nog betaalbaar zijn. Het lijkt
erop dat dit in Zeeland ook gaande is.
Starters
Onderzoek van ING laat zien dat het aantal
startende ondernemers in Zeeland sterk is
gegroeid vergeleken met andere provincies:
ruim 6 procent meer dan in 2016. Alleen
Zuid-Holland zag meer starters. Een andere
indicatie van de groeiende aantrekkings
kracht van Zeeland is de stijging van de
huizenprijzen, gerekend in de prijs per vier
kante meter: Vlissingen en Goes behoorden
in augustus tot de top 10 van gemeenten
met oplopende meterprijzen, blijkt uit de
metingen van HuizenZoeker.
In Zeeland blijkt het goed zaken doen,
onder meer vanwege de relatief lage kosten
voor ondernemers, goede achterlandverbin
dingen via filevrije, multimodale verbindin
gen, de no-nonsense houding van de be
roepsbevolking en het goede woon-werkkli-
maat. De Zeeuwse archipel is bovendien
strategisch gelegen in een druk
bevolkte regio in West-Europa, met havens
van wereldformaat. Het is een goede
uitvalsbasis om in korte tijd Europa's 500
miljoen consumenten te bedienen. Zeeland
biedt ondernemers letterlijk ruimte om te
ondernemen, in een persoonlijke, relatief
kleinschalige omgeving. Interessant aan
Zeeland als vestigingsgebied voor onderne
mers is dat er goede initiatieven zijn om
bedrijven te helpen met starten of zich in
Zeeland te vestigen. ImpulsZeeland biedt
ondernemers en startups ondersteuning
voor de snelle start en groei van hun
bedrijf. De ondersteuning bestaat uit finan
ciering, begeleiding, netwerk en huisves
ting. Impuls maakt deel uit van een groot
netwerk en voorziet in fondsen, coaching,
kennis en expertise vanuit een innovatie
hotspot. Net als op veel andere plaatsen in
de wereld zijn er ook in Zeeland 'broed
plaatsen' gecreëerd, bedrijfsverzamelgebou
wen met mogelijkheden om te netwerken
en ervaringen te delen. In Vlissingen is in
een industrieel gebouw Dockwize gevestigd.
Een kraamkamer voor ideeën, waar start
ups, onderwijs en bedrijfsleven samenko
men, innovatief ondernemerschap wordt
gestimuleerd en waar bedrijven klaarge
stoomd worden voor de toekomst.
Een belangrijke katalysator voor economi
sche groei is de aanwezigheid van een
krachtige universiteit of hogeschool die
open samenwerking aangaat met bedrijven
in de regio. Veel startups beginnen immers
onder de vleugels van de opleidingsinstel
ling om vervolgens uit te vliegen. In Zee
land speelt de HZ University of Applied
Sciences deze rol. Die heeft onderzoeks- en
innovatieprogramma's opgezet waar onder
nemers hun idee kunnen laten toetsen op
haalbaarheid of hun innovatie laten uitwer
ken. De HZ faciliteert innovatieprojecten,
waarin studenten, onderzoekers, een lector
en de ondernemer zelf onderzoek doen
naar praktijkvraagstukken. HZ Smart
Services Boulevard zorgt voor het project
management, relatiebeheer en begeleiding
van het proces. HZ Smart Services Boule
vard faciliteert ook activiteiten als master-
classes, Special Interest Groups en Open
Innovatie Sessies om ondernemerschap te
stimuleren. De HZ heeft een breed netwerk
in de beroepspraktijk. Campus Zeeland is
een samenwerkingsverband van bedrijven,
kennis- en onderzoeksinstellingen en over
heden in Zeeland en daarbuiten. Zo wordt
samengewerkt met de Universiteit Gent en
Wageningen University. Campus Zeeland
richt zich vooral op die sectoren die profi
teren van het water dat Zeeland omringt:
haven logistiek, energie water, agro
food en zorg en toerisme. o
jïv m
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 2019
De Zeeuwen onderscheiden zich
in zes 'topsectoren': Landbouw,
Chemie, Logistiek, Offshore Wind
energie, Circulaire Economie en
Maritiem. Daarnaast vormt het toe
risme van oudsher een belangrijke
sector. Zeeland heeft één van de
grootste chemische clusters in
Noordwest-Europa en is de groot
ste akkerbouwprovincie van Neder
land. De Zeeuwse haven is in om
vang de derde zeehaven van Neder
land en voorloper in offshore ener
giewinning gerelateerde activitei
ten. De industriesector biedt in
Zeeland werk aan bijna 25.000
mensen, waarvan veel in de che
mie. Bij die chemische bedrijven
zelf en ook bij onderhoudsbedrij
ven. De haven en industriegebieden
in Vlissingen en de Kanaalzone in
Zeeuws-Vlaanderen tussen Gent en
Terneuzen zijn de motor achter
de Zeeuwse economie. Wereld
spelers zoals Dow, Yara en ICL-IP
profiteren van de strategische lig
ging, de uitstekende logistieke
infrastructuur en van de vele
synergieën die hier gecreëerd wor
den. De Zeeuwse economie groeit
naar verwachting met 1,3 procent
in 2019, raamt het Economisch
Bureau van ING. Belangrijke secto
ren als chemie en transport groeien
door buitenlandse onzekerheden
minder hard. De werkloosheid daalt
tot onder de 3 procent. De krapte
op de arbeidsmarkt neemt verder
toe en aanhoudende personeelste
korten remmen de groei in sectoren
als de bouw, horeca en zorg.
In Zeeland wonen ongeveer
375.000 mensen, verspreid over
de eilanden en Zeeuws-Vlaande
ren. Dat is weinig vergeleken met
een stad als Rotterdam waar op
een kleiner gebied 625.000 men
sen wonen. Bedenk wel dat vooral
in de vakantiemaanden het aantal
consumenten zich sterk uitbreidt.
De leegste provincie
Tekst Theo Loth Fotografie Cora te Beek
Vestigingssubsidies
Kennisklimaat
