UNIVERSITEIT
t
16
De knapste koppen van
Nederland vertellen deze
zomer over ontwikkelingen
in hun vakgebied
Hoogleraar Eus van Someren (59) heeft maar één
passie: slapeloosheid doorgronden. Al moet hij er zijn
eigen slaap voor opofferen, hij wil de stoornis, waaraan
10 procent van de Nederlanders lijdt, kunnen
behandelen. „Bijslapen? Dat is een fabeltje.''
'Er is groot verschil tussen
te weinig en slecht slapen.
Te weinig is vaak een keuze'
Hoe ik vannacht
heb geslapen?
Mmm, even
denken. Ik ging
tegen twaalven
naar bed en
sliep lastig in -
zo rond kwart voor een. Om twee
uur was ik klaarwakker. Ik heb
een poosje gelezen en viel weer in
slaap tot de wekker om kwart over
zeven ging.
Maar ho - ik bestudeer slape
loosheid niet omdat ik zelf een
lichte slaper ben. Het voordeel is
dat ik weet wat slecht slapen is.
Niet altijd als mensen met zware
slapeloosheid, maar ik begrijp
waar ze het over hebben.
Het probleem van slapeloos
heid is gigantisch. Slapen we in
Nederland dan te kort? Nou, dat
valt erg mee. We zijn in dat op
zicht een alleszins gezond land. In
tegenstelling tot de Verenigde
Staten waar mensen zo beknibbe
len op slaap dat vijf uur als nor
maal wordt beschouwd.
Elke cultuur kent haar eigen
slaapgedrag. In Japan is het ge
woon dat je om elf uur 's avonds je
kinderen van de crèche haalt. 's
Morgens breng je hen weer,
daarna zit je anderhalf uur in de
trein naar werk. In de metro suk
kelen veel mensen in slaap. Die
Paspoort
Eus van Someren
Van Someren was van
1989 tot 2002 gitarist
van de Nederpopgroep
The Scene.
pakken er zo een half uurtje bij.
Uit onderzoek blijkt wel dat in
ons land veel mensen écht slecht
slapen. Want pas op hè: er is een
groot verschil tussen te weinig
slapen en slecht slapen. Die twee
worden vaak verward. Te weinig
slapen is dikwijls een keuze. Je
knokt voor je carrière en het is,
vind je, even nodig om pas om
één uur naar bed te gaan en om
zes uur op te staan.
Slapeloos - dat is iemand die
netjes om elf uur naar bed gaat,
om zeven uur opstaat, acht uur in
bed heeft gelegen, maar een
brakke nacht heeft gehad. Steeds
maar wakker liggen, tobben, ma
len over dingen
10 procent van de mensen lijdt
aan ernstige slapeloosheid. Meer
ouderen dan jongeren, meer
vrouwen dan mannen. Bij deze
groep spreken we over chronisch
slecht slapen. Moeilijk in slaap ko
men, wakker liggen, 's ochtends
te vroeg wakker en niet meer in
slaap kunnen komen. Daar onder
vinden deze mensen ook overdag
last van. Het probleem is schanda
lig onderschat.
Vaak wordt gedacht dat slecht
slapen tussen de oren zit. Mensen
die er mee kampen worden niet
erg serieus genomen. 'Ah joh, ik
heb ook soms een slechte nacht',
horen ze thuis en op het werk.
Maar je zegt ook niet tegen ie-
mand met een depressie: 'Ach, ik
ben ook wel eens een dagje ver
drietig'.''
Klager
,,Een slapeloze wordt gezien als
een beetje een klager en een halve
neuroot. 'Laten we er maar niet te
veel aandacht aan besteden.' Een
verschrikkelijke miskenning.
In het slaaplaboratorium van
het Nederlands Herseninstituut
onderzoeken we mensen met sla
peloosheid. Een voorbeeld: je
meet bij iemand twee minuten
slaap, dan drie seconden iets dat
op wakker lijkt, vervolgens weer
anderhalve minuut slaap en één
seconde een staat van bewustzijn.
Ik vergelijk het met een duik
boot. Slapen is als onder water
zwemmen, lekker gedempt, hele
maal weg. Maar een slapeloze
heeft een periscoop die naar bo
ven wil. Alsof hij in de gaten
houdt wat er in de omgeving ge
beurt. Dat zorgt ervoor dat zijn
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 2019 GO
ZOMER
'Slapeloosheid is
een stoornis die
schandalig wordt
onderschat'
ARNO GELDER
Eus van Someren
(geboren 16 juli 1960,
Heemskerk) studeerde
psychofysiologie. Bij het
Nederlands Herseninsti-
tuut leidt hij de afdeling
die slapeloosheid (in-
somnie) onderzoekt.
Hij werkt tevens bij
de afdeling psychiatrie
van het UMC Amster
dam en is hoogleraar
neurofysiologie aan de
Vrije Universiteit.
Privé: samenwonend,
twee zonen, een doch
ter.
