ffO
i
ff
'Snel starten met
toekomstfonds'
ALGEMENE POLITIEKE BESCHOUWINGEN
m
NIEUWS 13
Analyse
mm
traks gaan we met
zijn allen nog
Kum ba ya zin
gen'', grapte vice-
premier Hugo de
Jonge tegen zijn collega's. Daar
mee verwijzend naar het lied dat
vaak ter verbroedering op scou-
tingkamps wordt gezongen. Inder
daad waren de Algemene Politieke
Beschouwingen dit jaar anders
dan anders. Er werd minder dan
anders gesneerd. Er werd meer ge
zocht naar samenwerking.
Daar zijn twee logische oorza
ken voor. Ten eerste is het kabinet
zijn meerderheid kwijt in de Eer
ste Kamer waardoor het de oppo
sitie moet paaien om voor de be
grotingsplannen te stemmen. En
het komende jaar staan er geen
verkiezingen op stapel, waardoor
de noodzaak ontbreekt om jezelf
te profileren.
Maar er is nog iets veranderd:
sinds een klein jaar is de grootste
partij van ons land bezig aan een
kleine metamorfose. Premier Rut-
tes VVD heeft de conclusie getrok
ken dat de achterban niet meer
louter geïnteresseerd is in nog har
der rijden op de snelweg of weer
nieuwe plannen over integratie en
lagere uitkeringen, iets waarmee
fractievoorzitter Klaas Dijkhoff
vorig jaar nog tegen schenen
schopte.
Rechterflank
Na jaren van elkaar overschreeu
wende politici bleek uit onderzoe
ken dat de enorme groep kiezers
uit het redelijke midden zich
slechter vertegenwoordigd voelt
door politiek en in de media.
Winst voor de partij is niet meer j
Geen
scheldpartijen,
nauwelijks botsingen.
Het debat over de
Miljoenennota was
bijzonder dit jaar. De
metamorfose van de
VVD is een van de
oorzaken.
op de uiterste rechterflank van het
electoraat te vinden, maar juist in
het midden.
Al in de aanloop naar de afgelo
pen Statenverkiezingen was er een
andere toon te horen bij partijlei
der Rutte. Ineens zette hij zich af
tegen 'de schreeuwers aan de flan
ken'. Presenteerde de VVD zich als
de partij van de doeners, van de
gewone mensen die wat willen
maken van dit land. Het was Dijk-
hoff die daarna de koers van de
VVD ter discussie stelde in een
rondgang langs de afdelingen. Een
koers die dichter tegen andere
middenpartijen aan ligt, zoals die
van regeringspartner CDA.
Dat vertaalde zich dinsdag in de
troonrede. De koning zei dat 'Ne
derland een land blijft van ver
standige compromissen in het
brede midden'. Woorden die
Rutte gisteren aan het einde van
het debat over zijn begroting nog
eens herhaalde.
Hoeder
Vorig jaar wierp de partij zich nog
op als hoeder van multinationals
die we koste wat kost voor Neder
land moesten behouden, desnoods
door de dividendbelasting af te
schaffen. Dit jaar wees Dijkhoff
bedrijven op hun maatschappe
lijke verantwoordelijkheid. Hij gaf
het voorbeeld van het oude
Philips, waar zijn opa werkte en
dat goed voor zijn werknemers
zorgde.
Gemeenschapszin is het nieuwe
toverwoord. Dijkhoff sloot zelfs
niet uit dat de vennootschapsbe
lasting voor bedrijven ook in de
toekomst niet wordt verlaagd voor
bedrijven die hun personeel te
weinig loonsverhoging geven.
Het leidde ertoe dat zelfs de
linkse partijen GroenLinks en SP
zich een beetje in de visie van de
VVD konden vinden. Nu de (met
afstand) grootste partij van Neder
land haar neoliberale, economi
sche koers heeft verlegd naar een
meer gematigde, is het ook niet zo
gek dat de scherpe randjes van het
debat bij voorbaat waren afge
schuurd.
Rutte was lyrisch. Dit is Neder
land, zei hij. „Een land van com
promissen, waarin we er altijd
met elkaar uitkomen."
Rutte stelde daarbij wel als voor
waarde dat er 'goede projecten'
worden gevonden, die daadwer
kelijk iets opleveren. Oppositie
partijen trachtten de premier te
verleiden om óók extra miljarden
te investeren in onderwijs en
koopkracht. Maar volgens Rutte
gebeurt dat al via de reguliere be
groting en is het fonds daar niet
voor bedoeld.
Toch stond de oppositie niet he
lemaal met lege handen. Zo zegde
Rutte eenmalig extra geld toe om
het lerarentekort in 2020 tegen te
gaan, zonder daarbij overigens een
concreet bedrag te noemen. Ook
komt er op voorspraak van Groen
Links 15 miljoen euro om de ze
denpolitie meer armslag te geven
en 26 miljoen om gespecialiseerde
jeugdzorgklinieken op te richten.
Daarmee hield de goedgeefs
heid van Rutte overigens op. Plei
dooien om gepensioneerden extra
koopkrachtwinst te geven, legde
de premier naast zich neer. Ook
wil hij geen pensioenkortingen
voorkomen door rekenrenteregels
aan te passen, zoals PVV, SP en
50Plus hadden gevraagd. Wel her
haalde Rutte de belofte dat het ka
binet kijkt of het kortingen op een
andere manier kan voorkomen.
Hoe blijft echter de vraag.
Buigzaam
Weinig buigzaam was Rutte ook
in de richting van regeringspartij
D66. Fractieleider Rob Jetten wil
dat de verlaging van de winstbe
lasting ook volgend jaar uitgesteld
kan worden, als blijkt dat bedrij
ven de lonen niet met '4 tot 5 pro
cent' verhogen. Regeringspartijen
CDA en VVD hielden een dag eer
der de mogelijkheid van zo'n stok
achter de deur nog nadrukkelijk
open. Maar Rutte waarschuwde
'voorzichtig' te zijn met een der
gelijk 'drukmiddel', dat dit jaar
nota bene op zijn initiatief werd
ingezet. ,,De lasten van bedrijven
stijgen al flink'', benadrukte
Rutte.
Rutte gooide ook de deur dicht
naar partijen die hoopten tijdens
deze kabinetsperiode het leenstel
sel te wijzigen. ,,Het kabinet
houdt vast aan het leenstelsel",
benadrukte hij. Plannen om de
basisbeurs (of een vorm daarvan)
opnieuw in te voeren zijn volgens
hem voorbehouden aan de vol
gende verkiezingscampagne.
vrijdag 20 september 2019
-v. V v-SSBSg -;
V* -/ V-
V
Premier Mark Rutte haalde bij de Algemene Beschouwingen ook de troonrede aan: ,,We zijn een land van compromissen, waarin we er altijd met elkaar uitkomen.'' foto anp
VVD zet de toon in
'vriendelijk' debat
D66-fractieleider Rob Jetten wil verder uitstel van de verlaging
van de winstbelasting, maar kreeg die niet van Rutte. foto anp
Hans van Soest
HH
Kijk op de site bij /video
naar premier Rutte bij de
APB in de Tweede Kamer
Het kabinet wil als het lukt nog
dit jaar 'enkele miljarden' gaan
lenen om die te investeren in
de Nederlandse economie.
Premier Mark Rutte maakte op
de tweede dag van de Alge
mene Politieke Beschouwin
gen duidelijk dat hij 'zo snel
mogelijk wil starten' met het
veelbesproken toekomstfonds.
Hanneke Keultjes
Laurens Kok
Den Haag
