ZEELAND GEBOEKT
Bi
Doorsneden en weggevaagd om fabrieken te bouwen
Op zoek
naar een
bushalte
at
ZEELAND 21
De uit Hulst afkomstige Leontien van den Berg (1965) maakte tekeningen
toen ze in 2017 kanker kreeg. De tekeningen die ze tijdens haar ziekteperiode
maakte, zijn nu gebundeld in een boek: Tumor met een vleugje humor.
r
orstkanker met uitzaaiingen in de
oksel. Dat was de diagnose die Le
ontien van den Berg in het voor-
Ijaar van 2017 te horen kreeg. Geen
moment is ze bang geweest. ,,Toen
ik te horen kreeg dat ik ziek was, ging ik gelijk
in de aanval. Een strijdlustig gevoel: 'Wanneer
kunnen we beginnen?' Wat mij betreft waren
we de dag daarna gelijk begonnen.''
Leontien, voor haar ziekte al vaak te vinden
in haar atelier Leontien's Art, begon al snel
met het maken van tekeningen. ,,Dan zag ik
mezelf daar liggen en tekende ik het. Als ik
eenmaal een beeld in mijn hoofd heb, is dat
echt een kwestie van een paar minuten. Ik te
kende het met pen en kleurde het later in met
aquarel. Het was mijn manier van uiten, om
vooral vrienden en familie te laten weten hoe
het met me ging, maar ik merkte al snel dat ik
heel veel reacties kreeg als ik ze op Facebook
zette."
Zeeuwse wortels
Over haar Zeeuwse wortels vertelt de schrijf
ster: ,,Ik ben geboren en opgegroeid in Hulst.
Van mijn 14de tot mijn 44ste heb ik - met een
kleine onderbreking naar Zierikzee - in Mid
delburg gewoond. Mijn vader was Frans van
den Berg die ooit het antiquariaat Merlijn had
aan Damplein 21-23. Zelf was ik tien jaar lang
de eigenaar van Brood- en Banketzaak de
Noordpoort aan de Noordweg in Middelburg.
Sinds 2009 woon ik in Apeldoorn. Maar ik voel
mij nog altijd sterk verbonden met het
Zeeuwse."
Leontien wist tijdens de ziekte haar gevoel
voor humor te behouden. ,,Ik kreeg op een ge
geven moment een soort radioactieve hagel-
slagjes en vroeg of de arts ook niet gelijk wifi
in kon brengen. Die man wist niet wat hem
overkwam", lacht ze. ,,Maar zo ben ik gewoon,
ik zie altijd ergens een lichtpuntje; doodgaan
komt niet in mijn woordenboek voor. Ik zag
mijn ziekte dan ook als een avontuur, dat ge
woon niet altijd even leuk was. Ik probeerde
elke dag wel even naar buiten te gaan, ook al
was het maar even tot de hoek van de straat. Ik
wilde me niet ziek voelen."
Van alle tekeningen heeft ze er honderd ge
selecteerd voor in het boek Tumor met een
vleugje humor. ,,Ik verspreid het boek breed,
want kanker is helaas nou eenmaal overal. Ik
wil er gesprekken mee op gang brengen. Daar
naast wil ik mensen met een taalachterstand
die ziek worden ermee helpen. Ik zie heel veel
mogelijkheden."
Geduld
Ze geeft aan veel geleerd te hebben van de tijd
waarin ze ziek was. ,,Zo merkte ik dat ik ster
ker was dan ik dacht en ook leerde ik om ge
duld te hebben. En met de manier waarop ik
erin stond, motiveerde ik weer anderen." Al
snel zag ook haar oncoloog de tekeningen. ,,Ik
kreeg heel vaak de vraag waarom ik er geen
boekje van maakte, maar ik besloot me eerst
maar eens te richten op beter worden. Het ziet
er nu gelukkig allemaal goed uit. Nu dat gelukt
is, vond ik het tijd het boekje te maken." Op
een van de laatste tekeningen in het boek
staan een haas en een slak. ,,Dat is nog wel iets
wat me soms frustreert: mijn energieniveau.
Ik wil zo graag een haas zijn, maar in feite ben
ik nog een slak. Hopelijk ben ik over een tijdje
weer een haas."
Een zanger die in plat
Zeeuws-Vlaams het hele
land en Vlaanderen ver
overt. Het kan, het gebeurt. In elk
geval, Broeder Dieleman met zijn
Axelse roots doet het, met succes.
Nu staat hij prominent in het
Vlaams-Nederlands cultureel
tijdschrift Ons Erfdeel. Benjamin
van Vliet maakt hem tot hoofd
persoon in zijn artikel 'Volksmu
ziek is extreem internationaal'
(pagina 19-24).
De zanger vertelt naar aanlei
ding van De groeten, de eerste sin
gle van zijn plaat komma, over 'de
Zeeuwse cultuur', die volgens
hem 'binnen nu en veertig jaar
weg is': ,,Het Zeeuwse landschap,
dat in vele eeuwen ontstond uit
allerlei bewegingen - polderen,
ontpolderen, een huis dat ge
bouwd wordt, een kasteel dat daar
staat - is in de laatste decennia
doorsneden en weggevaagd om
fabrieken te bouwen en snelwe
gen neer te leggen. Die verande
ring is heel grof gegaan."
Dieleman heeft de indruk dat
de Zeeuwen zich daar niet druk
over maken. Omroep Zeeland laat
het op het gebied van Zeeuwse
muziek volgens hem grotendeels
afweten. En verder: ,,Ik heb toe
vallig net afgelopen weekend in
Terneuzen gespeeld, maar dat was
eigenlijk alleen maar oud publiek,
dat echt op de historische verha
len uit de teksten afkwam. Ik
denk dat de gemiddelde leeftijd
55 jaar was. Als ik in Utrecht speel,
is het publiek een stuk jonger."
Anderzijds wil hij zijn muziek
geen ode aan Zeeuws-Vlaanderen
noemen: ,,Ik vind Zeeuws-Vlaan-
deren niet bijzonder per se. Waar
je ter wereld ook inzoomt, er ko
men altijd verhalen boven." Van
bolussen en overdreven nadruk
op het Zeeuwse moet hij niets
hebben. Hij is wel gecharmeerd
van de 'eigenzinnige anarchist die
ver van de Randstad zijn eigen
plan trekt'. Zoals de in 2017 over
leden priester-beeldhouwer
Omèr Gielliet: ,,Dat was iemand
die zo anarchistisch kon zijn juist
omdat hij in Zeeuws-Vlaanderen
zat. Zo iemand wordt in de stad
echt niet gepikt."
Zeeuwse schrijvers
Iedere keer wanneer ik op de
naam Gerrit Jan Zwier stuit,
denk ik brr. Ik ben nu eenmaal
geen man van het noorden, nooit
zal ik hoger komen dan Veendam.
Toen ik daar een nacht logeerde en
door een spleetje in de gordijnen
keek, meende ik een ijsbeer door
de sneeuw te zien schuiven. Zwier
(in 1947 te Leeuwarden geboren)
is bekend door boeken, nog eens
brr, als Het noordelijk gevoel, Altijd
Noorwegen en Er gaat niets boven
Zweden. Hij schreef ook reisproza
over Alaska, Lapland, IJsland.
Toegegeven, op de lange lijst van
zijn werken kom je bijvoorbeeld
ook De omweg naar Paaseiland te
gen. Vandaar dat Zwier bij een be
zoek aan Zeeland extra enthou
siast wordt als hij het mag hebben
over Jacob Roggeveen, de ontdek
ker van Paaseiland, in 1659 te Mid
delburg geboren. In Meliskerke is
hij vooral uitbundig over de daar
geboren Ko de Korte, specialist in
Groenlandse roofmeeuwen:
'Op Spitsbergen trokken wij eens
een tijdje samen op.' Zwiers
Zeeuwse reis, hij doet er verslag
van in 'Zeeland als literaire kijk
doos', de
inleiding
van de in
2018 ver
schenen
bloemle
zing Zee
land. Lite
raire reis
door de tijd,
'een duet
van letter
kunst en
fotografie'
in de woorden van de uitgever.
Wat de letterkunst betreft: er
zijn onder meer nieuwe gedichten
van Johanna Kruit en Theo Raats,
maar ook van Garion de Kok (stu
dent CIOS Goes) en van een ano
nieme gedetineerde in Middel
burg ('Samen in een cel').
Maar de hoofdrol wordt met
zwier gespeeld door Zwier die zijn
noordelijke gevoel even opzij zet
en opmerkt dat wie ongevoelig
blijkt voor Middelburg en Veere,
voor de 'duinen, stranden, haven
tjes en vuurtorens' vermoedelijk
'rijp voor de psychiater' is.
Roodverbrand
Hij leidt je op een aardige manier
de Zeeuwse literatuur in en be
reist plichtsgetrouw alle Zeeuwse
gewesten, per trein, met de bus en
te voet, wat niet altijd meevalt:
'Roodverbrand en met veel blauw
in mijn hoofd ga ik op zoek naar
een bushalte, niet wetend dat
daar pas vele uren later een bus zal
arriveren.' Zeeuwen, geef de vol
gende keer zo'n literaire reiziger
een lift.
maandag 24 juni 2019
GO
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Altijd ergens een lichtpuntje
Chantal Zwaag
J"
Leontien van den Berg: ,,Ik zag mijn ziekte als een avontuur, dat gewoon niet altijd even
leuk was." foto maarten sprangh
Leontien van den Berg: Tumor met een
vleugje humor - Eigen uitgave, 15,95
euro. Van elk verkocht boek gaat 1 euro
naar Stichting 'kLEEF' in Apeldoorn.
Het gedicht 'Zoet' in het boek is geschre
ven door André de Met sr. in Middelburg.
Ons Erfdeel, mei 2019, los num
mer 19 euro.
Mario Molegraaf
Broeder Dieleman,
FOTO CAMILE SCHELSTRAETE
