10 NIEUWS
NEDERLANDSE ARTSEN HULPPROJECT
Inwoners die verminkt
werden tijdens de
bloedige burgeroorlog in
Sierra Leone krijgen hulp
van een Nederlandse arts
en student. Zij willen daar
een 3D-lab opzetten,
waarmee ze protheses
printen voor slachtoffers
met afgehakte ledematen.
In het Masanga ziekenhuis in
Sierra Leone staan artsen gere
geld te opereren met een lampje
op hun hoofd, omdat de elektri
citeit weer eens is uitgevallen.
Ambulances zijn er wel in het kleine
plaatsje, maar het merendeel is ge
stript door inwoners die nog wel een
onderdeeltje konden gebruiken. Een
3D-lab is dus - op zijn zachts gezegd -
een nogal vreemde eend in de bijt in
dit West-Afrikaanse land. Toch is be
denker en traumachirurg in opleiding
Lars Brouwers overtuigd van het suc
ces dat de hypermoderne apparatuur
zal brengen. ,,We zien nu al hoe dank
baar patiënten zijn die we een hand
prothese geven. 'We zijn weer nor
maal' zeggen ze", vertelt Brouwers,
die sinds de start van het project sa
menwerkt met het 3D-lab in het Rad-
boudumc in Nijmegen.
In het Afrikaanse 3D-lab moeten
meerdere printers komen te staan die
binnen een uurtje of acht op maat ge
maakte arm- en beenprotheses, spal
ken en braces fabriceren. Maar ook
wanneer er op de kraamafdeling een
tekort is aan tangen om de navel
streng af te klemmen, wat al eens het
geval was, moeten deze medische
hulpmiddelen binnen een mum van
tijd uit de printer rollen.
Nu wordt een ingewikkelde casus
vaak nog via telefoon of mail voorge
legd aan 3D-specialisten in het Rad-
boudumc, maar straks moet het lab
zelfstandig draaien met lokaal opge
leid zorgpersoneel en ict'ers.
Twee jaar geleden legde de arts een
3D-printer - formaatje magnetron -
in zijn kofferbak en reed ruim 8000
kilometer naar Masanga, een plaatsje
in het centrum van Sierra Leone waar
een voormalig lepraziekenhuis staat
met honderd bedden. Daar printte hij
- van een soort plastic dat tegen
warmte en vocht kan - de eerste han
den. Bedoeld voor inwoners die hun
ledemaat zijn kwijtgeraakt door oor
logsgeweld.
Burgeroorlog
Sierra Leone werd van 1991 tot 2002
verscheurd door een burgeroorlog.
Berucht en gevreesd was het rebellen
leger RUF dat de handen afhakte van
burgers en naar schatting tienduizend
inwoners verminkte. ,,Dit brute ge
weld was een manier van machtsuit
oefening, waarmee ze angst zaaiden
en hele dorpen konden afpersen. Zo
van: ik laat jou in leven maar ik maak
je voor altijd arbeidsongeschikt. Kom
maar op met je sieraden, geiten en
vrouwen", vertelt Ton Dietz, oud di
recteur van het Afrika-Studiecentrum
in Leiden. De militieleden die huis
hielden waren vaak jonge soldaten,
kinderen nog, die tijdens de plunde
ringen gerekruteerd werden. ,,Die
jongeren zagen dat hun ouders zo arm
waren als de ratten. Het land was ei
gendom van het oudste familielid,
waardoor de jonge generatie geen en
kel zicht had op economische onaf
hankelijkheid. Een van de redenen
om zich aan te sluiten bij het guerril-
laleger."
Veel oorlogsslachtoffers wonen nu
samen in zogenoemde amputatie
kampen, zeer arme maar hechte ge
meenschappen waar inwoners elkaar
helpen.
De eerste geprinte handprothese
was er één met vingers die konden
bewegen. Scharnieren en visdraad
zorgden voor de grijpfunctie. Maar
hoe handig deze 'robothand' ook leek,
sommige patiënten schaamden zich
ervoor, ontdekten de onderzoekers.
Brouwers: ,,Het eerste prototype was
wit. Hoe stom! Bovendien kwamen
we erachter dat de patiënten veel lie
ver een esthetische mooie hand wil
den, die op hun gezonde hand leek."
Na het vertrek van de arts twee jaar
geleden gebeurde er weinig met de
printer, tot technisch geneeskunde-
student Merel van der Stelt vorig jaar
naar Sierra Leone ging en er haar af
studeerproject van maakte. Inmiddels
is ook zij terug in Nederland. Omdat
zij een groot voorstander is van het
3D-lab, probeert ze de financiering
Het eerste
prototype
was wit.
Hoe stom!
voor elkaar te boksen en het project
van hieruit op te zetten. Samen met
het Nederlands Albert Schweitzer
Fonds vraagt ze vanaf deze week aan
dacht voor een inzamelingscampagne.
Zodra het minimale bedrag van 6000
euro is bereikt, wordt dit bedrag ver
dubbeld door het fonds.
Van der Stelt benadrukt dat de pro
theses niet alleen bedoeld zijn voor
oorlogsslachtoffers. In Sierra Leone
gebeuren ook veel ongelukken, waar
bij medische hulp te laat op gang
komt. Haar eerste patiënt was Alex,
een jongen die zijn bovenarm brak na
een val. Zijn ouders brachten hem
naar een traditionele geneesheer die
gekookte bladeren op de breuk legde.
Dit zorgde voor zo'n hevige infectie
waarna zijn arm moest worden geam
puteerd in het ziekenhuis. ,,Dat was
zo ongelooflijk schrijnend. Zeker als je
bedenkt dat in Nederland een breuk
behandeld kan worden met zes weken
gips." De prothese deed Alex goed,
vertelt ze. ,,Het gaf hem zelfvertrou
wen om te gaan studeren." Het prin
ten van een hand kost ongeveer 7
euro.
'mm
dinsdag 10 september 2019
GO
Nieuwe hand uit 3D-printer
maakt Sierra Leoners gelukkig
Hanneke van Houwelingen
Nijmegen
Een patiënt
toont trots
haar nieuwe
hand: een
prothese uit
de 3D-printer.
4ÉMr
-Lars Brouwers, arts
Kijk op de site bij /video
Merel geeft slachtoffers
kunststof 'ledematen'.
ï/tfï
Lars Brouwers bracht de printer naar Sierra Leone. Sierra Leoners met hun kunststof protheses. privéfotos Merel van der Stelt meet Alex een nieuwe arm aan.
