7
Het hevige trillen van de Duitse
bondskanselier Angela Merkel houdt
wereldwijd de gemoederen bezig. Voor
patiënt Jolanda en neuroloog Chris van der
Linden is het zo klaar als een klontje: Merkel
heeft orthostatische tremor.
'Op een dag even plotseling
verdwenen als het is gekomen'
Toen de 55-jarige Bra
bantse Jolanda van de
Veerdonk-Van de
Ven de filmpjes zag
van de Duitse bonds
kanselier was het
alsof ze in de spiegel
keek. ,,Dit is helemaal 100 procent
mijn plaatje'', bekent Jolanda. ,,Als ik
even sta, beginnen mijn benen te
trillen", vertelt ze openhartig. ,,Als ik
wat langer sta, beweegt mijn hele
romp mee, precies als bij Angela Mer
kel. Die trillingen leveren een enorm
stressgevoel op, alsof je aan de rand
van een afgrond staat.''
Jolanda woont in Den Dungen bij
Den Bosch en is in het dagelijks leven
manager van apothekersassistenten.
Ze kreeg haar diagnose in mei te ho
ren. Ze heeft de zeldzame neurologi
sche aandoening orthostatische tre
mor, kortweg OT, die in Nederland
slechts bij tachtig a negentig mensen
is vastgesteld. Verschillende delen
van de hersenen zorgen voor de aan
sturing van spieren. Die moeten een
bepaalde spanning behouden, zodat
iemand kan staan. Bij mensen met
OT gaat die spanning telkens even
verloren, waardoor vooral in de be
nen een trillende beweging ontstaat.
,,Het komt niet door stress, maar door
stress kunnen de klachten wel verer
geren'', legt Jolanda uit. 'Tremor'
staat voor trillingen en 'orthostase'
geeft aan dat de klachten ontstaan tij
dens het rechtop staan.
Ook voor de Nederlandse neuro
loog Chris van der Linden, werkzaam
in het AZ Sint-Lucas ziekenhuis in
het Belgische Gent, staat vast dat
Merkel deze zeldzame stoornis heeft.
Dit is zó klassiek dat iedere neuro
loog die gespecialiseerd is in bewe
gen, orthostatische tremor ziet'', zegt
hij heilig overtuigd van zijn diagnose.
,,Een neuroloog in Duitsland moet
dit ook hebben opgepikt.''
De pas erin
Volgens de Nederlandse neuroloog,
die te zien was in de Belgische serie
Topdokters, komt het vaker voor bij
oudere mensen en meer bij vrouwen
dan bij mannen. In tegenstelling tot
bij parkinson, kunnen bij OT de tril
lingen als sneeuw voor de zon ver
dwijnen zodra de pas er weer ingaat.
Dat herkent de neuroloog ook bij
Merkel, die al sinds 2005 zonder noe
menswaardige gezondheidsklachten
aan het roer staat bij de Oosterburen.
,,Als het volkslied ophoudt, kan ze
gewoon weglopen'', beschrijft de
neuroloog. ,,Dat heb ik ook, als ik ga
zitten of even de pas erin zet, dan
houdt het trillen op'', herkent Jo
landa. De Duitse bondskanselier An
gela Merkel bibberde, trilde en
schudde zeker drie keer. Al die mo
menten werden haarfijn vastgelegd:
of ze nu naast het spreekgestoelte
stond bij de Duitse president, of luis
terde naar het volkslied met de Finse
premier of de Oekraïense president,
elke keer gingen de beelden de we
reld over. Een zoekopdracht op An
gela Merkel en het woordje 'shaking'
levert al ruim 9,7 miljoen hits op.
Toch spreken maar weinig neuro
logen zich uit over de mogelijke
stoornis van Merkel. Het AMC in
Amsterdam, dat hierin is gespeciali
seerd, houdt de lippen stijf op elkaar.
Van der Linden betoogt: ,,Natuurlijk
kunt u zeggen: maar Merkel is niet
uw patiënt, hoe kunt u die diagnose
stellen? Maar voor neurologen gespe
cialiseerd in bewegingsstoornissen is
het heel normaal om te diagnostice
ren aan de hand van beelden. Wij
hebben elk jaar een congres waarbij
video's worden vertoond van patiën
ten met trillingen om complexe ge
vallen te bespreken. De filmpjes van
Angela Merkel zouden daar niet eens
worden getoond, omdat de orthosta
tische tremor zó herkenbaar is.''
In Nederland staan nog geen hon
derd patiënten geregistreerd met
deze aandoening. Ter vergelijking: bij
Nederlandse huisartsen staan ruim
50.000 personen bekend met een
vorm van parkinson. Bij Jolanda werd
de diagnose gesteld met behulp van
een speciale test in het Nijmeegse
Radboudumc. De aandoening is ook
te herkennen aan een 'helikopterge
luid'. ,,Een klinisch fysioloog hoorde
dat geluid bij mijn benen. Doef, doef,
doef, doef, doef'', imiteert Jolanda.
Merkel zei in een statement te ver
wachten dat haar trillingen snel over
zouden gaan. Maar de aandoening is
progressief en wordt dus steeds erger.
,,Nu kan ik nog een paar minuten
staan, maar als het straks een paar se
conde is, wordt het bijvoorbeeld las
tig om te fietsen'', vertelt Jolanda.
Zitten
Wat Merkel moet doen? ,,Advies
nummer één is het staan beperken'',
vertelt de topdokter. Dinsdag luis
terde Merkel voor de tweede keer zit
tend naar volksliederen, dus het lijkt
erop dat zij een dergelijk advies al ter
harte heeft genomen. Verder slikken
sommige patiënten medicijnen die
ook gebruikt worden tegen epilepsie.
Die laat Jolanda vooralsnog links lig
gen, vanwege de bijwerkingen en
omdat er voor haar nu ook goed mee
te leven valt. „Presenteren vind ik
nog steeds heel leuk. Daar ben ik niet
mee gestopt, maar dat doe ik vanaf
een krukje. Mijn trouwe maatje'',
zegt ze over haar opklapbare krukje
dat altijd mee gaat in de achterbak.
De neuroloog en de Brabantse ho
pen dat Merkel gewoon voor de aan
doening zal uitkomen. Jolanda: ,,Ge-
middeld duurt het zeven jaar voordat
mensen de juiste diagnose krijgen.
Orthostatische tremor is vermoei
end, maar wat het pas echt vermoei
end maakt is het verbergen.'' Van der
Linden besluit: ,,En dan is ze meteen
van dat gezeik met die filmpjes af.''
REACTIE MERKEL
donderdag 18 juli 2019
Jolanda (55): 'Ik heb wat
Angela Merkel ook heeft'
Het lijkt erop dat Angela Merkel het advies heeft gekre
gen om voortaan bij officiële gelegenheden te gaan zitten
om daarmee het trillen te voorkomen. foto ap
Marcia Nieuwenhuis
Jolanda van de
Veerdonk-Van de Ven.
FOTO KOEN VERHEIJDEN
Ook in de Duitse media is afgelo
pen weken volop gespeculeerd
over de gezondheid van Angela
Merkel, die gisteren haar 65ste
verjaardag vierde. De Duitse
Bondskanselier verklaart zelf dat
ze geen problemen met haar ge
zondheid heeft en dat niemand
zich zorgen hoeft te maken. ,,Ik ben
ervan overtuigd dat de reactie op
een dag even plotseling zal ver
dwijnen als ze gekomen is.'' Haar
eerste trilaanval, half juni tijdens
een bezoek van de Oekraïense
president, hield volgens Berlijn ver
band met de hitte. Anderhalve
week later trilde Merkel weer, tij
dens een ontmoeting met bonds
president Frank-Walter Steinmeier.
De verklaring was toen dat het een
psychologisch verschijnsel
was, uitgelokt door de
angst dat het opnieuw zou
gebeuren. De laatste tril-
aanval was vorige week
woensdag toen Merkel de
Finse premier ontving in
Berlijn. In Parijs woonde ze
zondag de viering van de
Franse nationale feestdag
Quatorze Juillet bij zonder
te trillen. Merkel staat be
kend om haar sterke werk
ethiek. Ze heeft weinig
slaap nodig en weet op
EU-toppen andere leiders
te overtreffen met haar vermogen
om zich tot diep in de nacht te con
centreren op de details van inge
wikkelde discussies.
