7
CONFLICT PERZISCHE GOLF A
Een lastig dilemma voor het kabinet, dat
net terugkomt van reces: sturen we een
marineschip richting Iran, zoals de Amerikaanse
president Trump wil? De risico's van zo'n missie
zijn volgens marine-experts beperkt.
Het fregat Zr.Ms. Van
Speijk, de meest voor
de hand liggende
keuze als er groen
licht komt, vaart hoe
dan ook uit eind deze maand. Is
het niet naar de Straat van Hor
muz bij Iran, dan is het wel naar de
Atlantische Oceaan voor een
Navo-patrouille van vier maanden
die al gepland stond.
Voor de 150-koppige bemanning
zal de reis naar het oosten alleen
een stuk spannender worden, we
ten hun Britse collega's inmiddels.
Nadat Iran een Britse olietanker
aan de ketting legde, zijn zij met
de HMS Montrose al aanwezig in
de straat van Hormuz om schepen
te beschermen.
In minder dan een maand tijd
was er 85 keer een confrontatie
met de Iraniërs. Meestal gaat het
om het uitwisselen van waarschu
wingen naar elkaar. Maar soms ko
men ze ook met hoge snelheid op
de Montrose afgevaren om de
Britse vastberadenheid en reactie
te testen, vertelde de commandant
van het schip eerder op de Britse
radio.
Het is een herkenbare werk
wijze voor oud-Kapitein-ter-zee
John Weyne. Hij beveiligde na de
aanslagen op het World Trade
Center in de Verenigde Staten
(VS) in 2001 een tijd lang een
Amerikaans vliegdekschip in de
straat van Hormuz. Toen was er
dreiging van aanslagen op deze
schepen. ,,Het grote probleem is
dat er in dit gebied veel smokkel-
boten varen die heel veel lijken op
de patrouilleboten van de Repu
blikeinse Garde. De smokkelboten
kiezen vaak voor de snelste route
en trekken zich niets aan van an
dere schepen. Dat kan voor de no
dige dreiging zorgen."
Risico's
Met seinlampen en seinpistolen
heeft Weyne altijd kunnen voor
komen dat situaties uit de hand
liepen. Maar hij kan zich voorstel
len dat de Nederlanders hier straks
ook mee te maken krijgen. ,,Het
eerste wat de Nederlanders zullen
'Ja' zeggen tegen het verzoek om
het sturen van een schip naar de
wateren rond Iran lijkt dan minder
risicovol. Te meer daar Nederland
ervaring heeft met dit soort mari
tieme missies. Al eerder in de Per
zische Golf, maar ook voor de kust
van Afrika tegen piraterij. Alleen:
wie garandeert dat het daar op zee
niet ook uit de hand loopt?
Minister van Buitenlandse
Zaken Stef Blok heeft vlak voordat
het kabinet met reces ging al
gezegd dat Nederland 'absoluut
niet in een gewapend conflict be
trokken wil raken'. Maar mocht de
vlam onverhoopt in de pan slaan,
dan kun je er met een fregat op zee
ineens wel middenin zitten. Bij
eerdere missies in Syrië en Irak
konden we vooraf nog zeggen dat
we onze Fi6's aan de grond hiel
den als we dat wilden. Op open
zee is zoiets een stuk lastiger.
Daar komt bij dat Nederland en
de rest van de Europese Unie heel
anders tegen Iran aankijken dan de
VS. De EU is tegen het opzeggen
van de atoomdeal door Trump en
hoopt nog steeds het conflict op
diplomatiek niveau te kunnen op
lossen. Meedoen aan een missie
doorkruist die strategie.
Het zijn hoofdbrekens voor mi
nister-president Mark Rutte en
zijn ministers. Volgens betrokke
nen is er nog geen knoop doorge
hakt. Maar medio augustus zou
den we de Amerikanen antwoord
geven, hebben we beloofd. Dus de
tijd begint nu wel te dringen.
doen, is een
goed plaatje
krijgen van wat
er allemaal vaart,
om geen misver
standen te krij
gen." Volgens
Weyne is Nederland
gewend om te opereren in
de drukke wateren van de wereld,
dus dat zou geen enkel probleem
moeten zijn. Ook denkt hij niet
dat de militairen aan onaccepta
bele risico's worden blootgesteld
als ze richting Iran worden ge
stuurd. ,,Dat zou anders zijn als de
Lastig is dat er veel
smokkelboten varen
die op de Iraanse
patrouilleboten lijken
havens getankt
worden, wat
veel tijd kost. In
samenwerking
met andere lan
den is het moge
lijk om ook op zee te
tanken.
Waar de marine geen en
kel probleem lijkt te hebben met
een missie bij Iran, is dat politiek
een heel ander verhaal sinds de VS
Nederland en andere bondgeno
ten heeft gevraagd om naar dit
gebied schepen te sturen.
Wat het kabinet ook beslist, er
zitten altijd grote nadelen aan. Als
het 'nee' zegt, zoals de Duitsers
onlangs deden, zet het de relatie
met onze belangrijkste Navo-part-
ner onder druk. En die relatie is al
niet zo best. De Amerikanen ha
meren er al tijden op dat Neder
land zijn afspraken niet nakomt en
te weinig afdraagt aan Defensie.
militaire geheime dienst indicaties
heeft dat Iran kustbatterijen in
stelling heeft gebracht die klaar
zijn om te vuren en Iran die inten
tie ook heeft dat te doen. Het is
evident dat deze operatie dan veel
te risicovol zou zijn."
Wel zou het volgens Weyne bui
tengewoon onverstandig zijn als
Nederland de missie alleen zou
doen, alleen al om praktische
redenen. Er moet dan steeds in
Noord-Syrië
Daarnaast ligt er ook een ander
verzoek van het kabinet van Do
nald Trump: troepen leveren voor
een vredesmissie in het noorden
van Syrië. In dat gebied, in handen
van de Syrische Koerden, liggen
nu nog veel Amerikaanse troepen
om het gebied te verdedigen. Maar
de Amerikanen willen dat de
bondgenoten die rol overnemen.
Meedoen aan een missie in wes
pennest Syrië is geen aanlokkelijk
perspectief. Maar hoe vaak kun je
'nee' zeggen tegen Washington?
maandag 12 augustus 2019
FOTO DEFENSIE
Straat van Hormuz
Missie Iran: kan het kabinet
nee zeggen tegen Trump?
Het fregat Zr.Ms.
Van Speijk, dat eind
deze maand uitvaart
Raymond Boere
Hans van Soest
Den Haag
-John Weyne,
ex-Kapitein-ter-zee
