Cruciaal in de geallieerde zegetocht
i
12
Buiten Zeeland niet zo bekend: de Slag om de Schelde
(najaar 1944). Toch was de goede afloop cruciaal
voor de vrije doorvaart op Antwerpen en daarmee
voor de uiteindelijke overwinning op nazi-Duitsland.
anaf 6 juni is 1944 het jaar van de
mirakels. Geallieerde tanks en
trucks rukken soms zo snel op dat
het in het hoofdkwartier van
Eisenhower nauwelijks valt bij te
benen. We zien een Houdini-ontsnapping
van een Duits leger en varende legervoertui
gen die een loopgravenoorlog voorkomen;
de door Zeeuwen gevreesde zee blijkt een
wapen in de strijd. Dit alles valt in de catego
rie 'onverwacht en nooit gezien'. Mirakels,
zoals de Vlamingen zeggen.
Mirakel 1
Snelle opmars
Dan gaat het vizier noordwaarts. De voor
hoede van de 21ste Britse Legergroep dendert
onder bevel van Bernard Montgomery met
zeshonderd tanks doelgericht door Noord
Frankrijk en België. Brussel kan in de avond
van 3 september de vlag uitsteken, de 1ste
Britse Guards Pantserdivisie heeft dan in
acht dagen tijd bijna 300 kilometer afgelegd.
Voor een aanvallend leger, zeggen Hans
Sakkers en Tobias van Gent - de auteurs van
het deze week te verschijnen boek Slag om de
Schelde 1944, het eerste omvattende stan
daardwerk - mag je dat een record noemen.
Mirakel 2
Antwerpen valt
Vriend en vijand rekenen erop dat de geal
lieerden alles op alles zullen zetten om de
Antwerpse haven zo snel mogelijk operatio
neel te maken. Zo'n 35 kilometer onbescha
digde havenkade vlakbij het front, dat is nog
eens iets anders dan de geïmproviseerde ha
vens aan de Normandische kust. Om van
Antwerpen een wapen in de strijd te maken,
moeten de oevers van de Westerschelde
worden veroverd: Zeeuws-Vlaanderen aan
de zuidkant, Walcheren en Zuid-Beveland
ten noorden.
Maar nee. Later zal de één de Britse gene
raal tunnelvisie aanrekenen, de ander denkt
dat de champagnekurken in zijn hoofdkwar
tier na de val van Antwerpen te hard hebben
geknald. In elk geval, na de inname van de
Belgische haven worden de militaire opera
ties richting Zeeland opgeschort. 'Monty'
richt zich op een snelle doorbraak bij Arn
hem, in de verwachting zo snel naar het hart
van het nazirijk door te kunnen stoten. He
laas, die Operatie Market Garden mislukt.
28 NOVEMBER 1944
Het eerste Liberty-
konvooi, negentien sche
pen groot, bereikt de
haven van Antwerpen met
materieel en voorraden.
2 DECEMBER
De Duitse bezetter wil na
Operatie Market Garden
een nieuwe geallieerde
opmars voorkomen en zet
de Betuwe onder water.
3 DECEMBER
De Britse Operatie
Nutcracker eindigt met de
inname van Blerick
(Limburg). Venlo, aan de
overzijde van de Maas,
wordt fel verdedigd en
blijft in Duitse handen.
4 DECEMBER
Het begin van de voedsel-
transporten ter bestrij
ding van de Hongerwinter.
Vanuit Noord-Nederland
vervoeren schepen aard
appelen en graan over het
IJsselmeer naar Amster
dam. De beoogde 20.000
ton voedsel per week
wordt echter bij lange na
niet gehaald.
11 DECEMBER
West-Nederland gaat ge
bukt onder de Hongerwin
ter. Uiteindelijk worden
zo'n 50.000 ondervoede
kinderen uitgezonden
naar gebieden waar nog
wel te eten is.
16 DECEMBER
Het Ardennenoffensief
verrast de geallieerden.
Hitler zoekt een weg naar
Antwerpen. De Britten en
Amerikanen slagen erin
om de Duitse opmars een
halt toe te roepen.
1 JANUARI 1945
Een van de koudste
januari-maanden van de
eeuw zal de winter nog
zwaarder maken. In totaal
22 dagen zal de gemid
delde temperatuur onder
het vriespunt liggen.
27 JANUARI
Het Rode Leger bevrijdt
het vernietigingskamp
Auschwitz in Polen.
De Sovjets staan op
70 kilometer van de
Duitse hoofdstad Berlijn;
de eindfase van de
bevrijding is ingezet.
VRIJDAG 30 AUGUSTUS 2019
JAN VAN DAMME
Na de landing van de geallieerde troepen
op de kust van Normandië, op 6 juni 1944,
kost het even tij d voordat er voldoende man
schappen en materieel voorhanden zijn om
uit de Duitse omsingeling te breken. Als dat
lukt kan op 25 augustus betrekkelijk gemak
kelijk Parijs worden ingenomen.
Een dag later, op 4 september, is Antwer
pen de voorlopige kers op de taart. Als de 11de
Britse Pantserdivisie de stad verkent, blijken
vrijwel alle havenfaciliteiten intact. Met
dank aan het Belgische verzet.
Slag om
de Schelde
Onbekend wapen: amfibievoertuigen
verrassen de Duitsers.
Duitse soldaten behelpen zich in
overstroomd gebied.
Niet ver van de Westerschelde wordt
geschut gecamoufleerd.
Landingen van Canadese infanterie
in de Dokhaven in Vlissingen.
