II
5
BIJZONDERE VONDST MIDDELBURGSE DUIKER
Hij zag er wel
eens wat
scherven tussen
het zand, en soms
ook colaflesjes.
Maar toen de
Middelburgse
wrakduiker Leon
Joosse afgelopen
maandag voor de
Westkapelse kust
afzakte naar de
Christiaan
Huygens, vond hij
iets waarvan zijn
hart compleet
tekeerging: een
bronzen beeldje
van de beroemde
kunstenaar
Lambertus Zijl.
Het werd de Titanic van
Nederland genoemd.
De Christiaan Huy
gens, gebouwd in
1928, was het meest
luxe passagiersschip dat ons land
ooit gekend had. Het vervoerde
rijke mensen naar de Oost, en
weer terug. Tijdens de oorlogsja
ren werd het door de geallieerden
gebruikt om troepen mee te trans
porteren. Na onderhoud in Ant
werpen voer het op 26 augustus
1945 naar Rotterdam om kinderen
op te halen voor een verblijf in het
buitenland.
Geen tocht zonder risico, aange
zien de Noordzee nog vol lag met
mijnen die door de Duitsers in
aanloop naar de Slag om de
Schelde waren neergelegd om te
voorkomen dat geallieerden aan
land konden komen. In het Steen-
diep, tien mijl ten westen van
Westkapelle, ging het mis. De
Christian Huygens liep op een
mijn en begon direct water te ma
ken in de machinekamer en het
eerste ruim. De olieman kwam om
en de schade was groot. Het schip
werd op de Zuid-Steenbank gezet
om te voorkomen dat het zou zin
ken. Tevergeefs, want anderhalve
week later brak het schip door
midden en daalde het definitief
naar de zeebodem.
Met zijn rijke onderwaterleven
over een lengte van 170 meter is
het wrak van de Christiaan Huy-
gens verworden tot populaire
duikplek. Ook Middelburger Leon
Joosse was er al vaker geweest toen
hij afgelopen maandag, exact 74
jaar na de explosie, afzakte naar de
Steenbank. ,,Het bovendek is hele
maal ingestort, dus het blijft op
passen, en het is alleen begaanbaar
bij dood tij, maar alles is schitte
rend begroeid met anemonen en
je ziet veel vissen. En je kan echt
nog dingen herkennen, zoals de
boeg en de motor. Het hele verhaal
Mijn hart begon te
bonzen. Ik dacht: het
zal toch niet zo'n
beeldje zijn uit de
eetzaal?
gaat leven, vlak voor je eigen
ogen."
Joosse was al een uur aan het
duiken toen hem iets opviel tus
sen het zand. ,,Onder een plaat zag
ik een soort kogel. Het leek wel ko
perachtig. Toen ik met mijn hand
er overheen wreef, zag ik ineens
ogen en een neus. Mijn hart begon
te bonzen. Ik dacht: het zal toch
niet zo'n beeldje zijn uit de eet
zaal? Ik wenkte mijn duikmaatje,
die een camera bij zich had. Toen
hij arriveerde, zag ik zijn ogen gro
ter worden. Het was écht wat we
dachten."
Toen moest Joosse snel beslui
ten: het beeldje laten zitten of
meenemen. ,,Ik wist dat het in
principe verboden is om spullen
mee naar boven te nemen, maar ik
wist ook: als ik het niet doe, dan
doet iemand anders het. En dan
moet je maar zien dat het in een
museum belandt. Dus ik besloot
het los te maken en mee te ne
men.
Thuis ontdekte Joosse dat het
beeldje is gemaakt door Lamber-
tus Zijl. Deze beeldhouwer is de
maker van het beeld van koningin
Emma op het Emmaplein in Am
sterdam en heeft ook meegewerkt
aan de Beurs van Berlage. Joosse
belde de Rijksdienst voor Cultu
reel
Erfgoed en kreeg maritiem arche
oloog Martijn Manders aan de lijn.
Die noemde het een fascinerende
vondst ,,Je kunt natuurlijk ver
wachten dat die dingen daar lig
gen, maar het blijft bijzonder.
Het is een mooi beeldje
met een bijzondere ge
schiedenis."
Eigenlijk had Joosse
het beeldje moeten la
ten zitten, zegt Man-
ders. „Het is bij wet
verboden objecten van
scheepswrakken te ha
len. Maar ik be-
ën)P
waarom
hij dat
niet deed. Er zijn er genoeg bij wie
zoiets op de schoorsteenmantel
belandt. Nu krijgt het de kans om
door iedereen gezien te worden."
Joosse is zich ervan bewust dat
hij het beeldje door zijn melding
moet afstaan aan een mu
seum. „Maar dat is prima.
Het gaat mij er juist om dat
meer mensen enthousiast
raken. Ik ben geen souvenir
duiker. Toen een paar jaar
geleden een Duitse mijnen-
legger in het Veerse Meer werd
geborgen en bij het optakelen
een deel van het kanon
kwijtraakte, heb ik alsnog
een verloren onderdeel
opgedoken. Daardoor
kon het kanon com
pleet worden geres
taureerd door het be
vrijdingsmuseum in
Nieuwdorp. Dat vind
ik prachtig. Ik hou er
van om mooie verha
len compleet te ma
ken."
vrijdag 30 augustus 2019
Scheepswrak geeft beeld prijs
Wendy Wagenmakers
Westkapelle
Duiker Leon Joosse vindt het bronzen beeld van beeldhouwer Lambert Zijl in het wrak van de Christiaan Huygens. fotos roel van der mast
Leon Joosse
Eetzaal eerste klas
in de Christiaan Huy
gens. Bovenin staat,
rood omcirkeld, het
K bronzen beeld van de
W
vrouw. FOTO PIET ZWART,
STOOMVAARTMAATSCHAPPIJNE-
DERLAND.NL
