A
NIEUWS 13
Onschuldig
Vlaams
symbool of
teken van
collaboratie?
Een zwarte leeuw
op een vlag laat
weer eens zien
hoe gespleten
België is.
NATIONALISME VLAG
Brussel
Tsja, die vlag... Is het nou
folklore, jeugdig en
thousiasme, een uiting
van fel nationalisme,
een herinnering aan de
collaboratie met de Duitsers, of mis
schien wel iets heel anders? Dit soort
dingen is in België niet makkelijk te
achterhalen, het hangt er maar vanaf
aan wie je het vraagt.
Ze ziet er in elk geval mooi uit, met
die krachtige zwarte leeuw op dat
gouden veld. Maar pas op dat je haar
niet verwart met dezelfde krachtige
zwarte leeuw op datzelfde gouden
veld, maar dan met rode tong en rode
klauwen. Ook achter dat kleine ver
schil gaat een hele wereld schuil.
Boze tweet
De vlaggen van de eerste soort wap
perden vorige week op het muziek
festival Pukkelpop en lokten prompt
een boze tweet uit van bezoeker én
voorzitter van de Jonge Socialisten
Kaoutar Oulichki: ,,Ik ben vijf minu
ten op Pukkelpop en ik heb al vier
collaboratievlaggen gezien. Is dat
waar Pukkelpop voor staat?'' Toen
ook nog eens Anuna De Wever, de
jonge Belgische klimaatactiviste,
door enkele jongeren met een
Vlaamse leeuwenvlag zou zijn lastig
gevallen, greep de organisatie in: ,,De
zwarte, zogenoemde collaboratievlag
hoort hier niet thuis." Alle vlaggen
werden in beslag genomen.
Prompt kwamen er boze reacties
van Vlaamse nationalisten als Peter
De Roover, fractieleider van de
Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA),
en Vlaams Belang-voorzitter Tom
Van Grieken. Hoezo collaboratievlag?
Het is een symbool van de Vlaamse
beweging, en daar is niks mis mee,
zei ook N-VA-burgemeester Steven
Vandeput van Hasselt, de gemeente
die Pukkelpop onderdak biedt. Van
de weeromstuit ging de jongerenaf
deling van het Vlaams Belang vijf
honderd vlaggen uitdelen bij de in-
S® M'
Je kunt historie
van de vlag niet
herleiden tot 4
oorlogsjaren
gang van het festival, repte haar voor
zitter Bart Claes in De Morgen van
'een cultuurstrijd waarbij we de har
ten van de jongeren willen verove
ren', en hup, daar was weer een rel
geboren waar België het patent op
lijkt te hebben.
Als we aan Hendrik Vuye vragen
wat nu precies het probleem is, moet
hij zuchten: ,,Dat is moeilijk uit te
leggen." Vuye doceert staatsrecht aan
de universiteit van Namen en is voor
malig parlementslid voor de N-VA.
Eerst maar eens het verschil tussen
de twee vlaggen. De officiële
Vlaamse vlag is die met het rood, zo
werd in 1973 per decreet besloten
toen bij de eerste staatshervormingen
de verschillende cultuurgemeen
schappen werden opgericht (Vlaams,
Frans en Duitstalig). Die andere vlag,
met de geheel zwarte leeuw, bestond
toen al een tijdje; zo ongeveer sinds
het einde van de Eerste Wereldoor
log, toen het Vlaams nationalisme
begon op te bloeien. Later, in de
Tweede Wereldoorlog, toen veel
Vlaamse nationalisten de zijde van de
Duitsers hadden gekozen in de hoop
hun onafhankelijke Vlaanderen te
krijgen, kreeg de vlag de smet van de
collaboratie.
,,Maar ja", zegt Vuye: ,,Je kunt de
geschiedenis van de vlag niet herlei
den tot alleen maar die vier oorlogsja
ren. Zo werd de Belgische vlag ge
bruikt door de Waalse fascist en SS'er
Léon Degrelle. Maar niemand zegt nu
dat die vlag ook een collaboratievlag
is." Er worden politieke spelletjes ge
speeld met de Vlaamse vlag, meent
hij. ,,Het is geen toeval dat iemand
van de Jonge Socialisten die eerste
tweet stuurde, hè. Vervolgens nemen
de Walen dat over en voor je het weet
heb je weer een rel."
Animositeit
En dat heeft weer te maken met de
gespletenheid van België, de voort
durende animositeit tussen de Vla
mingen en de Walen en het onver
mogen om een oplossing te vinden.
,,Het wordt heftiger", zegt de hoogle
raar. Het communautaire debat, dus
dat tussen de twee grote taalgemeen
schappen, is er altijd geweest. Dat
ging dan over de inrichting van het
land. ,,Ik ben een nationalist, maar
een pragmatische. Ik wil dat we
vreedzaam en in welvaart kunnen sa
menleven. Maar het identitaire debat
is recenter en wordt ook steeds hefti
ger. Dat gaat over 'ons' en 'zij'. Boven
dien wordt het meer en meer ver
mengd met de zorg om migratie."
Iemand die het Vlaams nationalisme
met de paplepel kreeg ingegoten, is
de Gentse muzikant en cabaretier
Wim Claeys (47). Zijn verhaal is in
België lang niet het enige, maar
klinkt in Nederlandse oren bijna on
geloofwaardig. Het begint bij zijn va
der, die zich als 17-jarige jongen vrij
willig meldde bij de Waffen SS. ,,Hij
was toen lid van het Vlaams Natio
naal Verbond. Dat was aanvankelijk
een pacifistische organisatie, na de
Eerste Wereldoorlog geboren als re
actie op de Waalse culturele over
heersing. Maar in de jaren 30 werd ze
openlijk fascistisch. In de oorlog
werden mensen als mijn vader ge
paaid met vage beloftes over Vlaamse
onafhankelijkheid."
In de oorlog werden
mensen gepaaid met
vage beloftes over
onafhankelijkheid
Vader Claeys vocht aan het Oostfront
en werd in 1944 ter dood veroor
deeld. Dat werd later omgezet in le
venslang, tot hij in 1948 gratie kreeg
zonder burgerrechten. ,,De oorlog
had een diepe impact op hem. Maar
hij is altijd een Vlaams nationalist
gebleven. Niet gewelddadig, maar
eerder zacht en pacifistisch. Hij
wilde nooit meer oorlog."
Zijn zoon Wim groeide op in een
'zeer liefdevol en warm gezin, ik zag
mijn ouders zeer graag', maar wel
met een duidelijke Vlaamse identi
teit. Toen hij 8 was, zo rond 1980,
moest hij bij het Vlaams Nationaal
Jeugdverbond. ,,En ja, dat moest,
want als 8-jarige heb je natuurlijk
weinig te vertellen. We werden er
strijdbaar gemaakt, er klonk opge
zwollen taal over 'soldaten voor
Vlaanderen', we moesten eeuwige
trouw zweren. Er werd geflirt met
het neonazisme. Dat was verboden,
maar we deden het. We hadden ha
kenkruizen, rugzakjes met nazi-din
gen, SS-dolken. En ik deed er gewil
lig aan mee, ik werd zelfs een leider."
Claeys heeft er allang spijt van en
is geen nationalist meer, maar een
internationalist: ,,Grenzen trekken
en verschillen benadrukken, lokt
oorlogen uit." Hij ziet nu een ople
ving van het Vlaamse idee, met
name door de winst van het Vlaams
Belang, maar ook de verschijning van
de extreemrechtse jeugdbeweging
Schild en Vrienden. ,,Er is nu een
koppeling tussen rabiaat nationa
lisme en radicaal racisme. Heel pijn
lijk en eigenlijk ook onbegrijpelijk.
Het is blijkbaar makkelijk om half-
nadenkenden mee te krijgen in je re
toriek. Het legitieme discours over de
Vlaamse identiteit geraakt maar niet
uit extreemrechts vaarwater."
vrijdag 23 augustus 2019
GO
Waarom Vlaanderen ruziet
om de kleur van de leeuw
Mark van Assen
Bij jongeren op het
Belgische Pukkelpop
wappert de 'oude'
Vlaamse vlag. Voor de
één een normaal na
tionalistisch symbool,
voor de ander een be
smet teken van colla
boratie met de Duit
sers.
FOTO FRANCIS VANHEE
-Hendrik Vuye,
staatsrechtdeskundige
-Wim Claeys, internationalist
