Zo gezien
Bom onder stoel
Van Dijk blies hele
Zeeuwse PVV op
V^: f i
Het lijkt of de bom die PVV'er Vincent
Bosch onder de stoel van zijn
fractievoorzitter Peter van Dijk heeft
gelegd in zijn eigen gezicht is ontploft. Hij
heeft zelf een boete gekregen en betaalt
onterecht gedeclareerd geld terug. Is
daarmee de kous af?
Het zou Van Dijk en
Bosch sieren als ze
opstappen
11
Frans Bukkens, geboren
op 7 augustus 1937 in
Den Helder. Woonde tij
dens de oorlog in de Ver-
kuijl Quakkelaarstraat in
Vlissingen. Is 44 jaar ge
trouwd geweest met
Frida Smit uit Amsterdam
Zij is negen jaar geleden
overleden. Frans heeft
een zoon en een dochter:
Anton en Angélique. En
twee kleinkinderen: Le-
vina en Cinta.
Frans heeft het eerste
jaar van de leerschool van
de Schelde doorlopen. Hij
is bakker geweest in de
President Rooseveltlaan.
En nog veel meer: hij
heeft bij Philips gewerkt,
en op de montageafde
ling van de Schelde, hij
was beheerder van het
militair tehuis in de Helle-
bardierstraat, runde een
café, was kantinebeheer
der van de LTS.
ziekenhuis in Vlissingen, daarna in ho
tel Goes op de hoek van het Bellamy-
park en de Nieuwendijk. Ze had heim
wee en stond op het punt om terug te
gaan naar Duitsland. Zo ver kwam het
niet. Op de Nieuwendijk kwam ze va
der Frans Bukkens tegen. De vonk sloeg
over, ze trouwden in 1936.
In 1939 werd vader Bukkens naar
West-Indië, naar Suriname uitgezon
den. ,,Pas in augustus 1945 kwam hij te
rug. Om te kijken of we nog leefden, zo
voelde het. Hij arriveerde in een vracht
wagen. Mijn opa en oma waren bij ons
in huis. Opoe zat voor het raam. Ze zei:
'Daar stapt een neger uit'. Mijn moeder
keek ook en zei: 'Maar dat is uw zoon'.
Na zes jaar in de West was vader goed
donker gekleurd. Hij was 27 jaar. Mijn
broertje Gerard stond bovenaan de trap.
'Is dat je vriendje', vroeg vader aan mij."
Frans herinnert zich de bijkomende
problemen. Of ze zijn hem later verteld.
In elk geval, vader Bukkens had tijdens
zijn verblijf in Suriname een nieuwe
liefde opgedaan en wilde eigenlijk zo
snel mogelijk terug. Daarop kwam opa
Bukkens in het geweer. Die zei: Luister
eens, je bent hier getrouwd, je moet
voor je kinderen zorgen. ,,Dat heeft
mijn vader toen gedaan. Niet dat hij
veel thuis was. Hij werd steeds uitge
zonden."
Frans kan het klip en klaar zeggen:
,,Ik heb mijn vader pas leren kennen
toen hij op zijn 55ste met pensioen
ging. Ik was 37 jaar. Mijn ouders zijn
met horten en stoten bij elkaar geble-
ven. Na de oorlog zijn er nog een zus en
een broer geboren. Ik heb mijn vader
nooit iets kwalijk genomen. Op latere
leeftijd heb ik wel eens tegen hem ge
zegd dat hij niet zo achter de vrouwen
aan moest zitten. Je kunt zeggen dat
mijn moeder het met hem heeft uitge
houden. Aan haar jonge leven heeft ze
niets gehad, hij was altijd weg."
De eerste oorlogsherinneringen zijn
vaag. Er was sprake van een vlucht naar
Westkapelle. Familie die daar woonde
weigerde hen een bed. Uiteindelijk
konden ze een paar weken bij een ander
gezin terecht. Terug in Vlissingen werd
het gewone leven opgepakt. Min of
meer dan toch. Tante Leen en ome
Charles van Dijke werden hun steun en
toeverlaat. Ome Charles had een kap
perszaak aan het eind van de Walstraat.
Er was daar ook een kelder waarin ze bij
bombardementen dekking zochten.
Thuis in de Verkuijl Quakkelaarstraat
was elk luchtalarm het sein om snel on
der de trap te gaan zitten, onder ma
trassen. Die keer dat ze toevallig hun
toevlucht namen in het achterkamertje
vloog er een granaatscherf binnen pre
cies op de plek waar ze meestal onder
de trap schuilden. Frans: ,,Voorzienig-
heid, je zou het bijna zeggen."
Dat zijn moeder een Duitse was,
maakte volgens Frans niet veel uit. Een
enkele keer viel op school of op straat
wel eens het woord 'Moffin'. Dan tim
merde hij erop, zo klein als hij was.
,,Mijn moeder bemoeide zich alleen
met haar kinderen en met oom en
tante. We mochten op straat spelen,
maar wel alleen voor de deur zodat we
snel naar binnen konden als het nodig
was. We hadden geen radio, geen krant.
Moeder had ook nog een handicap: ze
was doof. Ik kon goed met haar praten,
ze kon liplezen."
Tijdbommen
De uiteindelijke bevrijding van Vlissin-
gen was - op zijn zachtst gezegd - een
gebeurtenis om nooit te vergeten. ,,Het
was spannend, er kwamen veel vlieg
tuigen over. Ik heb het bombardement
van de Nolledijk gezien. Ze vlogen van
twaalf tot vier uur 's middags. Je zag de
bommen vallen. Het waren tijdbom
men, die vanaf vier uur begonnen te
ontploffen. Het bangste moment was
toen het plotseling stil werd. We zijn
toen naar het Scheldeterrein gevlucht,
waar we met andere Vlissingers in een
bunker terecht konden. Daar hebben
we een dag of drie gezeten. We kregen
scheepsbeschuit te eten. Ik heb de lan-
dingsboten gezien, ik zag de tanks door
de stad rijden. Het was heftig. De
Duitse krijgsgevangenen liepen door de
Walstraat. Het waren kinderen van vijf
tien of zestien jaar of bejaarden van ze
ventig. Ik had medelijden."
Terug naar huis was niet mogelijk, de
Verkuijl Quakkelaarstraat was zwaar
beschadigd. Frans: ,,Bijna alles was ka
pot, daar kun je je geen voorstelling van
maken. En de halve stad stond ook nog
eens onder water. Twee maal per dag
kwam er water in onze straat."
Opeens klinkt er een liedje op de wijs
van Lili Marleen. Het mocht niet van
zijn vader, maar ze zongen het als ze
Duitse krijgsgevangenen aan het werk
zagen in de stad: 'Op de weg naar Mos
kou staat een Duits soldaat Met bevro
ren benen en een kogel in het gelaat
Hij staat te beven van de kou en roept
waar blijft de Führer nou die ons be
vrijden zou'.
De actie was zorgvuldig geregis
seerd. Op 18 april lanceerden
de Statenfractie van de PVV
(om precies te zijn: Statenlid
Bosch en oud-Statenlid Roland de Wit)
en de gemeenteraadsfracties van de PVV
in Terneuzen en Tholen een Manifest
van wantrouwen tegen Peter van Dijk.
De voorzitter van de Zeeuwse Staten
fractie werd daarin beschuldigd van
vriendjespolitiek, zelfverrijking door
onder meer dubbele declaraties en inti
midatie. Hij werd uit de Zeeuwse PVV
gezet en aangespoord zijn Statenzetel op
te geven.
Misbruik
Anderhalve week later volgde de publi
catie, op de website van NRC Handels
blad, van geluidsopnamen die Bosch in
het geheim had gemaakt van een fractie
vergadering uit 2017. Daarin is te horen
hoe Van Dijk uitlegt via welke construc
tie hij provinciegeld heeft gebruikt voor
de verkiezingscampagne van de PVV,
iets wat strikt genomen verboden is.
Commissaris van de koning Han Pol
man schakelde bureau KPMG in om mo
gelijk misbruik van provinciegeld door
de PVV te laten onderzoeken.
Het lot van Van Dijk leek bezegeld. Nu
het rapport van KPMG is verschenen -
het staat op de agenda van de Statenver
gadering op 20 september - en het
Openbaar Ministerie (OM) zich heeft
gebogen over aangiften van doodsbe
dreiging, smaad en laster, lijken de rol
len omgekeert. Bosch heeft aangekon
digd 816,75 euro terug te betalen aan de
provincie. Die zijn uitgegeven aan de
website van de PVV Tholen, waar Bosch
fractievoorzitter is, maar Van Dijk en
Bosch hadden de leverancier overge
haald dat te veranderen in 'website PVV'
zodat de rekening bij de provincie kon
worden ingediend.
Doodsbedreiging
Het OM acht een doodsbedreiging van
Van Dijk aan Bosch onbewezen, maar
veroordeelde Bosch en De Wit wel tot
een boete van enkele honderden euro's
voor smaad aan het adres van Van Dijk.
Onder de naam PVV-Van Dijk en PVV-
Bosch zitten beiden nu als eenmansfrac
tie in de Staten. De landelijke roerganger
Geert Wilders steunt noch veroordeelt
een van hen. Hij lijkt te hopen dat het
probleem zich vanzelf oplost, wat met-
een alles zegt over zijn leidinggevende
capaciteiten.
Dat alleen Bosch nu de zwartepiet
krijgt, is niet terecht. De boete bij het
OM heeft hij aangevochten en het terug
betalen van de 816 euro beschouwt hij
niet als een schuldbekentenis. In deze
kwestie wijzen Van Dijk en hij naar el
kaar. Als Thoolse PVV-voorman vindt
Bosch dat hij het geld wel terug moet be
talen, omdat als een paal boven water
staat dat het ten onrechte is uitgekeerd.
Omdat dit het enige concrete bedrag is
dat wordt genoemd in het teleurstellend
oppervlakkige KPMG-rapport, kan de
indruk ontstaan dat verder geen on
rechtmatigheden hebben plaatsgevon
den. Maar er is ook ten onrechte provin-
ciegeld uitgegeven aan medewerkers
voor taken die niks met de provincie te
maken hadden en via een 'U-bocht con
structie' is provinciegeld gebruikt voor
de verkiezingscampagne. Naar de letter
is de slimme truc (een medewerker uit
betalen die het geld cash in een envelop
teruggeeft) misschien niet fout, maar in
de geest zeker wel.
Het zou Van Dijk en Bosch sieren als
ze opstappen. Eerstgenoemde omdat hij
een cultuur heeft getolereerd - zo niet
geïntroduceerd - waarin willens en we
tens de grenzen van het betamelijke zijn
opgezocht. Zelfs als Bosch en De Wit
daar niet actief aan hebben meegewerkt,
hebben ze te lang gezwegen. Dat maakt
ze eerder medeplichtigen dan klokken
luiders.
Het is zo goed als onmogelijk Staten
leden weg te sturen. Als andere fracties
verder willen gaan dan een appèl op
hun PVV-collega's, moeten ze in het
Statendebat hun toevlucht nemen tot
zelden vertoonde constructies als mo
ties van wantrouwen of afkeuring tegen
collega-Statenleden, maar die kunnen
gewoon worden genegeerd. Er is wat
voor te zeggen dat Van Dijk en Bosch
zich in het openbaar nog eens verdedi
gen, maar ze kunnen er ook voor kiezen
om een dergelijke gênante vertoning te
voorkomen.
GO ZATERDAG 7 SEPTEMBER 2019
Paspoort
Frans Bukkens
ERNST JAN ROZENDAAL
