'Terugdraaien van
hogere energietaks
lijkt een loze belofte'
ECONOMIE 15
extra koopkracht op
Gadgets
Uitgaven balans
gen energiebelastingen. Alles bij
elkaar genomen consumeert een
gemiddeld Nederlands huishou
den minder dan vóór de crisis van
2008, berekende ING medio april.
De groei van het nationale inko
men vertekent, stelt econoom
Klok. De stijging komt mede door
dat de Nederlandse bevolking af
gelopen tien jaar flink toenam. Het
aantal huishoudens steeg met 7,5
procent.
Stabiliteit
ING noemt de achterblijvende
consumptie overigens niet per se
negatief. ,,Het is exact wat de poli
tiek beoogde", zegt Klok. „Doordat
mensen meer aflossen, hebben ze
minder grote schulden. Dat ver
groot de financiële stabiliteit. Ne
derlanders hebben dan meer buf
fers als het tegenzit."
Vraag is wat er met de consump
tie gebeurt nu de economische
verwachtingen voor komende ja
ren minder gunstig lijken. Het
Centraal Planbureau (CPB) stelde
zijn prognose voor 2020 vorige
week neerwaarts bij tot 1,4 pro
cent. Ter vergelijking: voor dit jaar
gaat het CBP uit van 1,8 procent.
Arbeidsmarkt
Het CBS maakt zich weinig zor
gen. ,,Voorlopig gaat het goed op
de arbeidsmarkt", zegt econoom
In plaats van
het geld aan leuke
dingen uit te geven,
gaat het vooral op aan
de hypotheek
Van Mulligen. Afgelopen kwartaal
daalde het aantal werklozen met
11.000 naar slechts 305.000, het
laagste aantal sinds 2003. Het CBS
wijst er op dat de cao-lonen in
middels harder stijgen dan afgelo
pen jaren. ,,Ook als het straks eco
nomisch minder gaat, blijven sala
rissen nog even doorgroeien", stelt
Van Mulligen. ,,Dat zag je ook in
2009, toen het al crisis was, maar
de lonen doorstegen. Dat kwam
omdat de cao's een jaar eerder wa
ren afgesproken."
Volgens het economisch bureau
van ING kan het nog jaren
duren voordat de con
sumptie volledig
hersteld is. Zorg-
kosten zullen ko
mende jaren bo
vendien blijven
stijgen, net als
energiebelastin
gen. Door het
korten op de
pensioenen moe
ten veel Nederlan
ders bovendien extra
sparen. „Het kan nog wel
tot 2025 duren voordat huishou
dens weer evenveel goederen en
diensten kopen als in 2008'', zegt
Klok. ,,Mogelijk duurt het zelfs
nóg langer voordat er evenveel be
stedingsruimte voor 'leuke din
gen' is als toen."
De fors gestegen energienota
zorgde eerder dit jaar voor
commotie. Nederlanders beta
len dit jaar ruim 300 euro meer
aan gas en licht, vooral door
hogere belastingen. Nadat het
CBS cijfers van prijsvergelijkers
als gaslicht.com bevestigde, be
loofde premier Rutte vlak voor
de Provinciale Statenverkiezin
gen van 20 maart de verhoging
ongedaan te maken.
Terugdraaien gaat het kabi
net echter veel geld kosten,
schrijft fiscalist Michiel Span-
jers deze week in Weekblad Fis
caal Recht. Hij becijferde op ba
sis van begrotingsstukken dat
het kabinet de energiebelasting
en Opslag Duurzame Energie
(ODE) voor huishoudens dit
jaar met 900 miljoen euro heeft
verhoogd. ,,Dat is 1,1 miljard in
clusief omzetbelasting. De be
lofte van belastingverlaging is
vervolgens tien weken na in
werkingtreding van die verho
ging gedaan."
Het kabinet wekt zo de in
druk de gehele verhoging van
1,1 miljard van tafel te halen,
stelt Spanjers. Probleem is vol
gens hem dat het kabinet dat
via de Opslag Duurzame Ener
gie wil doen. Deze ODE is een
bedrag dat burgers en bedrij
ven jaarlijks bovenop hun nota
krijgen om de vergroening van
onze energievoorziening te be
kostigen. Bedrijven moeten
meer ODE gaan betalen en
burgers minder.
De ODE brengt jaarlijks
voorlopig weinig geld in het
laatje, minder dan 2 miljard
euro, stelt Spanjers, tussen
2007 en 2010 politiek adviseur
van CDA-staatssecretaris van
Financiën Jan Kees de Jager.
,,Dat gaat evenwel niet lukken
met wat gesleutel in de voor
wat betreft budgettaire om
vang nog relatief bescheiden
ODE, tenzij algehele afschaf
fing voor huishoudens aan de
orde is."
Al met al acht de fiscalist de
kans groot dat premier Rutte
een loze belofte heeft gedaan.
,,Het kabinet heeft er nog een
hele zware (budgettaire) dob
ber aan om de belofte van een
belastingverlaging op de ener
gierekening aan de kiezers
daadwerkelijk gestand te
doen."
Je kunt een olifant
wel een muis
noemen, maar dan
gaat hij niet opeens
uit zijn slurf piepen
Spanjers bekritiseert in zijn ar
tikel in het Weekblad Fiscaal
Recht ook de onnavolgbare
wijze waarop het kabinet de
ODE heeft ingericht. Hoewel
het overduidelijk een belasting
is, staat deze inkomstenbron
niet zo in de rijksbegroting. Al
met al moffelt het kabinet deze
ODE weg, stelt Spanjers, die
spreekt van een staaltje inter
departementale machtspoli
tiek. ,,Met de ODE is voor het
ministerie van Economische
Zaken een eigen inkomsten
bron gecreëerd voor de eigen
uitgaven", aldus Spanjers.
Hij waarschuwt dat de CO2-
belasting waaraan het kabinet
nu werkt, straks ook zo wordt
weggemoffeld. Spanjers komt
tot die conclusie nu staatsse
cretaris Menno Snel van Finan
ciën tot nu toe in geen enkel
kabinetsstuk wordt betrokken
bij de vormgeving en uitwer
king van de CO2-taks. ,,Een
slechte zaak. Je kunt een olifant
wel een muis noemen, maar
daardoor gaat het beest niet
opeens uit zijn slurf piepen."
dinsdag 20 augustus 2019
GO
achter bij groei
Het inkomen van huishoudens
steeg afgelopen decennium met
9,3 procent, de consumptie
groeide met 4,1 procent.
—Peter Hein van Mulligen, CBS
Nederlanders betalen dit jaar ruim 300 euro meer voor
gas- en elektriciteitsverbruik. foto anp
Als het kabinet de flink ver
hoogde energietaks terug
draait, kost dat wel 1,1 mil
jard euro, becijfert Michiel
Spanjers, fiscalist en voor
malige rechterhand van ex-
staatssecretaris en minister
van Financiën Jan-Kees de
Jager in een nieuw weten
schappelijk artikel. Hij ver
moedt dat het een loze be
lofte blijkt.
David Bremmer
Rotterdam
—Michiel Spanjers, fiscalist
