'Mensen dragen de pijn nog altijd met zich mee' II 5 Transporten Westerbork lange tijd niet erg bekend' NABESTAANDE SALO MULLER I#?# f 1943. FOTO HOLLANDSE HOOGTE dat ik, de gehele raad van bestuur en ook de raad van commissaris sen er unaniem van overtuigd raakten dat de NS dit moet doen.'' Waarom is een individuele schadevergoeding passend? ,,In een boek met zwarte pagina's is dit de missende bladzijde. Niet om ons op de borst te kloppen, maar NS heeft afgelopen decen nia heel veel gedaan in collectieve zin. Een gebaar in individuele zin was er echter nog nooit. Nu wel.'' ,,Salo Muller zei vanmiddag tegen mij dat hij tevreden is. Hij noemt het een pleister op de wonde. Daar ben ik blij mee. Natuurlijk maakt geen enkel geldbedrag het leed goed, maar door deze rege ling kan ik slachtoffers en nabe staanden iets rechter in de ogen kijken. Ook draagt het bij aan het volwassen dragen van onze ge schiedenis.'' ,,Daarvoor moet je bij de commis sie van Job Cohen zijn. Zij heb ben naar verschillende regelingen gekeken. Die bedragen nemen wij over; als NS hebben wij en kele tientallen miljoenen euro's gereserveerd. Dat is een fors be drag dat echt wel iets van ons vraagt. Niet voor niets belandt het in onze boekhouding.'' ,,Je mag er vanuit gaan dat ik mijn functie zo invul dat zij hiervan volledig op de hoogte zijn. Het kabinet heeft ons in dit traject volledig gesteund.'' ,,Er is al veel onderzoek gedaan. Zo verschijnt dit najaar de uit komst van een groot onderzoek van drie toonaangevende ge schiedkundigen. We hebben daarvoor onze archieven volledig opengesteld. Als er echter meer onderzoek nodig vereist is, dan staan wij daar open voor.'' ,,Wij zullen onze ogen nooit slui ten voor de zwarte kanten van onze geschiedenis. De commis- sie-Cohen adviseert bijvoorbeeld nog een collectief gebaar van er kenning te maken voor het leed van de 20.000 kinderen die op transport gingen naar de vernie tigingskampen. Daar werden zij vrijwel direct vergast. Ook tegen over dat gebaar staan we welwil lend. Overigens zijn er óók NS'ers die zich van begin af aan tegen de bezetter verzet hebben. Die kant is er ook, er zijn verschillende verhalen.'' BARNOUW Sportliefhebbers zullen Salo Muller nog kennen als verzorger van het grote Ajax van de jaren 60 en 70. De laatste jaren was er ech ter een andere zaak waar hij zich met ziel en zaligheid op stortte, met resultaat. Dit is misschien wel zijn groot ste 'overwinning'. Salo Muller (83) kreeg het na drie jaar strijd voor elkaar dat de NS duizenden euro's betaalt aan slachtoffers. ,,Maar het is geen feestavond.'' Muller was aanwezig bij de be kendmaking van de compensa tieregeling. Hij overleefde de Ho locaust, zijn ouders niet. De laat ste jaren richtte hij zijn pijlen op de NS, die zijn ouders naar door gangskamp Westerbork ver voerde. Toen hij in 2014 las dat de Franse spoorwegen overgingen tot het uitkeren van schadever goeding, vond hij dat de Neder landse Spoorwegen niet konden achterblijven. Dat de NS 75 jaar na de oorlog alsnog geld uitkeert aan de slachtoffers van de Tweede We reldoorlog geeft Muller ge mengde gevoelens. ,,Ik ben blij met de uitkomst en dat ik gehoor heb gekregen bij de NS, maar de reden van de tegemoetkomingen is natuurlijk helemaal niet fijn. Het geld wordt gegeven aan mensen die vreselijk oorlogsleed hebben meegemaakt. Dit is dan slechts een pleistertje op de wond. Het is dan ook geen feestavond vanavond.'' Hij benadrukt dat een geldbedrag, hoe groot ook nooit genoeg zal zijn. ,,Als je in de oorlog je vader en moeder bent kwijtge raakt en je krijgt nu een bedrag uitgekeerd, kan dat geld fijn zijn, maar het verzacht de pijn niet.'' Over de hoogte van de bedragen, is Muller tevre den. ,,We had den een limiet en daar is de NS zelfs iets overheen ge- gaan. Maar welk bedrag is nu groot genoeg om de dood van je vader, moeder, broer of zusje te compenseren?'' Muller begon in november 2015 met de strijd voor erkenning. Hij stuurde een brief naar de NS, maar die werd niet positief ont vangen. ,,Ik heb vele keren 'nee' gehoord.'' Toch gaf hij de moed niet op. ,,Ik had er vertrouwen in dat het zou lukken. Later heb ik mijn advocaat, Liesbeth Zegveld ingeschakeld. Samen hebben we tientallen e-mails en berichten gestuurd.'' Zijn strijd voerde hem tot top man Van Boxtel zelf. Via contac ten bij Ajax had hij zijn telefoon nummer achterhaald. Veel slachtoffers van de Tweede We reldoorlog verklaarden Muller voor gek. ,,Ze zeiden: laat die Schadevergoeding kan dat geld zijn, maar het verzacht de pijn niet hoop toch varen. Het is trekken aan een dood paard. Die reactie is ook niet zo vreemd. Je moet niet vergeten dat het al 75 jaar na de oorlog is, hè. Veel mensen heb ben zich erbij neergelegd dat hun pijn niet erkend wordt, dat ze geen tegemoetkomingen krijgen. Die mensen zijn hun vader, moe der, broer of zusje verlo ren. Die pijn dra gen ze al tijd met zich donderdag 27 juni 2019 GO Itfe-.fit, Ook vanaf station Muiderpoort in Amsterdam werden Joden op transport gezet naar Westerbork. Deze foto dateert uit Mensen krijgen een bedrag van 5.000 tot 15.000 euro. Is zo'n bedrag ooit genoeg? Hoe is de hoogte bepaald? Is jullie grootaandeelhouder, de Staat, eveneens akkoord? De commissie-Cohen adviseert meer historisch onderzoek te verrichten naar de rol van NS bij de transporten. Kan het boek Tweede Wereld oorlog nu dicht worden gesla gen door NS? UTRECHT Historicus David Barnouw kan zijn nieuwe boek over de NS in oor logstijd aanpassen. Samen met Dirk Mulder en Guus Veenendaal schreef Bar nouw over de rol van de NS in de periode 1939 1945 en over de gevolgen van de Jodentransporten. Het boek komt in septem ber uit. Barnouw was tot 2014 verbonden aan het In stituut voor Oorlogs-, Holo caust- en Genocidestudies (NIOD). Volgens de historicus had den de meeste Nederlan ders lange tijd het beeld dat de NS juist een vuist maakte tegen de Duitse be zetter vanwege de treinsta king van september 1944 tot mei 1945. ,,De periode ervoor en de Jodentrans- porten waren veel minder bekend. De directie had in 1940 met de Duitsers de af spraak gemaakt dat ze baas in eigen huis kon blij Focus lag lange tijd op heldenrol van NS tijdens treinstakingen ven. Dan gold wel de be lofte dat ze zouden vervoe ren wat de Duitsers aanbo den. Dat hebben ze gedaan, met alle gevolgen van dien.'' Barnouw maakt de kantte kening dat de gruwelijkhe den in de concentratiekam pen in de begintijd nog niet waren doorgedrongen tot de NS-burelen. „Maar op een gegeven moment moet toch het besef zijn geko men dat deze duizenden mensen niet voor de lol naar Westerbork werden vervoerd. In de archiefstuk ken uit die periode kunnen we niets terugvinden over interne discussie.'' In 1960 verscheen een eerste boek over de Jodentransporten door de NS. ,,Daar stond al heel veel in, maar kennelijk zagen we toen nog liever onze heldendaden.'' Zijn doorzettingsvermogen wordt ook door NS-topman Roger van Boxtel geroemd. Salo Muller zorgde er hoogst persoonlijk voor dat de Neder landse Spoorwegen voor hun rol bij de Holocaust alsnog schadevergoeding betaalt aan overlevenden en nabestaanden van de Holocaust. „Maar het geld verzacht de pijn niet.'' Robyn Samsom Utrecht -Salo Muller

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2019 | | pagina 5