Jaap Wiebrens beleefde de oorlog op Schouwen-Duiveland
75 jaar Bevrijding
8
Dit is het zevende deel van de serie waarin Zeeuwse ooggetuigen ter
gelegenheid van 75 jaar bevrijding verhalen over hun leven tijdens de
Tweede Wereldoorlog. Vandaag vertelt Jaap Wiebrens (1930) over het
pas in mei 1945 bevrijde Schouwen-Duiveland: „Vanuit Anna
Jacobapolder werd er op de toren en de haven van Bruinisse
geschoten. Toen wisten we: de geallieerden zitten daar."
Of de oorlog wereldschokkend was? Jaap Wiebrens gaat nog eens verzitten
in zijn relaxfauteuil. Dan, heel zeker: ,,Nee. Er gebeurden nieuwe dingen. Je zag
vliegtuigen, er werd geschoten, je moest je dorp verlaten. Dat gebeurde
allemaal zonder dat je wist waarom. Niemand vertelde iets."
Van het begin van de oorlog herinnert hij zich Jaap Wiebrens ge-
een luchtgevecht boven de Grevelingen. Mooie maakte model van
manoeuvres, vrijwel zeker is er eentje neerge- de klipper van zijn
stort. ,,De oorlog was er opeens. Vooraf had ik vader staat in de
niks gehoord. Op 16 mei, de dag voor mijn ver- vensterbank. foto
jaardag, was het net of het regende, zo intensief johan van der heijden
werd er met mitrailleurs over Bruinisse heen
geschoten. 's Avonds vielen er granaten. We
waren de blinden dicht aan het doen, toen de
woning naast het gemeentehuis bij ons in de
straat werd getroffen. Alle dakpannen roetsjten
er in één keer vanaf. Later bleek dat de Neder
landse mijnenlegger Hydra door het Zijpe voer
en even voorbij Bruinisse aan de grond was ge
zet. Nee, angst had ik niet. Wat er gebeurde
kwam niet aan jezelf. Het was wel allemaal
nieuw."
In zijn christelijke school kwamen Duitsers
te zitten, hij kreeg een lokaal in de openbare.
De lessen vielen vaak uit. In 1943 werden er
bunkers gebouwd, de molen van Zeedijk en de
personeelswoningen van de Rotterdamse Tram
Maatschappij moesten er voor wijken. Er arri
veerde werkvolk van elders. Piet van der Peppel
uit Hoek van Holland kwam bij het gezin Wie-
zitten zes hoog in
Goes, niet ver van de
televisietoren. Uitzicht
- Jaap Wiebrens staat
voor het raam en wijst
- op de Zeelandbrug.
Maar dan moet wel het
blad van de bomen zijn. Met zijn vrouw Nellie
woont hij al sinds 1971 in Goes. Zijn werk voor
Rijkswaterstaat bracht hen hier. Voor zijn
jonge jaren en de oorlog moeten we diezelfde
Zeelandbrug oversteken, naar Bruinisse.
Die oversteek maakt hij overigens nog weke
lijks. Als vrijwilliger van het archief in Zierik-
zee helpt hij al meer dan twintig jaar mee aan
het beschrijven van foto's en het invoeren van
akten uit de weeskamer van Bruinisse. Ge
schiedenis en genealogie interesseren hem
zeer. Toevallig kwam hij op internet een zilve
ren tabaksdoos tegen van Jacob Broek, de
schoonvader van zijn overgrootvader. Die doos
wordt bewaard in Zwartsluis, een Overijssels
havenplaatsje boven Zwolle. Dat werd eerder
deze maand een mooi uitje. De foto van de ta
baksdoos staat nu op de startpagina van zijn
computer.
Jaap Wiebrens werd in 1930 in Den Briel ge
boren. Dat wil zeggen: op de klipper van zijn
vader, waarop zijn moeder toen meevoer. Va
der Wiebrens was schipper van de plaatselijke
schelpenbranderij. Met een zeilschip voer hij
naar een schelpenbank net voorbij de monding
van de Oosterschelde. De daar opgezogen
schelpen werden in Den Briel verbrand tot
kalk, dat in cement kon worden verwerkt. Het
door Jaap gemaakte model van het zeilschip
staat in de vensterbank: ,,Ik heb er mijn ziel en
zaligheid in gelegd."
In 1933 verhuisde het gezin naar Bruinisse,
een woning in de Oudestraat. Daar ging vader
Wiebrens op een tonnenlegger varen. Dat be
tekende dat Jaap daar zijn bewuste jeugdjaren
meemaakte. Hij denkt dat zijn herinneringen
overeenkomen met die van vele leeftijdgeno
ten: 's zondags op witgeschuurde klompen
naar de kerk, met Pasen ging de kachel uit en
kreeg je nieuwe kleren, om twaalf uur precies
stond het warme eten op tafel, moeder Wie-
ZATERDAG 24 AUGUSTUS 2019 GO
'De vliegtuigen, het
schieten, het was
allemaal nieuw'
brens had een winkeltje in 'koloniale waren' De Oudestraat in
om wat bij te verdienen. ,,De kinderen trokken Bruinisse in 1945.
naar het water. In de haven hadden we een Het huis van het
bootje, eerst met roeispanen, later met een zeil- gezin Wiebrens
tje. In de spuikom hadden zich schelpenhoek- stond aan de rech-
jes gevormd. Daar leerden we zwemmen, op terkant. foto zb, biblio-
z'n doesjes." theek van zeeland
Luchtgevecht Foto links: Het door
JAN VAN DAMME
