'We gaan de patat echt niet duurder maken'
-
\i-
A
4
De binnensteden slibben dicht met
fastfood, langs snelwegen verrijzen
complete boulevards met burgers en kip.
Hoe gaan gemeenten daarmee om?
SNELLE HAP SNELLE GROEI
Fastfoodvergunningen
zijn als warme broodjes
over de toonbank gegaan
Wie vanaf begin volgend jaar bij
Hoorn met schreeuwende trek de
Westfrisiaweg af draait, moet zich in
luilekkerland wanen. De keuze is er
straks reuze: McDonald's, Subway,
KFC, De Beren, Febo en Spare Rib Ex
press. Zie je dan nog maar eens braaf
aan de Schijf van Vijf te houden.
Zes restaurants, waarvan de meeste
hun omzet halen met burgers of ander
vlees, friet en halve liters cola: is dat
nou echt wenselijk, wethouder Ben
Tap? „Mensen kunnen het zo gezond
of ongezond maken als ze zelf willen'',
zegt hij. „Steeds meer fastfoodketens
zoomen in op gezond, vegetarisch.''
Hoorn meende, na wikken en wegen,
dat een 'nee' tegen de fastfoodzaken
niet te verkopen was als je bedenkt dat
er ook een snackbar in de buurt zit, of
een all you can eat-restaurant. Boven
dien: een 'ongelijk speelveld' (waarbij
de ene gemeente wel en de andere niet
de deur openzet voor fastfood) is ook
onwenselijk.
Het verhaal van de Noord-Holland
se gemeente is niet uniek. Zogeheten
fastfood courts verrijzen ook langs snel
wegen in Zwolle, Uden, Veenendaal
en Amersfoort. Intussen is in binnen
steden nauwelijks nog een straat te
vinden waar je geen hamburger, kro
ket of donut kunt krijgen. Waar win
kels bij bosjes de deuren moeten slui
ten, groeit het aantal fastfoodrestau-
rants, net als overigens de gezonde
snelle concepten.
De ongezonde keuze is dus overal,
iets wat voedingsexperts verwijzend
naar obesitas de 'obesogene omge
ving' noemen. Het Voedingscentrum
zou graag zien dat gemeenten iets
doen om het aantal ongezonde prik
kels te verlagen. ,,Als ongezond voed-
REGERING
d
kji
sel niet binnen handbereik is, kiezen
mensen het minder snel'', zegt Roel
Hermans, expert voeding en gedrag.
Drastisch
Maar het aantal prikkels omlaag bren
gen, dat deden gemeenten de laatste
decennia nu juist niet, constateert ook
campagneleider Sjoerd van de Wouw
van voedselwaakhond Foodwatch.
,,Vergunningen voor fastfoodzaken
zijn als warme broodjes over de toon
bank gegaan. Daardoor is het straat
beeld drastisch veranderd."
Zijn gemeenten van plan de trend
om te draaien? Nauwelijks, blijkt uit
ifiraf I
een enquête van deze krant onder alle
wethouders van zorg in het land.
Ruim 90 procent zegt geen beleid te
hebben om het aantal fastfoodketens
aan banden te leggen. Sommige wet
houders - opvallend vaak VVD-lid -
vinden dat helemaal niet nodig. ,,De
markt reguleert zichzelf bij overaan
bod'', zegt bijvoorbeeld Johan van
Everdingen, wethouder in Lopik. ,,Dit
is geen overheidstaak.''
De VVD'er raakt een gevoelig
thema: mag de overheid ingrijpen in
het eetpatroon van de vrije burger?
Nee, zeggen liberalen als Van Ever-
dingen. Ja, dat móet zelfs, zegt wereld
gezondheidsorganisatie WHO.
Ook in Nederland zijn er genoeg
wethouders die zich zorgen maken,
zoals in Kerkrade: ,,We hebben hier
veel te veel fastfoodrestaurants'', zegt
wethouder Leo Jongen (PvdA). Hij
wil graag iets doen om het aantal om
laag te brengen. ,,Maar wet- en regel
geving beperken ons.''
Verbazing
Gemeenten kunnen via hun bestem
mingsplannen wel degelijk iets doen.
Zo legt Amsterdam vast op welke lo
caties er fastfood mag zijn, en waar de
'echte' restaurants. Op basis van die
criteria bepaalde de rechtbank in 2017
dat er geen New York Pizza aan de
Ferdinand Bolstraat mocht komen.
Groot was de verbazing toen Dunkin'
Donuts niet veel later wel in het pand
mocht. En New York Pizza opende
verderop in de straat alsnog een vesti
ging. Om maar aan te geven dat het
niet eenvoudig is.
Toch is de Amsterdamse wethouder
Simone Kukenheim al bezig met
méér maatregelen, zoals een gezon-
zaterdag 31 augustus 2019
GO
Niets staat fastfood in
Richard Clevers
Chris van Mersbergen
Rotterdam
Het aantal
cafetaria's in
Nederland
Het aantal
L' shoarmazaken
van de wethouders
vindt dat het aantal
fastfoodzaken in
hun gemeente
omlaag moet
van de gemeen
ten heeft geen
beleid om het
aantal fastfoodza
ken te reguleren
of te beperken
fastfoodzaken telde
Nederland in 2018
volgens horeca-ad-
viesbureau Van
Spronsen. Zij tellen
daarin 8 ketens mee
is het aantal
fastfoodzaken wat
bereikt zal worden
binnen een paar
jaar, volgens Van
Spronsen.
Sjoerd van de Wouw, Foodwatch
Staatssecretaris Paul
Blokhuis (CU, Volksge
zondheid) wil niemand
zijn kroketje afpakken.
Maar de man achter het
Nationaal Preventieak
koord ziet ook wel dat de
grote opmars van fast
food niet bepaald helpt
om overgewicht tegen te
gaan. „Vier fastfoodke
tens bij elkaar langs de
snelweg zijn lastig te rij-
men met het streven om
Nederland gezonder te
laten eten.''
Waar het kabinet de siga
ret op allerlei manieren uit
het straatbeeld probeert
te laten verdwijnen, is dat
bij ongezond eten anders.
„Omdat de sigaret zo evi
dent een dodelijk artikel
is. Er overlijden per jaar
20.000 Nederlanders
aan, dat willen we ge-
woon niet. Daarom
maken we het product
aan alle kanten min
der zichtbaar, en duur
der. Dat betekent niet
dat we van rijks
wege ook
meteen de
patat
duurder
gaan
maken."
Blok-
huis stelt in reac-
a aS tieoPdeen"
1 quête van deze
krant wél te wil
len bekijken of hij
wethouders kan
helpen
die
min
der
fastfoodrestaurants in
hun gemeente willen.
„Volgens mij is dit een
goed agendapunt voor de
komende jaren. In 2021
wordt de nieuwe Omge-
vingswet van kracht,
volksgezondheid moet
dan meewegen bij ruimte
lijke ordening. Misschien
dat dit voor het onder
werp fastfood een moge
lijkheid biedt.''
