'God bless you', zei Canadese veteraan bij elk afscheid
20
Dankzij een kaartje raakten de 11-jarige Mara Wienke en de
Canadese veteraan Bud Hannam bevriend, per toeval. Mara is
nu 24. Bud is 94 geworden. Een week geleden overleed hij.
Zo staat er een
mens naast je en
plots is er alleen
pink dust over
- en hij van ons. Het hielp dat Bud
geregeld cadeautjes meestuurde.
Canadese stickers, kaarten, petten.
Als onzichtbare penvriend was
Bud al charmant. In 2010 besloten
we als gezin - onze ouders, Britta
en ik - vliegtickets naar Canada te
boeken om Bud voor het eerst te
zien. We werden in Ottawa opge
wacht door een man met een
ondeugende lach, helderblauwe
ogen, een fantastisch gevoel voor
humor en indrukwekkende verha
len. Bud nodigde ons uit om te lun
chen in het meest luxe restaurant
dat Britta en ik ooit van binnen
hadden gezien. Inmiddels had Bud
een nieuwe vriendin, Rosy Nunez,
die ook aanschoof.
Canadese vrienden
Dat we als gezin een keer naar
Canada zouden gaan had er altijd
in gezeten: mijn vader Harjo orga
niseerde sinds 1985 herdenkingen
in en rond Apeldoorn. Zo veel, dat
hij in 2005 een erecertificaat kreeg
van de Canadese overheid, zwierig
gesigneerd door de Canadese
minister van Veteranenzaken. Van
kinds af aan ging ik al met m'n
vader mee. Zo leerde ik steeds
meer veteranen kennen, maar ook
leeftijdgenoten. Dat waren scho
lieren uit het land van Bud. Na
onze reis gebruikte ik mijn spaar
geld (opgebouwd van oppaswerk
en mijn eerste baantje) om solo
vaker op bezoek te gaan bij mijn
Canadese vrienden. Bud liep bij
elke ontmoeting iets minder
kwiek, maar beweerde nog te kun
nen hardlopen als hij indruk wilde
maken op een dame. Zonder hard
lopen maakte hij in ieder geval
enorm veel indruk op mij.
,,Weet je wat er overblijft van
een mens, als er een bom op valt?''
Bud stelde die vraag een paar jaar
terug, midden in zijn pleidooi vóór
diplomatie en tegen oorlog. Ik
schudde mijn hoofd. Zijn ogen
werden waterig. ,,Roze poeder. Zo
staat er een mens naast je en plots
is er alleen nog maar pink dust
over.''
Een ander beeld dat Bud bleef
achtervolgen was dat van twee
Franse zusjes. Yvonne en Emi-
lienne Bazin verzorgden in juli
1944 de koeien van hun familie in
een weiland. Boven hen stond een
brandend Duits vliegtuig op het
punt om neer te storten. De piloot
van de Messerschmitt 109 zwenkte
hun kant uit - en beschoot de
meisjes vlak voor zijn crash. Ze
werden naar Buds noodhospitaal
gebracht, in een oude school in
Basly. Yvonne was lichtgewond en
zou het redden. Maar wat Bud ook
deed, hij kon Emilienne niet hel
pen. Ze overleed in zijn armen, op
13-jarige leeftijd.
Een paar maanden na onze eer
ste ontmoeting viel een uitnodi
ging op de mat voor het ceremoni
eel huwelijk van Bud en Rosy. Zij
had hem overtuigd herdenkingen
bij te wonen in Frankrijk. De loca
tie van de ceremonie was Basly, het
kleine dorpje in Normandië waar
oorzichtig schreven
mijn zusje Britta (toen
7) en ik (toen 11) onze
namen, leeftijden en
adres op twee kaartjes.
'Thanks for liberating us!' stond op
de voorkant. In de lente van 2006
herdacht onze woonplaats Apel
doorn, net als ieder jaar, de bevrij
ding door de Canadezen. Die keer
met een groene legertent in het
Oranjepark, waarin kinderen een
eerbetoon aan de bevrijders kon
den versturen. Elk van onze kaart
jes was al bedrukt met het adres
van een Canadese veteraan. Ze
gingen op de stapel. We verwacht
ten geen antwoord.
Maar er kwam antwoord.
In Ottawa, de hoofdstad van
Canada, was veteraan Bud
Hannam achter zijn typemachine
gekropen. 'Dear Britta,' begon het
volle A4-tje dat zij gretig uit de en
velop haalde. De naam Britta riep
vragen op bij Bud, hij was de naam
nog nooit tegengekomen. Dus had
hijom hulp gevraagd in een
Nederlandse winkel in Ottawa. 'Is
het een jongetje of een meisje?' Een
meisje, verzekerde het personeel
hem, tussen de rijen met pakken
stroopwafels en hagelslag in.
Dood en leven
'Thank you so much for the postcard.
It is very nice that the Dutch
people remember us old veterans.'
Toen hij hier voor het eerst kwam,
was hij nog een jongeman. 'Geen
fijne tijd, maar ik was blij dat ik
mijn steentje kon bijdragen aan de
bevrijding van de mensen in
Europa' zo schreef hij. Dat deed hij
met een rood kruis om zijn arm:
Bud was hospik geweest. Hij was
één van de 14.000 Canadese solda
ten die tijdens de operatie D-Day
op een Frans strand werd gedropt.
Het eerste wat hij daar aantrof, was
een overleden landgenoot die aan
spoelde.
Daarna bleef hij tot de bevrijding
mensen verzorgen in alle staten
tussen leven en dood in. Van Juno
Beach in Normandië tot Nijmegen
in Nederland. Precies 75 jaar gele
den, was hij aan het werk in een
noodhospitaal in het kleine Franse
dorp Basly. Bud beschreef zichzelf
ondanks de gruwelen van de oor
log als een gelukkig man in die eer
ste brief, omdat hij 'zo lang mocht
leven en zo veel had mogen doen'.
Zijn geliefde Maria had daar een
sleutelrol in gespeeld. Ik heb alleen
een klein fotootje van haar gezien.
Plechtig haalde hij die uit zijn por
temonnee tijdens een latere ont
moeting. Hij keek even achterom,
of niemand anders het zag, en
hield haar toen trots omhoog. Bud
en Maria ontmoetten elkaar tijdens
de oorlog in België. Na de oorlog
verhuisden ze naar Canada en kre
gen daar twee zoons. Maria over-
V£3"
leed en ten tijde van de eerste brief
probeerde Bud te wennen aan een
leven zonder haar. Ik vergat haar
naam nooit, want ik heet ook Ma
ria. Zo staat het op de eerste pagina
van mijn paspoort, dat in 2010 voor
het eerst een Canadese stempel
kreeg: Maria Martina.
We bleven vier jaar lang brieven
en mails naar elkaar sturen. Britta
en ik wilden meer van Bud weten
ZATERDAG 6 JULI 2019 GO
Een unieke vriendschap:
mende brief van Bud
aan Mara op
ad.nl/z
MARA WIENKE
Lees de hartverwar-
Mara Wienke. privéfoto
