8 NIEUWS
Na dagen van temperaturen rond de veertig graden is het
weer wat minder heet. Tijd voor een denkoefening. Hoe gaan we in
Nederland ons leven aanpassen op een Zuid-Europees klimaat?
EXTREEM WEER HITTE
maandag 29 juli 2019
Chris van Mersbergen
Heeft u een achtertuin? Kijk dan eens door het
raam en neem de proef op de som. Liggen er bijna
alleen maar grote tegels? Of kunstgras? Is de hele
achtertuin boomloos? En vindt u het te veel
moeite om een klimplant, een wingerd om maar
wat te noemen, tegen die muur te laten groeien?
Wie al deze vragen bevestigend moet beant
woorden, heeft van zijn eigen tuintje, zonder het
te beseffen, een bakoven gemaakt. Het besef dat dat
niet heel comfortabel is, dringt bij veel mensen nu
pas door, zegt Helga van Leur, meteoroloog, voor
malig weervrouw van RTL en zelfbenoemd am
bassadeur weer, klimaat, duurzaamheid en gedrag.
,,De weerrecords van een paar dagen terug laten
zien wat er aan de hand is. Het wordt warmer in
Nederland, en daar moeten we ons op instellen.
Bijvoorbeeld door weer echt gras te zaaien in je
achtertuin, schaduw te creëren of meer planten
neer te zetten op je balkon. Dat helpt echt. Met
simpele maatregelen kun je ervoor zorgen dat het
wat minder heet is.''
Met een paar begonia's op het balkon zijn we er
natuurlijk niet. Willen we ook bij nachten met
temperaturen ver in de twintig graden een beetje
koel slapen, dan zal er meer moeten gebeuren.
Huizen en woonblokken zullen anders moeten
worden gebouwd.
Dat wiel hoeven we niet helemaal zelf uit te vin
den, zegt Van Leur. Zij redeneert: als we straks een
klimaat krijgen dat wel wat weg heeft van dat in
Zuid-Europa, zouden we dan niet eens kijken naar
hoe ze hun woonomgeving daar hebben ingericht?
,,Wat je daar ziet: huizen met dikkere muren, klei
nere ramen, veel wit. Dat kan hier ook allemaal.''
Binnentuin
Pier Vellinga, emeritus hoogleraar klimaatveran
dering aan de Universiteit van Wageningen, kan
niet anders dan de woorden van Van Leur onder
schrijven. Was ooit de doorzonwoning het ideaal
van de geslaagde babyboomer, nu moeten we toe
naar patiowoningen met schaduwrijke binnentui
nen, naar geïsoleerde platte daken waar groen
groeit om de warmte uit het huis te weren.
Vellinga: ,,In Nederland houden we van bestrate
voortuinen waar je je fiets neer kunt zetten. Maar
we moeten echt toe naar meer groen, meer bomen,
meer schaduw. Zoals je ook moet nadenken over
de manier waarop je binnensteden inricht. Kijk
naar de medina's in Noord-Afrika: smalle straatjes
waar de zon niet in kan schijnen. Of de arcades
(bogengalerijen, red.) in Bologna, waaronder je in
de schaduw langs de winkeltjes kunt lopen. Wie
gaat er met veertig graden nou nog winkelen in de
gemiddelde Nederlandse winkelstraat?''
Het zijn mooie vergezichten, maar de weg er
naartoe is niet makkelijk. ,,Mensen weten het vaak
niet meer'', zegt Vellinga. ,,Eerst horen ze dat hun
huizen van het gas af moeten, dan zijn er maatre
gelen nodig omdat er steeds vaker wateroverlast is,
en nu is het weer de hitte. Gelukkig kan het vaak
samen gaan. Als je je huis isoleert om je energie
verbruik omlaag te brengen, dan kun je de hitte
ook beter buiten de deur houden.''
Van Leur: ,,En met een warmtepomp die bo
demwater gebruikt, kun je je huis in de zomer ook
koelen.''
Waar je natuurlijk niet aan ontkomt, hoe hard je
je best ook doet om van je woning een koele oase
te maken: als je de straat op moet bij veertig gra
den, zul je het warm hebben. Kan de gemiddelde
Zeeuwse zeebonk of Brabantse boer daar über
haupt wel aan gewend raken?
Klimaatkamer
Thermofysioloog Koen Levels, gespecialiseerd in
het fenomeen hitte, stelt ons gerust. ,,Hitte is juist
een kwestie van gewenning. Het gaat niet vanzelf,
maar als je je vaak genoeg aan hitte blootstelt, raakt
je lichaam ermee vertrouwd. Maar als je steeds
binnen blijft zitten en hoge temperaturen mijdt,
zul je er nooit goed mee om kunnen gaan.''
Namens sportkoepel NOC*NSF bereidt Levels
atleten die in aanmerking komen voor de Olympi
sche Spelen van Tokio volgend jaar voor op de hoge
temperaturen in Japan. Dat gebeurt onder andere
in een 'klimaatkamer' op sportcentrum Papendal,
waarin de warme omstandigheden worden nage
bootst. ,,Sporters kunnen hun lijf trainen op hitte.
De prestatie zal bij tropische temperaturen minder
zijn, maar het lichaam kan het wel aan. Ik ga dus
niet meteen mee met de stelling dat hitte gevaar
lijk is. Al is een olympisch atleet natuurlijk niet te
vergelijken met een kwetsbare oudere." De bood
schap van de hitte-expert, voor iedereen: „Luister
vooral naar je lichaam.''
Daarbij hoort in de echt warme weken een aan
gepast dagritme, stelt Van Leur. ,,Heel vroeg op
staan, en tegen het einde van de ochtend gas terug
nemen, misschien vroeg in de middag wel een
siësta.'' En nee, dat is niet 'debiel', vindt ze. ,,Som-
mige mensen doen lacherig over hitteplannen en
andere protocollen. Maar die zijn bloedserieus,
want ze redden echt levens.''
,'v i
PARIJS, FRANKRIJK
GO
Patio's, kleine
ramen en elke
dag een siësta
