Nederlandse soldaten
9
Na vijf jaar stond
er eindelijk weer
een Nederlander
voor de poort,
en dat was ik
opereren en met Britse wapens
gaan vechten. Vanwege de be
perkte omvang zullen ze voorna
melijk achter de frontlinie en op
de flanken worden ingezet.
Op 5 augustus 1944 krijgt de
Prinses Irene Brigade te horen dat
ze daadwerkelijk ingezet gaan
worden. Het Duitse front staat na
de invasie tijdens D-Day op het
punt van instorten en Britse troe
pen moeten worden afgelost.
De Nederlanders hebben hun
eerste vuurdoop bij Saint-Cóme,
ook wel Hellfire-corner genoemd.
De stank is hier ondraaglijk door
de vele achtergelaten kadavers van
paarden. Daar vallen direct drie
doden en meer dan twintig gevon
den. Op de eerste dag wordt de
commandant van een gevechts
groep al uitgeschakeld.
Het eerste succes komt enkele
weken later als ze samen met de
Belgen het stadje Pont Audemer
bevrijden. De troepen rukken ver
volgens op naar Beeringen, nemen
deel aan operatie Market Garden
waar ze de brug bij Grave beveili
gen en zetten de aanval in op Til
burg, wat uiteindelijk door Schot
ten wordt bevrijd.
Laatste gevecht
Hedel is het laatste gevecht waar
de brigade ook het meest te verdu
ren krijgt. Er sneuvelen twaalf ka
meraden van Frans van der Mee-
ren en zo'n veertig raken er ge
wond. De Duitsers verliezen zelfs
meer dan tweehonderd militairen.
Achteraf heeft Van der Meeren
nog vaak gedacht aan de vaders en
moeders die zo nog een kind heb
ben verloren. Ook bij de Duitsers.
,,Eigenlijk is het waanzinnig dat
dit zo kort voor de bevrijding nog
moest gebeuren. Soms vraag ik mij
weleens af of dit was bedacht om
de brigade toch nog een rol in de
bevrijding te gunnen. Dat bleek
dan een misgunning.''
Van der Meeren blikt dan ook
niet terug met een gevoel van trots
op deze operatie. Dat komt pas een
paar weken later als hij na de capi
tulatie op 5 mei in Wageningen
oprukt naar Den Haag en hon
derdduizenden uitzinnige men
sen langs de weg ziet staan. ,,Velen
vroegen om chocolade en sigaret
ten. Die waren verbaasd dat we
Nederlanders waren.''
Van der Meeren is een van de
eerste militairen die de wacht
houdt bij Paleis Noordeinde. ,,Na
vijf jaar bezetting stond er einde
lijk weer een Nederlander voor de
poort en dat was ik'', zegt Van der
Meeren. Dat moment nemen ze
hem nooit meer af.
Prinses Irene Brigade
strument geweest. ,,Het moest de
wereld laten zien dat niet alleen de
geallieerden tegen nazi-Duitsland
streden, maar dat ook de bezette
gebieden zelf bereid waren om te
rug te vechten met alles wat ze
nog op de been konden brengen.''
Voor Nederland valt die op
komst vies tegen. In februari 1941
stelt de regering in ballingschap de
dienstplicht in voor mannen in
het buitenland, maar velen komen
niet opdagen. De mensen die zich
vanuit de hele wereld wel hebben
aangemeld, blijken zeker in het
begin lang niet allemaal even ge
schikt. Velen zijn al wat ouder,
hebben geen militaire achtergrond
of hadden medische problemen.
Ook is er een gebrek aan goede lei
dinggevenden en is het moraal in
die begindagen bijzonder laag. De
militairen worden voor allerlei
klusjes ingezet, behalve gevechts-
taken. Ze moeten zelfs helpen bij
Juno en Gold. Daar worden de Ne
derlanders vanuit Engeland aan
land gebracht en slaan ze iets ver
derop tijdelijk een kamp op in af
wachting van nadere instructies.
Te klein
Twee maanden hebben de Neder
landers moeten wachten na de
grootse invasie van D-Day. Daar is
volgens historicus Serge Blom bij
het Nederlands Instituut voor Mi
litaire Historie bewust voor geko
zen. De eenheid was met ruim
1200 manschappen simpelweg te
kwetsbaar om in de voorste linies
mee te vechten. ,,We noemen het
een brigade, maar eigenlijk kun je
beter spreken van een gemotori
seerd bataljon.''
Zware verliezen kunnen ze niet
zelf opvangen en zo bestaat het ri
sico dat ze Nederland niet eens
zouden halen. Volgens Blom is de
brigade altijd ook een politiek in-
de oogst en sneeuwruimen.
Prinses Juliana en Prins Bernhard
vinden het niveau van sommige
officieren zo bedroevend dat ze in
eerste instantie weigeren om de
naam van hun pasgeboren dochter
Irene - wat 'vrede' betekent - er
aan te verbinden. Maar als de be
zem door het leidinggevend kader
is gehaald, reikt Wilhelmina het
vaandel op 27 augustus 1941 alsnog
uit aan de Koninklijke Neder
landse Brigade 'Prinses Irene'.
Fittere eenheid
Vanaf 1942 ontstaat er ook daad
werkelijk een fittere eenheid met
beter materieel. Nederlanders uit
vooral Canada en Zuid-Afrika en
veel Engelandvaarders, raken beter
op elkaar ingespeeld. Vanaf 1944
worden er ook mariniers aan toe
gevoegd. Met de Britten wordt de
afspraak gemaakt dat ze onder
Brits bevel vallen, op Britse wijze
woensdag 7 augustus 2019
Vlnr: februari 1944,
oefenen in Groot-Bri-
tannië voor de inva
sie; scherpschutter
training; augustus
1944, op weg naar de
landing in Norman-
dië; februari 1945, bij
Duitse bunkers in het
Zeeuwse Vrouwen
polder; mei 1945, be-
vrijdingstocht in Lei
den.
FOTO'S NATIONAAL ARCHIEF
Nederland nam in augustus 1944 deel
aan D-day met 1205 militairen van de
Prinses Irene Brigade.
De brigade werd ook in de periode
erna ingezet bij diverse operaties.
De 93-jarige Frans van der
Meeren vocht in de Tweede We
reldoorlog mee in een Neder
landse gevechtseenheid.
FOTO BOAZ TIMMERMANS
-Frans van der Meeren
VERENIGD
KONINKRIJK
O Aankomst 7 augustus 1944
vanuit Engeland, bij Arromanches.
14 aug: Eerste Nederlandse militair
sneuvelt bij Chateau St. Come.
Bevrijding van Pont Audemer
op 26 augustus.
O Na zegetocht Brussel voorkomt
de brigade op 6 sept. Duitse aanval
op bruggenhoofd in Beeringen.
17 sept: Deelname operatie
Market Garden; bescherming
bruggen bij Grave.
0 April 1945: Ingezet bij Hedel om
brug bij Zaltbommel te heroveren.
O 5 mei: Brigade naar Hotel de
Wereld in Wageningen, waar
Duitsers de capitulatie tekenen.
Q 8 mei: trekt als eerste geallieerde
eenheid Den Haag binnen.
FRANKRIJK
