ZEELAND 3
dragen aan het lijden. Buijtendijk:
,,De medische wetenschap kan
steeds meer. Echter, dat je als arts
iets künt, wil nog niet zeggen dat je
het móet. In ziekenhuizen zie je
vaak dat artsen de neiging hebben
te lang door te gaan met levensver
lengende behandelingen. Men
vraagt zich te weinig af: moet ik dit
nog wel doen? Ik vind persoonlijk
dat je nooit iets mag doen wat lij
den verlengt of verergert, omdat je
moreel verplicht bent om lijden te
verlichten. Als de patiënt zelf tot
het einde door wil gaan, voer dan
een goed gesprek waarin je uitlegt
dat er nog wel behandelingen mo
gelijk zijn, maar dat die het lijden
zullen verlengen. Het gaat om de
kwaliteit van leven. Om een zinvol
leven, wat die persoon zelf als zin
vol ervaart. Een arts moet niet ver
lengen om het verlengen."
Hoop en vrees
Eigenlijk hebben deze ouderen
geen échte, 'intrinsieke, welover
wogen en consistente wens' om te
sterven, concludeerde onderzoek
ster Van Wijngaarden, maar wor
den ze eerder heen en weer geslin
gerd tussen de wens dat de dood
hen van het lijden verlost of de
Ik vind persoonlijk
dat je nooit iets mag
doen wat lijden
verlengt of verergert
hoop dat er in hun leven iets ten
goede verandert. Misschien brengt
een heupoperatie verbetering. Mis
schien zullen de kinderen vaker
langskomen. Misschien lukt het om
door de rouw om een verloren dier
bare heen, zo nu en dan toch de zon
te zien.
In de volle boekenkast, een paar
foto's: van de kleinkinderen. Buij
tendijk: ,,Daar beleven we een hele
boel plezier aan. Het leven kan nog
heel wat verrassingen in petto heb
ben." Geluk zit - zeker als men in de
'dalende levenslijn' komt, zoals
Buijtendijk het omschrijft, vaak in
kleine dingen. ,,Ik ken mensen die
op hoge leeftijd zijn en lichamelijk
niet meer veel kunnen, maar onge
looflijk veel plezier kunnen beleven
aan een tv-uitzending, film of to
neel, een kleinkind dat op bezoek
komt, wat aandacht. Of gewoon, de
tevredenheid dat je een goed leven
gehad hebt. Ook al heb je je partner
verloren, dan nog kun je zover ko
men dat je jezelf weer kan toestaan
plezier te beleven aan kleine genoe
gens."
De kinderen van Michel en Sylvi-
ane hebben volledig vrede met de
keuze van hun ouders. Vincent:
,,De gedachte dat een ander je gaat
vertellen wat je moet doen, wat je
moet eten, dat het tijd is om te
slapen, of zelfs, dat je kinderen
beslissingen over jou mogen ne
men: die was onverdraaglijk voor
hen. Ze hadden een groot gevoel
van eigenwaarde en wilden vóór
alles de controle over hun leven
hebben. Waarom wachten tot je
wegebt? Waarom niet zelf bepa
len wanneer je gaat, omdat het
goed geweest is? Ieder neemt zijn
eigen beslissingen, ieder heeft
zijn eigen leven; daar heeft een
ander niets over te zeggen. Zo zijn
wij opgevoed."
donderdag 5 september 2019
om de kwaliteit van leven
Arts in ruste Frits Buijtendijk
den." Met name ziekenhuisartsen
kunnen echter onbedoeld wel bij
-Frits Buijtendijk
De ouders van Vincent Esca-
ravage kozen zelf hun sterfda
tum. FOTO'S ONDINE VAN DER VLEUTEN
