WIM HOFMAN
Niet
1
5
en tijdje geleden maakte ik deel uit
van een groep mensen die een rond
leiding kreeg door Middelburg. We
werden gewezen op dingen die er
niet of die er niet meer zijn. Er was wel een
gids. Hij wist wat er niet was en vooral wat er
niet meer was en wees ons daarop. Het begon
op de markt waarvan de vorm na de verwoes
ting in 1940 geheel is gewijzigd; er zijn hon
derden huizen door de brand verloren gegaan.
Er is toen veel veranderd. We keken ook naar
het oude stadhuis dat geen stadhuis meer is.
Waar de ambtenaren nu zijn, is een raadsel.
En de gids wees naar de topgevel van de
Vleeshal waar vroeger een kruisvenster was
met een zonnewijzer. Nu is daar een beeld
uit 1910 van Wilhelmina en haar dochter Juli
ana.
zijn niet de oorspronkelijke: die waren trou
wens fel van kleur.
In één van de nissen staat geen beeld. Daar
had het standbeeld van Filips de Tweede moe
ten komen, maar van hem wilde men vanzelf
sprekend geen standbeeld meer. Verdwenen is
ook het busstation van Plein 1944 en er rijdt
geen tram meer. Kloosters en kerken en de bis
schopszetel zijn verdwenen. Soms is er nog een
straatnaam die aan een klooster herinnert, zoals
de Zusterstraat. De terreinen van de Augustij
nen bij de Vlasmarkt werden verkocht aan het
Gilde van de Edele Handboog. Nu herinnert
daaraan enkel nog het zogenaamde Schutters
hof. En zo is de kerk in de buurt van het Hof
plein afgebrand, samen met het door Albrecht
Dürer geprezen schilderij van Gossaert Mabuse.
Er was een krankzinnigeninrichting (het Sim
pelhuis) een leprozeninrichting en een gast
huis. Verdwenen. Ook het kunstmuseum is ver
dwenen. Er is nog wel een tekst te vinden op
een muur in de Schuttershofstraat, die herin
nert aan dit instituut dat ooit tentoonstellingen
met schilderijen van Van Dongen, van Van
Gogh en van Koningin Wilhelmina exposeerde.
Het museum is in 1961 afgebroken.
Molens zijn verdwenen, stadspoorten zijn
gesloopt. Natuurlijk zijn er ook talloze be
drijven verdwenen: een zeepziederij, een
ijzergieterij en houthandel Alberts die veel
boomstammen in de gracht had liggen. Alles
verandert, niets blijft hetzelfde, zegt Ovidius
in navolging van Pythagoras. Ook in Middel
burg veranderen en verdwijnen steeds weer
dingen. Te veel eigenlijk om op te noemen.
Zo'n stadswandeling zou daarom eindeloos
kunnen zijn, maar was het jammer genoeg
niet.
Er was, niet eens zo lang geleden, een in
Zeeland actieve officier van justitie die stellig
beweerde: als je door de Westerscheldetunnel
naar Terneuzen rijdt, kom je van het één op het
andere moment in Zuid-Europa. Wat hij daarmee
bedoelde, wordt zondagavond duidelijk als we de
eerste dubbele aflevering van de serie
Grenslanderskunnen zien.
De nieuwe serie van AVRO-
TROS en VRT krijgt het
predicaat thriller mee. Laat
nou in de openingsscène de van
een mooie bos kroeshaar voor
ziene politie-inspecteur Tara Des-
sel in haar niet meer zo nieuwe
BMW onder de Westerschelde
duiken. Ze komt uit Rotterdam,
begrijpen we later. Daar was ze
succesvol, tot ze verantwoordelijk
werd gehouden voor de dood van
een jonge prostituee. Ze heeft
moeite om dat te verwerken en be
sluit de luwte op te zoeken in
Zeeuws-Vlaanderen.
Dat ze in een grensstreek te
rechtkomt waar de waarden en
normen net iets anders liggen dan
in een wereldstad als Rotterdam,
wordt meteen duidelijk als ze zich
op het politiebureau van Kruisvliet
meldt. Voor wie thuis is in
Zeeuws-Vlaanderen: dat is voor de
gelegenheid gehuisvest in het
oude kantoor van rederij Vroon in
Breskens. Commissaris Harry Bie-
gel (Fedja van Huêt) had haar nog
niet verwacht. 'Wa, je was 't'r van-
daoge', is zijn welkomstzin in be
slist geloofwaardig Zeeuws
Vlaams. Hij staat een beetje oenig
met zijn armen vol feestslingers,
een collega neemt die middag af
scheid. Er is ook een stel in zwart
latex gehulde stripdanseressen in
gehuurd. Net op dat moment gaat
de telefoon: er is een onbemand
jachtje aangespoeld in het Ver
dronken Land van Saeftinghe.
Rustig aan, gebaart Biegel, we
wachten wel tot de eigenaar zich
meldt. Waarop de telefoniste vro
lijk aan haar gesprekspartner aan
de andere kant van de lijn laat we
ten: Oké, we sturen er iemand naar
toe. Haar tongval is nog iets zwaar
der dan die van haar baas.
Internationale bende
Met de eerste aflevering van Grens
landers - een dubbele, speciaal voor
de bingewatchers - weten we met
een wat voor vlees we in de kuip
hebben. Regisseur Erik de Bruyn is
een geboren Terneuzenaar, hij
plaatst een internationale bende
mensenhandelaars onder de rook
van de koeltorens van Doel. Geen
fris volk, die gemengde Vlaamse
en Zeeuws-Vlaamse rouwdou-
wers. Eén van hun slachtoffers, de
Afrikaanse Afi, weet ploeterend
door de Zeeuwse klei te ontsnap
pen. Ze strandt in België, waar
psychiater Bert Dewulf (Koen De
Bouw) zich over haar ontfermt. Al
gauw blijken het aangespoelde
jacht en de Afrikaanse vluchte
linge alles met elkaar te maken te
hebben, en kunnen de Rotter
damse Tara Dessel en oer-Vlaming
Dewulf tot een mooi koppel wor
den gesmeed.
Grenslanders is spannend. Dwin-
gende, dreigende muziek onder
beelden van de nachtelijke haven
van Antwerpen of een vervallen
werfje missen hun effect niet.
Waar je zulke beelden kunt schie
ten moet het wel wemelen van de
maffia. Zo lieflijk als de ook in
Zeeuws-Vlaanderen opgenomen
Voor de liefhebbers
is er veel Zeeuws
Vlaams te
herkennen
film Weg van jou oogt, zo spooky
komt de streek in Grenslanders
over. Maar een dreigend en on
heilszwanger landschap heeft,
voor wie het wil zien, een heel ei
gen schoonheid. In de vaste intro
zijn dronebeelden van Saeftinghe
opgenomen. Het water in de
stroomgeulen kleurt rood.
Voor de liefhebbers is er veel
Zeeuws-Vlaams te herkennen. In
de eerste aflevering rijdt Tara door
het centrum van Hulst, overnacht
ze in een appartement in Port Scal-
dis in Breskens en ontbijt ze met
collega's in café Het Verdronken
Land in Emmadorp, dat voor de
gelegenheid is omgedoopt in De
Grenswacht. Tara moet niets heb
ben van de daar geserveerde eieren
met spek.
vrijdag 23 augustus 2019
GO
De wereld van Wim Hofman, schrijver/illustrator
E
De beelden van de graven op het stadhuis
Spooky Zeeuws-Vlaanderen betovert
Jan van Damme
Terneuzen
Koen De Bouw
(links) en Jasmine
Sandar in de serie
Grenslanders. foto
GRENSLANDERS
Grenslanders is de komende vier
zondagen vanaf 20.15 uur te zien
op NPO 3. De serie wordt zon
dag 15 september in zijn geheel
vertoond op Film by the Sea.
