de wereld over
Dit zegt de wetenschap
Zonnebrandcrème komt
ook in je lichaam terecht
Eureka! Het moet wel kloppen
'De hoeveelheid
giftige stoffen
in de crèmes is
zeer laag
23
korte lijnen, weinig transport'', al
dus Berkhout.
De Theac-25 is nu nog vooral in
teressant voor bedrijven in secto
ren met veel restwarmte, zoals
bakkerijen, gieterijen en koffie
branderijen. De restwarmte gaat
het apparaat in, en er komt kou uit.
Voor de gewone huis-tuin-en-
keukenconsument is de airco zon
der stekker nog te groot, te zwaar
en te duur. ,,Dat we nu de markt
opgaan, wil natuurlijk niet zeggen
dat we stoppen met updates en
nieuwe modellen'', zegt Herbert
Berkhout. ,,De allereerste machine
werkte met een hoge druk, 10 bar,
en dan moet alles van staal zijn,
met bouten en noem maar op.
Maar je kunt ook werken met om
gevingsluchtdruk. Dan ben je tien
keer minder efficiënt, maar je hebt
ook tien keer minder kosten om de
machine te maken. Dan kun je ook
plastic gebruiken.''
Kees de Blok heeft al een patent
op een andere vorm, een nieuwe
generatie waarbij de cilinders niet
haaks op de verbindende pijp
staan maar er in de lengte in mee
gaan. „Daardoor gaan de geluids
golven er op een andere manier
doorheen en wordt de machine ef
ficiënter, kleiner. Met meer plastic
in de bouw. Dan krijg je een ma
chine als een gekromde buis met
vernauwingen en verdikkingen.
De uitlevering van die nieuwe,
verbeterde versie laat zeker nog
vijf jaar op zich wachten.''
In de meeste zonnecrèmes zitten
chemische filters, zoals avobenzon
en oxybenzon. Deze beschermen
de huid tegen schadelijke uv-stra-
ling en verbranding. Uit recent
onderzoek van de Amerikaanse
medicijnenwaakhond FDA blijkt
echter dat deze filters niet alleen
op de huid blijven liggen, ze drin
gen er ook doorheen. Moeten we
ons zorgen maken?
Volgens Frank de Gruijl, die aan
het Leids Universitair Medisch
Centrum onderzoek doet naar de
effecten van zonnestralen op de
huid, is er geen reden tot paniek.
„Dat door het smeren van zonne
brandmiddelen ingrediënten in
zeer lage concentraties in het
bloed terechtkomen, is al langer
bekend. Maar dat wil niet meteen
zeggen dat je er ziek van wordt. Bij
verdachte stoffen hangt dat af van
de hoeveelheid.''
De ingrediënten in zonnebrand
crèmes zijn streng getest op toxici
teit, ofwel de mate van giftigheid.
,,Die is zeer laag, anders zouden
dergelijke stoffen niet in crèmes
belanden'', aldus de huidonder
zoeker.
De Gruijl benadrukt dat het on
derzoek van de FDA alleen aan
toont dat uv-filters in het bloed
terechtkomen, niet wat daarvan de
consequenties zijn. „Niemand
weet of, en zo ja welke effecten er
zijn op de gezondheid. Wat we
echter wel weten, is dat het sme
ren van zonnecrème huidschade
helpt te voorkomen. Alles afwe
gend slaat voor mij de balans dui
delijk door in het voordeel van
smeren. Dus ik zou zeggen: blijf
vooral zonnecrème gebruiken.''
De Gruijl zelf is overigens geen
fanatieke smeerder. Veelvuldig
smeren zorgt ervoor dat de huid
gevoeliger wordt voor uv-straling,
stelt hij. ,,Er zijn mensen die vin
den dat je jezelf en je kinderen
elke dag moet onderboteren met
zonnebrandcrèmes. Daar ben ik
geen voorstander van, want hier
door went de huid niet aan de zon.
Het is gevolg is dat wanneer je niet
goed bent ingesmeerd, je sneller
verbrandt.''
De huidonderzoeker adviseert
smeren bij langere blootstelling
dan normaal, bijvoorbeeld tijdens
een dagje strand. Bij voorkeur met
een crème van minstens factor 30.
Ook mag het lekker dik, want
doorgaans smeren we te weinig.
„De aanbevolen hoeveelheid is
2 mg per vierkante centimeter
huidoppervlak, wat voor een vol
wassene neerkomt op ongeveer
30 milliliter per smeerbeurt over
het hele lichaam. In de praktijk ge
bruikt niemand zo veel zonne
brandcrème, want een flesje van
100 ml is dan in drie keer smeren
leeg. Je mag tevreden zijn als je de
helft van de aanbevolen hoeveel
heid opsmeert'', aldus De Gruijl.
Wat zijn de alternatieven voor
zonnecrème? „Houd je kleren aan,
en zet een hoed op, of blijf lekker
in de schaduw'', zegt De Gruijl.
„En dan het liefste een brede scha
duw waarbij een groot deel van de
blauwe lucht niet meer zichtbaar
is, want ook daar komt uv-straling
vandaan.''
,,Toen ik als wetenschap
per begon, jong en naïef,
dacht ik dat 'de weten
schap' antwoord had op
alle vragen en dat weten
schappers zich de hele dag
bezighielden met waar
heidsvinding. Dat beeld
stelde ik vrij snel bij door
dat ik ontdekte dat dat ro
mantische beeld niet
klopte. Ik werd kritisch
en, ik geef het toe, best
een beetje cynisch.
Door mensen in het alge
meen en wetenschappers
in het bijzonder kan er
enorm hoogdravend over
de wetenschap worden
gedaan en wat voor onbe
grensde mogelijkheden er
wel niet zijn. Het moet er
gens in 2011 zijn geweest
toen ik een praatje volgde
van professor Yvo Smul
ders, hoogleraar Interne
Geneeskunde aan het
VUmc.
Hij stak geen loftrom
pet af over de wetenschap,
maar deed precies het te
genovergestelde. Hij ver
haalde over de beperking
van het biomedische on
derzoek dat hij deed en
zette vraagtekens bij de
betrouwbaarheid ervan.
En hij stelde de vraag wat
we er aan kunnen doen
om onderzoek betrouw
baarder te maken.
Al luisterend naar hem,
werden mijn ogen ge
opend en toen ik naar
huis fietste kwam ik tot
de conclusie: zo kan je dus
ook naar wetenschap kij
ken. Ik werd enorm ge-
triggerd door deze nieuwe
denkwijze en wilde
ermee aan de slag.
Daarom ben ik onderzoek
gaan doen naar de weten
schap zelf. Uiteindelijk
heeft de lezing van Smul
ders ertoe geleid dat ik
onderzoek ben gaan doen.
Daarom heb ik het boek
Wetenschapper op de sofa
heb geschreven. Dat boek
is gebaseerd op mijn
onderzoeksveld, waarin ik
onderzoek doe naar de
integriteit en de betrouw
baarheid van wetenschap
pelijk onderzoek en de
daarbij behorende publi
catiecultuur.''
GO ZATERDAG 31 AUGUSTUS 2019
w Kijk op de site
J bij /wetenschap
De Theac-25 is nu nog alleen bestemd voor bedrijven,
binnenkort ook voor de consument. foto vincent jannink/anp
vreet
We hebben ons deze zomer weer van top tot teen ingesmeerd met zonnecrème. Nu
blijkt dat bepaalde bestanddelen in het bloed belanden. Hoe gevaarlijk is dat?
KAJ VAN ARKEL
Wetenschappers
vertellen over hun
eurekamoment. Dit
keer Joeri Tijdink
(38), Psychiater en
universitair docent
bij de VU en het
UMC Amsterdam.
-Jim Jansen
Wetenschap wordt gemaakt in samenwerking met NewStientiSt en met l f vanvnederland
FOTO SHUTTERSTOCK
