LI
Appels van nu en straks
18 ZEELAND
De cabrio-kap die het fruit droog houdt.
2-D bomen die straks ruimte geven aan de
introductie van de plukrobot. Of
gloednieuwe appelrassen, waar je van
droomt. In de Proeftuin Randwijk loop je in
de toekomst rond.
In enkele van de vele rijen fruit
bomen in de Proeftuin Rand
wijk staan appels te rijpen van
een ras dat we over enkele jaren
in de winkel kunnen vinden.
Zoals de WUR37, die volgende
maand bij de introductie pas een
naam krijgt.
Het 18 hectare grote terrein langs
de Linge bij Randwijk is naast een
boomgaard, waarvan de opbrengst
gewoon de markt op gaat, een levend
laboratorium. Wageningen Univer
sity en Research (WUR) doet er on
derzoek naar verbeteringen in de
fruitteelt. Appels en peren nemen de
meeste plek in, maar ook naar prui
men, kersen en zacht fruit zoals bra
men en frambozen wordt in de
proeftuin onderzoek gedaan.
Je moet geen ongeduldig type zijn
als onderzoeker, blijkt uit de uitleg
van Alma van der Heiden. Ze is in
Randwijk onderzoeker fruitrassen
en vertelt bij een rondgang over het
terrein over de uiteenlopende typen
onderzoek die worden gedaan.
Aan de bomen in veel rijen lijken
dezelfde appels te zitten, maar bij
goed kijken zijn per vak kleine ver
schillen te zien, in bijvoorbeeld kleur
of opbrengst. Dat wordt gebruikt
voor verder onderzoek en selectie.
Ziektegevoeligheid is een belangrijk
aspect in dit perceel met nieuwe
kruisingen. De opbrengst wordt later
De hardheid is in
augustus nog goed,
bij de Elstar is dat
in mei al wat minder
getest op onder meer smaak, stevig
heid en bewaarbaarheid.
Door te kruisen met een ras met
andere eigenschappen werken de on
derzoekers aan verbeterde appelras
sen. Dat is gelukt bij de Natyra, een
biologische appel die niet bevattelijk
is voor de ziekte schurft. Het eerste
zaadje van het ras ontstond door een
kruising in 1990 tussen een Elise en
een ras zonder naam, maar met een
nummer van de WUR. ,,Dat gebeurt
door handmatig te bestuiven, door
onze veredelaar Evert Walraven. De
bloem wordt bestoven met stuifmeel
van het andere ras en er komt een
zakje overheen. Uit de pitten die
daarna uit de vrucht komen groeien
zaailingen'', legt Van der Heiden kort
uit.
De beste zaailingen worden gese
lecteerd en geënt op een onderstam.
Na enkele jaren komen daar vruch
ten aan, die kritisch worden beoor
deeld om uiteindelijk de bomen met
de beste eigenschappen over te hou
den.
Het nieuwe ras is door de WUR-
voorouder resistent tegen de ziekte
schurft geworden. Dat betekent dat
de teler nauwelijks hoeft op treden
tegen deze ziekte. Bespuitingen ver
minderen is dan ook een belangrijk
doel van het onderzoek en innovatie
in de proeftuin.
Magic Star
Dat de Natyra ook buitengewoon
goed bewaarbaar is, laat Van der Hei
den met twee kistjes appels, waarvan
het lijkt alsof ze gisteren zijn geplukt.
,,Deze zijn van vorig seizoen, van dit
jaar zijn ze nog niet rijp.'' De biologi
sche appel wordt al verkocht in de
supermarkten van Albert Heijn. In
het kistje ernaast liggen appels met
de naam Magic Star. Die ligt over
twee jaar in de winkels. De roots zijn
hetzelfde als de Natyra.
Een aromatische, volle smaak, iets
zoetzuur maar wat zoeter dan de El-
star, beschrijft Van der Heiden. ,,Ste-
vig, knapperig, sappig en goed be-
waarbaar. De hardheid is in augustus
nog goed, bij de Elstar is dat in mei al
wat minder.''
Voor de eerste hap van de WUR37
moet de consument nog even langer
geduld hebben. Het nieuwe ras, ook
ontstaan door een kruising van een
Elise en een schurftresistente selectie
wordt half september in Duitsland
geïntroduceerd en krijgt dan ook een
echte naam. De appel is iets groter
dan een Elstar, zoetzuur, tweekleurig
en een oogsttijd die net wat later is
dan de Elstar. De bomen gaan dan
naar de telers die pas in het tweede
jaar de eerste appels kunnen verko
pen.
Cabrio-kap
In de proeftuin wordt op meer terrei
nen onderzoek gedaan voor de fruit
teelt. Met overkappingen bijvoor
beeld. Recent is bij de open dag de
cabrio-kap geïntroduceerd. Die sluit
automatisch als het gaat regenen. De
vruchten blijven droog waardoor
schimmelziekten minder kans heb
ben. Het opgevangen water komt via
een irrigatiesysteem terug.
Bij appelbomen worden proeven
gedaan met valletjes voor de appel
bloesemkever of een schuilplek voor
oorwormen, die graag een peren-
bladvlo verorberen. ,,Het staat er net,
we moeten het allemaal nog testen.
We zoeken langs meerdere lijnen
naar oplossingen.''
De fruitteelt is nog voor het me
rendeel handwerk maar ook dat ver
andert, verwacht Van der Heiden.
Daar wordt in de proeftuin al aan ge
werkt, met aangepaste snoei- en
groeiwijzen. Enkele rijen appelbo
men hebben als basis twee gekruiste
takken, zonder zijtakken. 2D-bomen
worden ze genoemd. De eerste stap
naar robotisering van de pluk, al zal
dat nog wel enkele jaren duren.
zaterdag 24 augustus 2019
ZV
Droomappel van morgen
rijpt nu in proeftuin Randwijk
Gerard Menting
Randwijk
—Alma van der Heiden
De Magic Star, knapperig, sappig, goed bewaarbaar.
De meest ge
teelde appel in
Nederland is de
Elstar, een zoete,
rode herfstappel
met lichte aroma.
Het ras is in 1955
ontstaan uit een
kruising van Gol
den Delicious en
Ingrid Marie. Arie
Schaap uit Elst
(de plaatsnaam
en zijn voornaam
zorgen voor de
rasnaam) voerde
de kruising uit.
Tot 1970 is verder
geselecteerd om
het perfecte re
sultaat te krijgen.
De Natyra (sinds
twee jaar bij Al-
bert Heijn in het
bioschap) en de
Magic Star (regu
lier, komt over
twee jaar in het
schap) komen
voort uit een krui
sing van Elise en
een resistente
WUR-selectie. In
tegenstelling tot
de Elstar zijn de
De Elstar is
in 1955 ont
staan door
twee rassen
te kruisen.
rassen schurftre-
sistent. Het zijn
bewaarappels die
bijna tot de vol
gende oogsttijd
stevig en knappe
rig blijven.
De eerste appels
van de WUR37
liggen op zijn
vroegst over
twee jaar in
Duitsland in de
winkel. In sep
tember krijgt de
appel bij de pre
sentatie een
naam. De appel is
iets grover dan
de Elstar, resis
tent tegen
schurft en te be
waren tot in mei.
Voor de fruitsector is de proeftuin
in Randwijk een belangrijke plek voor
onderzoek, demonstraties en innova
ties. Naast Wageningen University en
Research zijn de Centrale Advies
dienst Fruitteelt, de Nederlandse
Fruittelers Organisatie en Fruitconsult
er partners. Toeleveranciers en afne
mers kunnen de proeftuin als suppor
ter of sponsor steunen.
