J
Minister overweegt
stappen tegen
maker Mali-mortier
Jamie Oliver geeft fouten
rondom faillissement toe
EUWS 11
Geld lenen voor sterkere economie
Op zich heeft het kabinet geld ge
noeg nu het economisch goed gaat.
Maar lenen is nu zó voordelig voor
de Nederlandse Staat, dat het over
weegt wat minder de nadruk te
leggen op aflossen van de staats
schuld.
Hoeveel de miljardeninjectie
precies zal bedragen is nog onder
werp van discussie, al wordt in
Haagse wandelgangen uitgegaan
van 'tientallen miljarden'. Het is de
bedoeling dat op Prinsjesdag een
plan wordt gepresenteerd. Het
'fonds' - over het precieze instru
ment wordt nog gediscussieerd -
mag alleen worden gebruikt voor
investeringen die bijdragen aan de
'structuur van de economie'.
De coalitiepartijen denken daar
bij aan infrastructurele projecten
en investeringen in onderwijs en
wetenschap. Ook de woningmarkt
wordt als optie genoemd. Het is
echter niet de bedoeling dat er ex
tra geld wordt uitgetrokken voor
'lopende zaken' zoals de gezond
heidszorg, benadrukt een betrok
kene. ,,De investeringen moeten
wel renderen.''
Het is niet de eerste keer dat een
kabinet een investeringsfonds wil
optuigen dat de economie moet
versterken. In 2014 kreeg voorma
lig D66-leider Alexander Pechtold
gedaan dat een deel van de aard
gasbaten in een Toekomstfonds
zou worden gestopt, zoals Noor
wegen al decennia doet. Nu de gas
winning drastisch is terugge-
schroefd en de gaskraan uiteinde
lijk helemaal dichtgaat, droogt de
voeding van dit fonds echter op.
Ook kwam de regering op de prop
pen met Invest NL: een soort in
vesteringsbank waarin 2,5 miljard
euro is gestopt. Daarmee kunnen -
samen met private investeerders -
grote projecten worden gefinan
cierd, zoals de energietransitie.
Het grote verschil met die eer
dere initiatieven is dat het kabinet
nu actief geld wil lenen op de ka
pitaalmarkt om te kunnen investe
ren. Dat zou een kentering zijn.
Overheidseconoom Bas Jacobs
spreekt onomwonden van een 'be
langrijke en toe te juichen omme
zwaai in het macro-economische
denken'. Hij was de afgelopen ja-
Onderwijs is nu van
hoog niveau, er zijn
investeringen nodig
dat zo te houden
ren een van de felste criticasters
van het overheidsbeleid waarin de
nadruk vooral op terugdringen
van het begrotingstekort lag via
bezuinigingen en lastenverzwa
ringen. Volgens de Rotterdamse
hoogleraar heeft dit 'fetisjisme' de
crisis van de Nederlandse econo
mie verdiept. ,,De weg van calvi
nistische zuiverheid loopt dood",
betoogde hij onlangs in HetFinan-
cieele Dagblad.
Maar het enthousiasme van
Jacobs om geld te lenen om te in
vesteren wordt - zoals gebruikelijk
in economenland - niet door alle
collega's gedeeld. Monetair eco
noom Lex Hoogduin vreest dat het
kabinet vooral 'symboolpolitiek'
bedrijft door een fonds op te tui
gen dat vooral zal investeren in
projecten die toch al in de pijplijn
zaten. Zo kan er op de reguliere be
groting meer geld vrij worden ge
maakt voor een andere wens van
het kabinet: lastenverlichting. Ge
volg is dat de ruimte voor volgende
kabinetten beperkt wordt.
Heisessie
Maandag en gisteren is er in coali
tieverband over het toekomst
fonds gesproken. De bewindslie
den van Rutte III werden dinsdag
bijgepraat tijdens de informele
'heisessie' van het kabinet in Ois-
terwijk. Premier Rutte zei toen al
dat de regeringsploeg 'accenten
wil zetten hoe je Nederland op ter
mijn welvarend houdt'.
Hoe het fonds er precies gaat uit
zien, is nog onduidelijk. Waar
schijnlijk moet het plan na Prins
jesdag nog verder worden uitge
werkt. Over de initiatiefnemer
voor het plan klinken in de coalitie
verschillende geluiden. Minister
van Financiën Wopke Hoekstra
wordt door sommigen aangeduid
als geestelijk vader, terwijl ande
ren stellen dat hij als 'mr. No' juist
het moeilijkst is te overtuigen om
investeringen te doen met geleend
geld. Opvallend detail: afgelopen
dinsdag betoogde Hoekstra nog
dat het kabinet naast lastenver
lichting en investeren ook mikt op
aflossing van de staatsschuld: ,,We
hebben immers nog steeds 400
miljard op de teller staan'', zei hij
toen.
Door nu extra te investeren
moet worden voorkomen dat Ne
derland straks de boot mist, stelt
een ingewijde: ,,Nu is ons onder
wijs van hoog niveau, maar er zijn
investeringen nodig om dat zo te
houden. Dat geldt ook voor de in
frastructuur: we moeten voorko
men dat de Randstad vastloopt."
Bij het ongeluk kwamen twee Ne
derlandse militairen om het leven
en raakte één militair gewond. Mi
nister Ank Bijleveld van Defensie
onderzoekt of er juridische stappen
tegen de fabrikant mogelijk zijn.
Het nieuwe onderzoek werpt
volgens de krijgsmacht nieuw licht
op de oorzaak van het ongeluk in de
zomer van 2016. Daaruit blijkt dat
er bij onderdelen van de mortier
granaat sprake was van 'onnauw
keurige maatvoering'. Het pro
bleem zit in de ontsteker, het
puntje van de mortiergranaat.
Daarin zit een mechaniek dat op
scherp wordt gezet als de mortier
granaat de buis waaruit die wordt
afgeschoten verlaat. ,,Maar bij deze
partij blijkt dat de ontsteker onbe
doeld al eerder op scherp kan wor
den gesteld, waardoor de munitie
kan ontploffen voor het doel be
reikt is'', legt een woordvoerder van
het ministerie van Defensie uit.
Vernietigend
De Onderzoeksraad voor Veilig
heid (OVV) stelde in 2017 in een
vernietigend rapport over het onge
val dat door vocht en opslag bij een
te hoge temperatuur een chemi
sche reactie in de mortiergranaat
ontstond, waardoor die in de
schietbuis ontplofte. De mortier-
X
granaat stond ten tijde van het on
geval in 'de veilige stand' en niet op
scherp, benadrukt een woordvoer
der van de OVV. ,,Daar blijven wij
achter staan. We gaan goed kijken
of dit onderzoek nieuwe feiten be
vat.''
Defensie deed het onderzoek,
omdat het door de OVV werd opge
dragen de elfduizend resterende 60
millimeter mortiergranaten te ver
nietigen. Daarbij werden de nieuwe
problemen ontdekt, schrijft minis
ter Bijleveld aan de Tweede Kamer.
Voordat de mortiergranaten, die
ook op Aruba en in Duitsland lig
gen opgeslagen, kunnen worden
vernietigd, bracht Defensie de risi
co's in kaart. ,,Het is onze verant
woordelijkheid te zorgen voor een
veilige afvoer en vernietiging. De
Commandant der Strijdkrachten
W Ontsteker van
granaat kon te vroeg
op scherp staan
heeft daarom opdracht gegeven een
plan van aanpak te maken waarbij
rekening wordt gehouden met de
in beide rapporten geconstateerde
gebreken.''
Het nieuwe rapport doet volgens
de minister niets af aan de conclu
sies van de OVV, die stelde dat De
fensie 'ernstig tekortschoot' bij het
waarborgen van de veiligheid van
militairen. ,,De OVV heeft aange
toond dat er in de aanloop naar het
dodelijke ongeval veiligheidsbar
rières zijn weggevallen. Het is zaak
dat we blijven leren, ook van
nieuwe onderzoeken.''
vrijdag 23 augustus 2019
GO
Minis
ter
Wopke
Hoekstra
van Fi
nanciën
en pre
mier
Mark
Rutte na
het aan
bieden
van het
koffertje
met de
rijksbe
groting
en mil
joenen-
nota in
2018.
Het kabinet wil
miljarden in nieuw
fonds stoppen
Het kabinet broedt op een plan
om met geleend geld de Neder
landse economie toekomstbe-
stendig te maken. Door de his
torisch lage rente is geld zowat
gratis, maar er zitten wel haken
en ogen aan het plan.
Laurens Kok
Den Haag
-Ingewijde
Het ministerie van Defensie stelt
na eigen onderzoek dat de mor
tiergranaat die in Mali een fataal
ongeval veroorzaakte, onbe
doeld eerder kon ontploffen.
Hanneke Keultjes
Den Haag
In Mali kwa
men bij het
granaatonge
luk de 29-ja-
rige Henry Ho
ving en de 24-
jarige Kevin
Roggeveld om
het leven.
LONDEN De teloor
gang van Jamie
Olivers restaurantke
ten eerder dit jaar was
vooral te wijten aan de
naïviteit en mis
plaatste arrogantie
van de Brit zelf. Dat
zegt hij in een nieuwe
documentaire. Hij
geeft toe dat hij fou
ten heeft gemaakt.
,,We werden ver
waand, we dachten
dat alles wat we
deden zou werken.''
In de documentaire
Jamie Oliver: The
Naked Chef Bares
All (uitgezonden door
de Britse tv-zender
Channel 4) heeft
Oliver, die afgelopen
mei noodgedwongen
bijna al zijn restau
rants sloot, meer
dere keren
moeite zijn
tranen te be
dwingen. ,,Ik
ben er hele
maal kapot
van."
Toen hij merkte dat
de zaken financieel
bergafwaarts gingen,
haalde hij naar eigen
zeggen alles uit de
kast. Dat het toch mis
ging, heeft volgens de
chef onder andere te
maken met het feit dat
hij geen echte onder
nemer is. ,,Ik was goed
in het runnen van
één restaurant,
maar ik zou
mijzelf geen
zakenman
noemen."
Oliver ver
slikte zich in de
complexiteit van het
onderhouden van een
restaurantketen. Ruim
duizend werknemers
werden ontslagen.
