Grondstoffen en gunstige ligging wekken begeerte van VS,
Groenlanders worden geen Amerikanen. Maar door het overnamebod
van Donald Trump heeft het bevroren eiland alle aandacht. Wat heeft het
dunbevolkte gebied bij de poolcirkel te bieden?
Het gebottelde
ijsbergwater geldt
wereldwijd als
delicatesse
14
Groenland. Wat moet
dat kosten? 1,3 miljard
dollar (1,1 miljard
euro), zo berekenden
Amerikaanse media.
Dat lieve sommetje is een uitwer
king van de 100 miljoen dollar die
tijdens de Koude Oorlog al eens
werd geboden door president
Harry Truman. Hij zag Groenland
als vooruitgeschoven verdedi
gingslijn om de intercontinentale
raketten van de Sovjets te detecte
ren, en (maar dat kwam later)
voortijdig af te schieten.
Andere tijden. Truman deed aan
stille diplomatie, raaskalde niet op
Twitter en Groenland was het nog
bevroren jachtterrein van de Inuit,
de oorspronkelijke bewoners die
er al duizenden jaren rondtrekken.
Deze week trok Donald Trump de
aandacht met (volgens de Denen)
puberaal gestamp vanwege een
(volgens Trump) onvoldoende se
rieus genomen bod, op Groenland.
Want dat was win-win, dacht de
president.
Denemarken kon meteen een
hoop geld (500 miljoen euro) be
sparen aan de jaarlijkse subsidies
aan Groenland. Veel daarvan gaat
naar ontwortelde Inuit (90 pro
cent van de bewoners), van wie
het grootste deel leeft van uitke
ringen en er gewoon slecht aan toe
is in een snel veranderende we
reld. Groenland heeft een van de
hoogste zelfmoordcijfers onder
jongeren en een meerderheid van
de Inuit-kinderen komt uit een
gezin met alcoholproblemen. Maar
daar ging het even niet over.
Dankzij de president knalde
Groenland op Google de afgelopen
dagen naar ruim 3 miljoen resulta
ten als je zocht naar 'Trump en
Groenland'. Het land van de
(smeltende) gletsjers, van de
meest extreme skirace ter wereld
(de Arctic Circle Trail, een drie
daagse tocht over 160 kilometer),
van een eigen Grand Canyon
(Disko Island, foto onder) en van
80.000 toeristen per jaar heeft
plots de aandacht van de wereld
media.
Poul Krarup, hoofdredacteur
van dagblad Sermitsiaq op Groen
land zet in de hoofdstad Nuuk
even de auto aan de kant voor een
telefonisch interview. ,,Ach ja,
Donald Trump. We kunnen erom
lachen, al vinden sommigen zijn
bod ook beledigend." Dat laatste
dan vooral omdat de Amerikaanse
president over de hoofden van de
Groenlanders heen met de Denen
wilde praten over Groenland. Dat
toch heus een verregaande onaf
hankelijke status geniet binnen
het koninkrijk. Krarup: ,,Dit gaat
over Groenlanders en over hun
land. Ik stel voor dat Trump in
plaats van naar Kopenhagen naar
Nuuk komt en hier met onze pre
mier gaat praten.''
Toeristen
Als de BV Trump grond wil kopen
voor het vervolg van zijn carrière
als projectontwikkelaar - na zijn
presidentschap - heeft Krarup
slecht nieuws voor hem. „Nie
mand kan grond kopen in Groen
land, ook Trump niet, want wij
kennen geen particulier landbezit.
Alles behoort aan de gemeen
schap." Maar - en dat zegt ook de
Groenlandse premier Kim Kielsen
- als Trump samen met de Groen
landers serieus wil praten over in
vesteringen in grondstoffen en
hoe meer Amerikaanse toeristen
naar het eiland te brengen, dan
graag, aldus Krarup. Zorg voor
vaste vliegverbindingen en regel
De VS kochten al
vaker landen op
1853 De Amerikanen
kopen een gebied van
Mexico, over een gebied
dat zich tegenwoordig uit
strekt over Arizona en
New Mexico. Doel: de aan
leg van een spoorlijn.
1917 De Deense Maag
deneilanden, een kolonie
in Centraal-Amerika, gaan
voor 25 miljoen dollar over
van Denemarken naar de
Verenigde Staten.
een plekje voor Groenlandse stu
denten aan Amerikaanse universi
teiten, luidt zijn advies aan het
Witte Huis. In ruil voor een gro
tere strategische veiligheid van de
VS, want ook Russische duikboten
hebben de nieuwe scheepvaart
routes over de Noordpool al ont
dekt, aldus Krarup.
Gletsjers
Als iemand de kansen van de
Groenlandse economie heeft ge
zien, dan is het Thomas Vilders-
boll. Twee jaar geleden haalde ook
hij de wereldmedia met zijn ge
bottelde Groenlandse ijsbergwater
dat sindsdien als zeldzame delica
tesse - 'het heeft meer dan
100.000 jaar vastgevroren gezeten'
- wordt verkocht in de betere res
taurants van Parijs, Londen, Pe
king en Moskou. ,,In september
beginnen we in de Benelux, de
importeur doet een presentatie in
Utrecht'', zegt hij aan de telefoon
vanuit Kopenhagen. Over Trump
wil hij het niet hebben. Dat is poli
tiek. Wel is hij heel optimistisch
over het potentieel van Groenland.
Vildersboll schept zijn water
van ijsbergen die door de gletsjers
sowieso in zee worden gedrukt,
benadrukt hij, om klimaattrollen
alvast te informeren. ,,Onze licen
ties zijn alleen in dat gebied. We
gebruiken het ijs dat afbreekt. Als
iedereen ons water zou drinken,
zou het niet in de oceaan terecht
komen, haha.''
Vildersboll adviseert de Groen
landse regering over hoe profijt te
trekken van het smeltende water.
,,Dat water heeft een enorm po-
ZATERDAG 24 AUGUSTUS 2019 GO
Groenland, schatkamer
BOB VAN HUËT
Een absurd idee, noemde
de Deense premier
Trumps plan om Groen
land te kopen. Maar de
Amerikanen deden zoiets
eerder ook al.
1803 Napoleon verkoopt
de toenmalige Franse ko
lonie Louisiana aan de VS,
voor 15 miljoen dollar.
1867 De VS kopen de
huidige staat Alaska van
Rusland, voor 7,2 miljoen
dollar.
