Izaak Helmstrijd lag op de dijk bij de landing bij Baarland
Bevrijding
75 jaar
Dit is het vierde deel van de serie waarin Zeeuwse
ooggetuigen ter gelegenheid van 75 jaar bevrijding
verhalen over hun leven tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Vandaag de 96-jarige Izaak
Helmstrijd. Hij woonde heel zijn leven in Oudelande:
,,Ik mag het misschien niet zeggen. Maar toen de
oorlog uitbrak is er veel verbeterd."
Je pakt het leven zoals het komt. Dat geldt in elk
geval voor Izaak Helmstrijd. De oorlog betekende
voor hem het einde van de uitzichtloze crisisjaren.
Inderdaad, 'elk nadeel heb z'n voordeel'.
-,v -év
8
Izaak Helmstrijd zegt sorry. Het lopen
gaat niet zo, hij zit in een rolstoel. Een
jaar of drie geleden ging het mis. Hij
wilde thuis in Oudelande kijken naar
een programma over honderd jaar Toon
Hermans. Op de één of andere manier verloor
hij zijn evenwicht en viel op de radiator van de
verwarming. Nek gebroken. Na revalidatie in
Ter Valcke in Goes heeft hij nu sinds een jaar
een kamer in Hof Rietzanger in Heinkenszand.
Hij blijft in beweging, op zijn driewieler trekt
hij eropuit. Dat je daarbij moet oppassen voor
trottoirbanden weet hij inmiddels ook. Na een
val heeft hij zes weken plat moeten liggen.
Over de oorlog vertellen? Graag. Maar niet al
leen daarover. De jaren dertig van de vorige
eeuw moeten ook vermeld worden. ,,Ik denk
dat de Zak van Zuid-Beveland toen één van de
armste gebieden van Zeeland was. De crisistijd
was onvoorstelbaar."
Zijn geboortehuis moet in de polders bij
Baarland worden gezocht. Op 22 maart 1923,
een donderdag, meldde hij zich als tweede
zoon in het gezin. Zijn vader was invalide. Dat
was ongetwijfeld één van de redenen dat ze het
niet breed hadden. Izaak: ,,De kinderen werden
uitbesteed bij familie. Na mij kwamen er nog
twee broers en een zus. Omdat we niet thuis
waren heb ik weinig contact met ze gehad. Je
had in die tijd nog wat ik 'naamzotheid' noem.
Mijn oudste broer Huib werd naar grootvader
aan vaders kant genoemd. Ik, de tweede, kreeg
asp?? ws'Smi
'iÊ
de naam van opa aan moeders kant. Waren we
bij de vader van mijn vader op Hoedekenskerke
op bezoek, dan kreeg Huib 5 cent en ik niet. Ik
werd bij oma ondergebracht. Ze woonde in een
huisje van kloostermoppen tussen Oudelande
en Ovezande. Er zijn daar tien kinders grootge
bracht."
Dominee
Eens per jaar kwam de dominee op bezoek. Hij
sprak over de armoede in Drenthe, over de
plaggenhutten. Izaak had inmiddels de leeftijd
dat hij enig zicht op de maatschappelijke ver
houdingen had: „Plaggenhutten, zei ik tegen de
dominee. Moet je eens kijken hoe we hier leven
van uw kerk en van het armbestuur. Als er een
hemel is, dan weet ik zeker dat de mensen die
het daar voor het zeggen hebben, er niet inko
men." Even later voegt hij eraan toe: ,,Ja, de ar
moede deed wel eens pijn. Zeker toen er na de
oorlog meteen een expeditieleger naar Neder-
lands-Indië werd gestuurd. Mijn broer Huib is
meegegaan. Ze dachten dat land nog onder de
knoet te houden. Daar was wel geld voor."
Op de openbare school in Oudelande kon hij
goed mee. Er was sprake van 'doorleren', maar
,,dat brak af op de centjes." Hij moest geld gaan
verdienen. Dat viel niet mee, simpelweg omdat
er geen werk was.
Na de inval van de Duitsers nam het leven
snel een keer. ,,De oorlog kun je natuurlijk
geen verbetering noemen. Maar voor de arbei-
*vp t>- -
Jb'ï.u a
ders werd het beter, je kon voor de Duitsers
gaan werken. Ik ging aan de slag op het vlieg
veld van Vlissingen. Als je voor 1940 werk kon
vinden, verdiende je 3 tot 4 gulden op de week.
In Vlissingen kreeg ik 27 gulden. Het vliegveld
werd vaak beschoten door de Engelsen. Het
leukst was het als we met z'n allen de bunker
in moesten. Ik heb meegemaakt dat er ketting-
bommen werden uitgegooid, één bom met zes
of zeven kleintjes eraan. Achter het ziekenhuis
Bethesda stond zwaar afweergeschut. Er was
veel vuurwerk te zien."
Atlantikwall
Te jong voor het Nederlandse leger, te jong
voor de arbeidsinzet in Duitsland. Toen NSB-
burgemeester Nieuwenhuize van Oudelande
personeel moest leveren voor de aanleg van de
Atlantikwall werd Izaak wel geschikt bevon-
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 2019 GO
'Wij zagen
de Duitsers
als mensen'
JAN VAN DAMME
VÏ 'rit*} w i'
27 oktober 1944,
een Canadees kon
vooi rijdt over Zuid-
Beveland.
FOTO PUBLIC ARCHIVES
OFCANADA
