'Campingkwestie slecht voor imago'
IOUWEN-DUIVELAND 11
Kees Visser
chefkok
bij Hotel
Mondragon
Twintig kilometer aan
bloemenranden ingezaaid
PIONIER CHARL VAN DE SANDE
ZIERIKZEE Kees Visser gaat de
keuken bestieren van Hotel
Mondragon. De veelbekroonde
kok wil van restaurant Cristó,
dat in december opent met het
hotel, het beste restaurant van
Zierikzee maken.
Visser maakte vorig jaar ken
nis met de exploitant van Hotel
Mondragon, Govert Janzen. ,,Ik
hoorde zijn ideeën over het hotel
en het restaurant en ik raakte en
thousiast. We bleken er dezelfde
filosofie op na te houden, zeker
wat betreft kwaliteit in de keu
ken."
Toen Janzen aan Visser vroeg
voor hem te komen werken,
moest de kok wel even naden
ken. ,,Het is toch weer een hele
overstap. Maar ik maak 'm met
overtuiging. Ik ben straks ver
antwoordelijk voor de gehele
keuken; zowel ontbijt, lunch als
diner. Een eigen zaak is leuk,
maar het ondernemen vind ik
zwaar. Ik wil gewoon lekker ko
ken. En dat kan bij Govert. Alles
wat die man aanraakt, lijkt in
goud te veranderen. Daar wil ik
bij zijn. Echt, het wordt zo mooi.
We willen er samen het beste
restaurant van Zierikzee van
maken."
Leerlingen
Visser was eigenaar en naamge
ver van restaurant Bij Kees in
Zierikzee. Dat restaurant is twee
jaar geleden overgenomen door
het leerwerkbedrijf van de
Stichting Ojee ADHD, om jon
geren te leren werken in de ho
reca. Visser werd hun leermees
ter. De stichting zal nu op zoek
moeten naar een nieuwe chef
kok. En naar twee koks, want
Visser neemt twee jongens mee
naar Mondragon. ,,Mijn leerling
kok J effrey Buijl en Martin Weij-
ermans, die ik via de stichting
heb opgeleid. Beiden werken nu
zelfstandig als kok."
Hotel Mondragon is momen
teel in aanbouw, aan de Oude
Haven in Zierikzee. Het hotel en
het restaurant gaan begin de
cember open.
Charl van de Sande (31) stelt
het simpel: ,,Als iedereen
patat eet, zie je alleen aard
appelpercelen. Veranderen mensen
van spijs, dan verandert ook het
aanzicht van het landschap." Zijn
vader Frans had van oorsprong
koeien en suikerbieten. Met dat
laatste zijn ze gestopt. De koeien
zijn er nog altijd, 135 stuks. Daar
naast 60 stuks jongvee en 5 stieren.
Melken, mesten en maaien vormen
de hoofdmoot qua werkzaamhe
den op het bedrijf aan de Zwanen-
burgseweg, dat officieel bij Nieu-
werkerk hoort. Sinds vijfjaar zijn
vader en zoon overgeschakeld van
gangbare naar een biologische
melkveehouderij. De melk gaat
naar FrieslandCampina.
Met de jonge walnotenboompjes
is het nog pionieren. Charl kent
geen andere melkveehouders die
hetzelfde doen. Literatuur? Amper.
Een oude teelthandleiding helpt
hem wat en de Nederlandse No
tenvereniging voorziet hem van in
formatie. Twee jaar geleden plantte
Charl 400 walnotenboompjes, een
jaar erna weer en afgelopen winter
de laatste 400. De bomen staan op
12 hectare grasland, dat netjes door
de koeien wordt bij gehouden. ,,Er
staan 100 bomen op een hectare.
Genoeg afstand ertussen, want het
worden volwaardige bomen. Gaas
eromheen is omdat ze omhoog
moeten groeien, anders wordt het
een struik. Op de 12 hectare laat ik
gestructureerd mijn koeien gra
zen", aldus Charl.
Risico
Hij schoffelt er tussen, maar voor
de rest laat hij alles bloeien en
groeien. Geen geploeg. Geen
zwarte bodem. Geen kunstmest.
De bomen wortelen diep. Of de
walnoten uiteindelijk iets op gaan
leveren? Charl weet het niet. ,,Dat
risico is net zo groot als een nieuwe
stal bouwen. Dan ben je ook zo een
paar ton aan euro's verder. Zelf
vind ik walnoten lekker, rijk aan ei
witten. Volgens de Nederlandse
Notenvereniging is er veel vraag
naar noten. Je kunt het goed naast
vlees eten", vertelt Van de Sande.
Vroeger, als jong ventje, stopte hij
al kastanjes in de grond, om er wa
rempel een echte boom uit te krij
gen. ,,Wij komen uit Nootdorp,
daar was mijn opa boer. Op mijn
tiende kwam ik naar Zeeland. Een
tijdje, in mijn pubertijd, heb ik wat
anders gedaan. Onder andere een
metaalopleiding, maar voor de rest
heb ik altijd op de boerderij rond
gelopen. Nooit gedacht dat ik ooit
in de walnoten terecht zou komen.
Al blijf ik altijd koeien erbij doen.
Want de melk en het vlees van
koeien betalen de walnoten."
Er is nog niet één walnoot ver
kocht. Voor een goede oogst ben je
zo 15 jaar verder. De bedoeling is
dat de verkoop van de noten recht
streeks aan de consument is. Op de
boerderij zelf. Charl, vader van
twee jonge dochters, ziet het als
een investering. En eerlijk gezegd is
hij er afgezien van het aanplanten
en bijhouden, niet heel veel tijd aan
kwijt. ,,Het groeit gewoon door. Ik
ben van mening dat mensen in de
toekomst anders gaan eten. Dan
moet je als boeren niet allemaal
hetzelfde blijven doen."
ZIERIKZEE Klaprozen, wilde
korenbloemen, gipskruid en
margrieten. Verspreid over
heel Schouwen-Duiveland is
langs akkers ongeveer 20 kilo
meter aan bloemenranden in
gezaaid.
Daarmee zetten gemeente,
agrariërs en imkervereniging
zich in voor het vergroten van
de biodiversiteit.
De gemeente stelt daar drie
jaar lang jaarlijks 50.000 euro
voor beschikbaar. Samen met
De Zonnestraal (Agrarisch
Schouwen-Duiveland) en Im
kervereniging Schouwen-Dui-
veland is gepolst of er belang-
stelling voor dit project onder
boeren zou zijn. Zij stellen
grond beschikbaar, maar die
moet wel aan eisen voldoen.
Het moet gaan om stroken
langs de openbare weg van 6
tot 12 meter breed. In totaal
wordt zo'n 18 hectare inge
zaaid.
Het streven is de biodiversiteit
in het buitengebied te vergro
ten, waarmee bestuivende in
secten worden aangetrokken.
Die weer waarde kunnen heb
ben voor de gewassen in de
buurt. Het landschap wordt
aantrekkelijker voor eigen in
woners en gasten.
Wendy Wagenmakers
Scharendijke
Na camping Duinrand in Burgh-
Haamstede gaat nu ook camping
De Vliedberg in Scharendijke vol
ledig op de schop, met als gevolg dat
vaste gasten hun biezen moeten
pakken. ,,En wéér waren de plan
nen bekend op het moment dat de
campingeigenaar nog plekken ver-
huurde aan mensen die daar ver
volgens veel geld in staken'', zegt
De Vos. ,,Slecht voor het imago van
Schouwen-Duiveland."
Het raadslid wil dat de gemeente
Schouwen-Duiveland hier iets aan
Campingeigenaren
moeten beter
communiceren met
hun gasten
doet. ,,Ik zou graag zien dat de ge
meente voorwaarden opstelt over
de wijze waarop een campingeige
naar met zijn gasten dient te com
municeren. ,Het gaat om een grote
groep mensen waar Schouwen-
Duiveland van afhankelijk is, die
wordt weggejaagd. Dat heeft op ter
mijn grote gevolgen voor onze on
dernemers."
Mensen die investeren in een
luxe vakantiehuis, redeneert de
SP'er, komen niet elk weekend.
,,Het gaat hier over pure beleggin
gen. Zoals heel die camping een
pure belegging is. De eigenaar wil
geld verdienen. Grote kans dat hij
de boel straks verkoopt. Maar intus
sen staan wel alle trouwe gasten op
straat. Dat zijn ook ónze gasten."
Net als voor de mensen van
Duinrand wil De Vos voor de men
sen van De Vliedberg een bijeen
komst organiseren. ,,In de hoop dat
we de mensen kunnen verenigen."
Campingeigenaar Marco Bij de
Vaate was niet bereikbaar voor
commentaar.
woensdag 26 juni 2019
Koeien betalen de walnoten
Bioboer Charl van de Sande tussen zijn walnotenbomen. foto marieke mandemaker
Het landschapsaanzicht op
Schouwen-Duiveland gaat veran
deren. Biologisch boer Charl van
de Sande heeft tussen gehucht
Capelle en Zierikzee, goed zicht
baar vanaf de N59, twaalfhon
derd walnotenbomen geplant op
graspercelen. De nu nog dunne
stammen, omhuld met groen
gaas, groeien uit tot een waar
bos. ,,Niet iedere boer kan het
zelfde blijven doen."
Gerrit van Loon
Nieuwerkerk
Als de gemeente Schouwen-
Duiveland niet heel gauw in
actie komt voor gasten die van
campings worden verdreven,
dan zullen er nog meer 'Duinran
den' volgen. Dat voorspelt SP-
raadslid Anita de Vos, die pleit
voor criteria omtrent communi
catie waaraan campingeigena
ren moeten voldoen.
