Jaws op het strand
Filmoverzicht
Horrorklassieker Nosferatu
begeleid door livemuziek
Binge-versie
Grenslanders
Fotograaf op set
ApocalypseNow
- Retrospectief Tarkovsky
Het is toch vaak
een wat
intellectueel
publiek dat met
hem wegloopt
Op zondag 15 septem
ber is de televisieserie
Grenslanders in haar ge
heel te zien op Film by
the Sea. De Vlaams-Ne
derlandse thrillerserie
van de uit Zeeland af
komstige regisseur Erik
de Bruyn Wilde mos
sels, Nadine, De presi
dent) wordt sinds 25 au
gustus uitgezonden op
tv.
Het festival vertoont
alle acht delen, verdeeld
over drie blokken. De
Bruyn en zijn crew ko
men ook naar Vlissin-
gen over te vertellen
over Grenslanders.
Het festival presenteert dit
jaar een heuse openlucht
voorstelling. In samenwer
king met zandpaviljoen Pier
7 op Boulevard Evertsen ver
toont Film by the Sea zon
dag 15 september de haai-
klassieker Jaws uit 1975, ge
regisseerd door Steven
Spielberg
Festivaldirecteur Jan
Doense spreekt van 'een ca
deautje voor Vlissingen'. ,,De
eigenaren van Pier 7 zijn ont-
zettend enthousiaste onder
nemers. Zij hadden dit idee,
terwijl wij meer wilden
doen voor de jongeren. Dat
sloot mooi op elkaar aan en
dus hebben we besloten om
dit samen te organiseren."
Op het strand bij Pier 7
komt voor de Jaws-vertoning
een scherm van twaalf bij
zes meter te staan.
De openluchtvoorstelling be
gint om 22.00 uur. De toegang
is gratis.
Bijna alle films van de Russische cineast Andrei Tarkovsky (1932-1986)
worden in september in gerestaureerde vorm opnieuw in Nederland
uitgebracht. Reden voor Film by the Sea om ze direct naar Vlissingen te
halen voor een retrospectief.
De Neder
landse oor
logsfotograaf
Chas Gerret-
sen werd eind
jaren zeventig
door regisseur
Francis Ford
Coppola gevraagd setfoto
graaf te worden bij Apoca
lypse now. Die opdracht be
zorgde Gerretsen wereld
faam. Film by the Sea ver
toont zondag 15 september
de documentaire Dutch An
gle: Chas Gerretsen Apoca
lypse Now van Baris Azman,
met niet eerder vertoonde
foto's van de lset en een in
terview met de fotograaf.
Aansluitend is Apocalypse
now zelf te zien.
De Duitse horrorklassieker
Nosferatu (1922) - voluit: Nos
feratu, eine Symphonie des
Grauens - is een boekverfil-
ming en daarmee zeker op
zijn plek bij Film by the Sea.
Het festival vertoont de geres
taureerde versie van de film,
met livemuziek van Kevin
Toma.
Nosferatu werd geregisseerd
door Friedrich Wilhelm Mur-
nau en wordt beschouwd als
de eerste verfilming van Bram
Stokers boek Dracula (1897),
hoewel het verhaal op onder
delen is aangepast. Max
Schreck speelt de rol van de
vampier uit Transsylvanië.
Kevin Toma (1974) is naast
filmjournalist voor de Volks-
krant vooral (film)componist.
Hij begeleidt al 25 jaar films,
vaak uit de jaren twintig, zoals
Metropolis, The General, The
Lodger en Pantserkruiser Po-
temkin. Zijn composities zijn
doorgaans elektronisch van
opzet, live aangevuld met pia
nospel.
Woensdag 18 september, 19.00
uur, zaal 1.
Tarkovsky moeilijk en ontoeganke
lijk? Die naam heeft hij wel, zegt
Otto Boele, universitair hoofddo
cent Russische literatuur aan de
Universiteit Leiden. ,,Het is toch
vaak een wat intellectueel publiek
dat met hem wegloopt. Ik denk ook
dat veel mensen die groot zijn ge
worden met Hollywoodfilms van
90 minuten een zware dobber aan
zijn films hebben. Die zijn over het
algemeen veel langer en hebben
een veel trager tempo."
Toch hoefje zeker niet doorge
leerd te hebben om de films van
Andrei Tarkovsky te kunnen waar
deren, zegt Boele. ,,Hij was zelf heel
erg tegen het idee dat zijn films als
een soort rebus in elkaar zouden
zitten, met allemaal symbolen die
je precies kunt uitleggen, als je ze
maar goed interpreteert. Zo moet je
zeker niet naar zijn films kijken.
Die droomachtige, enigszins hallu
cinerende kwaliteit die veel van
zijn werk heeft, was een heel be
wuste keuze van hem. Dat is iets
waaraan je je als kijker ook moet
durven overgeven, zonder
jezelf te verliezen in aller
lei intellectuele exerci
ties."
A' lei intellectue
De zeven films van Tarkovsky
zijn digitaal gerestaureerd. Zes er
van - Nostalghia is de enige uitzon
dering - brengt Eye Filmmuseum
in Amsterdam landelijk uit. Zelf
presenteert Eye vanaf 14 september
ook een tentoonstelling rond Tar
kovsky, met brieven, foto's en pola
roids die nooit eerder in Nederland
te zien zijn geweest.
Boele verzorgt inleidingen bij de
films in Amsterdam. De eerste Tar
kovsky die hij zelf zag was de sci
encefictionfilm Solaris (1972), nog
steeds zijn favoriet. ,,Ik was, geloof
ik, 19 jaar. De film had een halluci
nerende uitwerking op mij, mede
door de combinatie met de muziek
van Bach. Toen ik
de bioscoop verliet, merkte ik dat ik
in een prettig soort desoriëntatie
verzeild was geraakt."
Tarkovsky ontwikkelde zijn ei
gen 'taal', met lange shots en intri
gerende en vaak indringende beel
den waarop je niet uitgekeken
raakt. ,,Het beeld is bij hem belang
rijker dan het verhaal", zegt Boele.
De cineast maakte zelf een vergelij
king met een haiku, de bondige Ja
panse dichtvorm. ,,Een haiku roept
in drie regels een heel pregnant
beeld op, zonder dat er direct een
verhaal wordt verteld of een duide
lijke situatie wordt geschetst. Het
is een soort impressie op basis van
een visuele impuls."
Internationaal werd Tarkovsky
gevierd, maar in eigen land land
stond hij onder druk, vanwege zijn
kritiek op het Sovjetbeleid. ,,Hij
gold bijna als een dissident. Over
kunst en de rol van de kunstenaar
praatte hij daarom in verheven
en absolute termen.
Dat is nu redelijk ge
dateerd. Maar in de
context van toen, met
de rigide cultuurpoli
tiek in de Sovjet-Unie
waarin onafhankelijke
kunstenaars zich moei-
10
Geef je over aan
Solaris
Sciencefictionfilm gebaseerd op het
gelijknamige boek van Stanislaw
Lem.
Het verhaal speelt zich af rond een
ruimtestation dat in een baan rond
de planeet Solaris is gebracht. De
Amerikaanse regisseur Steven So-
derbergh maakte in 2002 een re
make van Tarkovsky's film. George
Clooney speelde daarin de hoofdrol.
De Jeugd van Ivan
Het speelfilmdebuut van Andrei
Tarkovsky is een psychologisch
drama over een 12-jarig jongetje
dat opgroeit in het Rusland van
de Tweede Wereldoorlog. Zijn
ouders en zus blijken door de
Duitsers te zijn gedood. De film
werd in 1962 op het filmfestival
in Venetië bekroond met de
Gouden Leeuw.
Andrej Roebljov
Historisch oorlogsdrama over het
leven van de Russische iconen
schilder Andrej Roebljov, een rol
van Anatoli Solonitsin. De film werd
door het Sovjet-regime bekriti
seerd en uit de bioscoop gehou
den. Nadat een exemplaar in 1969
het land was uitgesmokkeld,
volgde de wereldpremière op het
filmfestival in Cannes.
Rolf Bosboom
- Otto Boele
