Stiksto
+UK
0)
\^m
PSYCHOLOGELD
16 ECONOMIE
BOEK KAPITALISME J
Hij om, schreef een wereldwijde
bestseller en is zelfs te gast op een rockfestival. Nu
publiceert Fransman Thomas Piketty een nieuw boek.
Nederland heeft een enorm stikstofpro
bleem, wie het nieuws volgt kan daar
niet meer omheen. Alleen vind ik het
nogal verwarrend waar de schoen nu precies
wringt. Ik krijg alsmaar de indruk dat stikstof
zo problematisch is omdat het bouwprojecten
stil legt, snelheidsverhogingen blokkeert en
zelfs de vergunning van de Grand Prix van
Zandvoort in de waagschaal stelt. Terwijl ik al
tijd dacht dat het probleem is dat stikstof onze
gezondheid en de biodiversiteit aantast.
en media neergezet als een dilemma tussen eco
nomische groei en de natuur. Mag het vliegveld
in Lelystad open of willen we de juchtleerkever
en mopsvleermuis beschermen? Het stikstofbe-
sluit van de Raad van State heeft het imago van
een irritante modderkruiper die een streep zet
door alles wat leuk is in het leven: vlees eten, op
vakantie gaan met het vliegtuig, hard rijden en
naar Formule 1 kijken.
Maar groen versus groei is een valse tegen
stelling. Er is best economische groei mogelijk
zonder extra wegen, meer 130 kilometerzones,
een enorme veestapel en een extra vliegveld in
Lelystad. Steeds meer economen stellen dat be
stendige economische groei duurzame groei is.
Een keuze vóór de natuur, is er dus niet auto
matisch één tegen eco
nomische ontwikke
ling.
Groen versus we hebben helemaal
Qroeï is niet de luxe om tégen
de natuur te kiezen. Het
een valse stikstofbesluit is er niet
tegenstelling alleen voor de mopsv-.
leermuis en een stelletje
fanatieke milieu-activisten. De natuur, dat zijn
wij. En het is hard nodig dat dit vaker op econo
miepagina's staat.
Ieder jaar sterven er zo'n 11.000 Nederlan
ders door luchtvervuiling. Gemiddeld leven
Nederlanders negen maanden korter door
luchtverontreiniging. Een van de grootste boos
doeners is stikstofdioxide. ,,Stikstofdioxide is
een sluipmoordenaar. Je ziet het niet, je merkt
het niet, maar het veroorzaakt wel ontstekingen
in de luchtwegen'', zei een longarts dinsdag te
gen deze krant. Bij één op de vijf kinderen met
astma in Nederland is de ziekte gerelateerd aan
luchtvervuiling door het verkeer. In geen enkel
ander Europees land is dat aantal zo hoog.
Zelfs als het verdwijnen van allerlei plant- en
diersoorten je helemaal niets kan schelen, zou
je vraagtekens moeten stellen bij snelheidsver
hogingen, de opening van de luchthaven in Le
lystad en extra wegen. Politici die proberen het
stikstofbesluit van de Raad van State met aller
lei slimme trucs te omzeilen, slaan een doodlo
pende weg in. De gezondheid van burgers moet
een hogere prioriteit krijgen dan de aanleg van
wegen of een vliegveld.
Arcelor
Mittal
ABN Amro
ASML
Unibail
Rodamco
Parijs
anstaand week
end wordt aan
de rand van Pa
rijs een be
roemd pop- en
rockfestival ge
i houden. Op het
podium, voor tienduizenden be
zoekers, staan onder meer topacts
als Youssou N'Dour en Les Né-
gresses Vertes, maar ook econoom
Thomas Piketty. Hij zal op zater
dag zijn boeken signeren en wordt
geïnterviewd.
De dag erna reist hij naar het
noordoosten van Frankrijk. In
Straatsburg is hij de eregast bij een
debat over economie. Kort daarna
is hij te zien op een boekenbeurs
in Parijs waar hij opnieuw zijn
boeken zal signeren.
Hoeveel economen zijn er die
'op tournee' gaan, worden uitge
nodigd op popfestivals en handte
keningen uitdelen? De Franse eco
noom Thomas Piketty is, zonder
te overdrijven, een ster. Dat is te
danken aan zijn bestseller Kapitaal
in de 21ste eeuw, die verscheen in
2013. Het ging over ongelijkheid in
de wereld en kwam met baanbre
kende cijfers over de verschillen
tussen rijk en arm.
Het boek werd vertaald in veer
tig talen. Inmiddels zijn er 2,5 mil
joen exemplaren van verkocht,
waarvan alleen al 600.000 in
China. Op de Franse radio werd
het al in een rij wereldwijde best
sellers genoemd met de bijbel, de
koran en Harry Potter.
In de Verenigde Staten hield hij
bijeenkomsten met Nobelprijs
winnaars en adviseerde hij het
Witte Huis: 'de econoom die
Obama beïnvloedt', schreef de
Britse krant The Times. Het presti
gieuze Duitse Handelsblatt
noemde Piketty 'een rockster-eco
noom'. In Nederland haalde
GroenLinks-leider Jesse Klaver
Piketty naar de Tweede Kamer,
waar hij in november 2014 in een
hoorzitting sprak met de financi
ële woordvoerders.
Pamflet
En nu is er dan de opvolger van
Kapitaal. Vandaag verschijnt
Capital et Idéologie, ruim twaalf
honderd pagina's dik. Het gaat op
nieuw over de (financiële) onge
lijkheid in de wereld. Maar Piketty
gaat nu een flinke stap verder: hij
wil het huidige kapitalisme 'af
schaffen en vervangen'. Critici
spreken van een politiek-ideolo-
gisch (én vuistdik) pamflet. ,,Ik
pleit voor een vorm van participa
tief socialisme'', vertelde Piketty
zelf in een exclusief interview met
het Franse weekblad L'Obs.
Zijn centrale stelling is simpel:
ongelijkheid en verschillen tussen
rijk en arm zijn helemaal niet
'normaal', zoals we vaak denken.
Ze zijn géén inherent gevolg van
onze economie of van technologie.
Ongelijkheid is het gevolg van
keuzes, schrijft de econoom. ,,On-
gelijkheid wordt ideologisch en
politiek bepaald. De markt en con
currentie, kapitaal en schuld, be-
lastingparadijzen ze bestaan
niet uit zichzelf. Ze worden be
dacht, ze komen voort uit legale,
fiscale en politieke systemen.''
Daaruit trekt Piketty een eerste
les. Als ongelijkheid een keuze is,
is het ook te veranderen: door te
kiezen voor een Snder legaal, fis
caal of politiek systeem. ,,Nieuwe
samenlevingen kunnen worden
bedacht én gebouwd'', schrijft Pi-
ketty. Hij wordt niet voor niks 'de
linkse optimist' of 'utopist' ge
noemd.
Piketty reist in zijn boek door de
tijd, beschrijft vele landen, en
noemt historische voorbeelden.
,,Zweden was lange tijd een land
waar heel veel ongelijkheid was.
Tot 1911 hadden de allerrijksten
daar ieder honderd stemmen bij
verkiezingen, in plaats van één
stem. Door politiek verzet is dat
veranderd.''
In de jaren 50 en 60 werd 's we
relds hoogste minimumloon be
taald in nota bene de Verenigde
Staten - het land dat we vaak zien
als ultraliberaal. In Duitsland is
geëxperimenteerd met stemrecht
van werknemers in het bestuur
van bedrijven. ,,Dat leidde ertoe
dat de leiders van het bedrijf min
der excessieve salarissen kregen en
dat personeel zich meer betrokken
voelde.''
Het grote obstakel voor de idea
len van Piketty vormen 'bezit en
eigendom', of het nou gaat om een
bankrekening in Zwitserland, een
kasteel, een winkel of aandelen.
Meestal is het de elite die het
meeste 'bezit'. En die elite wil haar
Neem plaats op
de sofa van Irene
van den Berg. Zij
analyseert iedere
week ons econo
misch gedrag.
Het stikstofprobleem wordt door de politiek
Maar nog belangrijker:
Reageren? economie@persgroep.nl
O
Volgens Bloom
berg onder
zoekt het staal
concern de ver
koop van zijn
bouwtak
+12%
De aantrekkende
rente stuwde
banken en verze
keraars
donderdag 12 september 2019
PC
De chipmachine
maker zat in de
lift door de la
gere prijs die
Apple de iPhone
11 meegeeft
Opnieuw boekte
het vastgoedbe
drijf een mooie
koerswinst
o
Rockster-econoom
Piketty
meer
Frank Renout
