'Instructeurs bliksemongeval deden werk goed'
7
President Trump blaast op het nippertje aanval af
Luchtvaart
mijdt Iran na
aanval drone
De spanningen
lopen op, maar zowel
de VS als Iran laat
weten niet uit te zijn op
oorlog. Toch dreigen
nieuwe confrontaties
op een van de drukst
bevaren en meest
strategische zeeroutes
ter wereld.
Het was een kwestie van tien mi
nuten geweest, tweette Donald
Trump gisteren zelf. Amerikaanse
vliegtuigen hadden de Iraanse lan-
ceerinstallaties en radarposten al in
het vizier. Maar toen een Ameri
kaanse generaal tegen de president
zei dat naar schatting 150 Iraniërs
zouden omkomen, annuleerde
Trump de aanval, omdat dat Iraanse
dodental 'buiten proporties' zou
zijn geweest. De president voegde
eraan toe dat hij 'geen haast had'
met de uitvoering van zijn aange
kondigde vergelding.
Iran kan nog altijd worden ge
straft voor het neerhalen van de on
bemande Navy RQ-4A Global
Hawk. Dit paradepaardje van de
Amerikaanse marine, een high-
techsurveillancetoestel met een
spanwijdte van 40 meter (kosten
een slordige 200 miljoen euro) was
woensdag door Iran neergehaald.
Volgens de Iraniërs omdat de drone
het Iraanse luchtruim was binnen
gevlogen. Een leugen, zeggen de
Amerikanen, omdat het toestel bo
ven internationale wateren koerste.
De Iraanse Revolutionaire Garde
claimde gisteren dat het nog veel
erger had kunnen aflopen. Men had
een Amerikaans toestel met aan
boord 35 mensen in het vizier dat
de neergehaalde drone begeleidde.
,,We hadden dat vliegtuig ook kun
nen neerschieten, maar hebben het
niet gedaan'', aldus de Iraniërs.
Havik
Ook Donald Trump zag dus af van
een escalatie. De president zou vol
gens welingelichte bronnen bij The
New York Times en The Washington
Post na een dag van koortsachtig
overleg uiteindelijk niet zijn mee
gegaan met zijn adviseur Nationale
Veiligheid, John Bolton. Die wilde
per se een raketaanval als represaille
voor de neergehaalde drone. Bol
ton, een uitgesproken havik in het
Witte Huis, pleit al jaren voor het
keihard aanpakken van Iran om het
islamitische regime te verjagen.
Naar verluidt liet president
Trump zich op het laatste moment
overtuigen door generaals in het
Pentagon en Republikeinse afge
vaardigden dat een raketaanval en
de te verwachten repliek van Iran
op dat moment Amerikaanse troe
pen elders in het Midden-Oosten in
gevaar kon brengen. De aanval
werd geannuleerd, met de Twitter-
toelichting van Trump.
De Straat van Hormuz is een
hoogst explosief gebied. Behalve de
Amerikanen hebben onder ande
ren de Britten en - sinds gisteren -
India er oorlogsschepen gestatio
neerd om hun olietankers te be
schermen. Saoedi-Arabië, de grote
rivaal van Iran, heeft de internatio
nale gemeenschap eerder gevraagd
'een resoluut standpunt' in te ne-
men tegen Iran. Vorige week wer
den twee olietankers aangevallen in
de Straat van Oman. Geen ander
land had er belang bij, aldus de
Saoedi's, tankers aan te vallen, wat
de zaken verder op scherp stelde. Er
wordt al maanden geruzied en ge
dreigd over Irans nucleaire ambities
en het omstreden besluit van Do
nald Trump om de Verenigde Sta
ten terug te trekken uit het verdrag
daarover.
Ondertussen hebben de laatste
ontwikkelingen gevolgen. De olie
prijzen stijgen fors en het vliegver
keer in de regio is omgeleid en
krijgt te maken met vertragingen.
LES MH17
vaartmaatschappijen, waaron
der KLM, mijden sinds giste
ren een deel van het Iraanse
luchtruim, nadat het Iraanse
leger een Amerikaanse drone
uit de lucht schoot. Reizigers
naar en vanuit Azië krijgen
daardoor mogelijk te maken
met vertragingen. Maar na de
ramp met MH17 geldt: safety
first. Het type drone dat door
een Iraanse raket werd neer
gehaald kan tot 20 kilometer
hoog vliegen. De raket schoot
dus door de vlieghoogte (10
tot 12 kilometer) van de bur
gerluchtvaart.
De Amerikaanse luchtvaart
autoriteit FAA verbood in de
nacht van donderdag op vrij
dag vluchten boven de Straat
van Hormuz en de Golf van
Oman. KLM volgde en later
ook Qantas, Singapore Air
lines, Malaysia Airlines, en Bri
tish Airways. Luchtvaartdes-
kundige Joris Melkert: ,,De
route via Oekraïne wordt nog
steeds gemeden. Het zuide
lijke alternatief via Turkije en
Iran is nu ook weg, dus moe
ten vliegtuigen nog verder
omvliegen. Dat kost extra
brandstof en tijd.'' KLM weet
nog niet welke vluchten ver
traging oplopen en zegt dat
reizigers tijdig worden geïn
formeerd. Buitenlandse Zaken
heeft het reisadvies voor Iran
aangescherpt.
Toch verwijt kolonel Ben Kamstra
zijn instructeurs niets. Hij prijst ze
juist om hun levensreddende op
treden in Ossendrecht. ,,Binnen
een minuut hadden ze iedereen ge
controleerd, 112 gebeld en waren ze
aan het reanimeren. Deze bliksem
zag niemand aankomen.''
Gistermiddag kwam een deel
van de getroffen leerlingen en hun
ouders naar hun school in het Rot
terdamse Hoogvliet om na te pra
ten over de gebeurtenissen van af
gelopen woensdag. Eén persoon
ontbrak; hun zwaargewonde
maatje. Hij ligt nog altijd in een
Antwerps ziekenhuis.
In de school kregen de leerlingen
van defensie tekst en uitleg over
hoe dit ongeluk kon gebeuren. Ook
de luchtmacht is met stomheid ge-
slagenover de blikseminslag, ver
telde kolonel Ben Kamstra van de
basis Woensdrecht, waar het mili
taire oefenterrein in Ossendrecht
onder valt, de aanwezigen.
Kamstra: ,,We hebben protocol
len hoe om te gaan met wat voor
weertype dan ook. Sluiten zoveel
mogelijk risico's uit. En toch ge
beurt dit. Dan snap ik dat deze ou-
ders en heel Nederland hier vraag
tekens bij hebben. Maar die hebben
wij zelf ook.''
Voorbereid
Want na woensdag is voor Kamstra
eens te meer duidelijk dat de na
tuur zich niet laat sturen. De in
structeurs waren volgens Kamstra
goed voorbereid op het naderende
noodweer. Ze hielden de berichten
nauwlettend in de gaten. Pas rond
het middaguur zouden ze te maken
krijgen met onweersbuien, zagen
ze 's morgens om 7.00 uur toen ze
in het bos ontwaakten.
Dat is ook het moment waarop
instructeurs de procedures opstart
ten voor een evacuatie waar niet
veel later mee begonnen zou wor
den. Meer dan drie uur is daarvoor
volgens Kamstra normaal gespro
ken ruim voldoende. Getrainde
eenheden nemen daarvoor vaak
veel minder tijd. ,,Maar ze beseften
heel goed dat dit een kwetsbare
groep is, omdat ze nog op school
zitten en dat ze dus eerder met de
evacuatie moesten beginnen.''
Ondertussen oefenden de leer
lingen nog één keer het bewaken
van een bosperceel. Ze schminkten
elkaar en gingen met hun spullen
in een rondje liggen om zo het
'rondom beveiligen' te trainen. Tot-
i Leerlingen en
ouders kregen uitleg
van defensie over wat
er is gebeurd
dat om precies 8.29 uur die oordver-
dovende knal klonk. Uit het niets
had bliksem een boom geraakt. De
jongen die er het dichtst bij lag,
raakte bewusteloos.
De instructeurs die de groep be
geleidden, bedachten zich volgens
Kamstra geen moment. Razend
snel gingen ze iedereen langs, bel
den 112 en begonnen met het reani
meren van de bewusteloze leerling.
De terreinwagens die al bezig wa
ren met evacueren, vervoerden de
leerlingen naar de poort waar ze
werden overgedragen aan ambu
lances.
De ouders en leerlingen wilden
in de pers niet reageren op de ge
beurtenissen. De Inspectie Veilig
heid en Defensie doet nog onder
zoek.
zaterdag 22 juni 2019
Escalatie dreigt, maar Iran
en VS sparen nog levens
Iran schoot een Amerikaanse drone uit de lucht, een Navy RQ-4A Global Hawk. foto afp
Inzet: De Iraanse staatstelevisie toonde beelden van de raketlancering.
Bob van Huët
Rotterdam/Washington
f Kijk op de site bij /video
om te zien hoe de drone
wordt neergeschoten
DEN HAAG Tal
Oefenen in het bos terwijl er
noodweer op komst is. Nadat
veertien militairen in opleiding
woensdag werden getroffen
door de bliksem vroeg half
Nederland zich af hoe de lucht
macht zo stom kon zijn.
Raymond Boere
Rotterdam
