TED-talk:
Rachel van de Vrede
Tien voordelen van lezen, volgens Esmee:
8 ZEELAND
Streektaal
ESMEE BUIJZE 'IK WIL MENSEN INSPIREREN EEN BOEK OP TE PAKKEN'
Niets lijkt te hoog gegrepen voor de ambitieuze
Esmee Buijze (21) uit Terneuzen. Na het uitgeven van
haar eigen boek en het oprichten van een uitgeverij, heeft
ze nu een TED-talk gehouden. Over de kracht van lezen.
Haar coach van de opleiding On
dernemerschap Retail Ma
nagement aan de Avans Hoge
school in Breda vroeg Esmee tijdens
een evaluatiegesprek of ze interesse
had een presentatie te geven op het
podium van TEDx. ,,Daar moest ik
niet lang over nadenken. Natuurlijk
wilde ik dat!", vertelt de Terneuzense
student enthousiast. ,,Ik vond het een
hele eer dat ze mij
hier als enige van
de school voor
vroegen. TED is
zo'n groot begrip."
TED - dat staat
voor Technology,
Entertainment en
Design - is een
bijeenkomst waar
voor experts worden gevraagd in
maximaal achttien minuten 'de pre
sentatie van hun leven' te geven. Het
evenement waaide jaren geleden
over vanuit Amerika naar Nederland.
Onlangs vond er een speciale editie
plaats in de kapel van de Academie
voor Kunst en Vormgeving Sint J oost
in Breda. Daar stond Esmee na
haar toezegging op het programma.
Eerst moest ze de daad nog bij het
woord voegen en een presentatie in
elkaar zetten. ,,Ik wilde het dicht bij
mezelf houden en bij hoe mijn car
rière tot nu toe loopt", aldus de
schrijfster en eigenaresse van uitge
verij Publisher YOUNG. ,,Ik hoor
Ik was héél zenuwachtig.
Zo'n grote groep mensen,
en dan presenteren over
zo'n persoonlijk onderwerp
vaak dat ik me goed in anderen kan
verplaatsen, en vroeg me af of dat te
maken heeft met het feit dat ik zo
veel lees. Toen ik het opzocht, bleek
dat inderdaad zo te zijn."
Esmee dook dieper in het onder
werp en las verschillende onderzoe
ken over de positieve effecten van le
zen. Ze besloot dat dan ook te kiezen
als het thema van haar 'talk'. ,,Ik
wilde mensen iets leren en hen in
spireren - dat is tenslotte waar
TED voor staat - wat vaker een boek
op te pakken", legt
Esmee uit.
Dat leek even
makkelijker ge
zegd dan gedaan.
De hele kapel zat
vol met toeschou
wers. Ook de ca
mera's, die opna
mes maakten voor
de YouTube-video, stonden stuk voor
stuk op Esmee gericht. ,,Ik was héél
zenuwachtig. Zo'n grote groep men
sen en dan een presentatie geven
over zo'n persoonlijk onderwerp",
zegt de studente met een zucht, alsof
ze de spanning opnieuw voelt.
,,Als ik in het openbaar zeg dat ik
graag lees, krijg ik soms echt scheve
gezichten omdat mensen mij niet be
grijpen. Maar toen ik tijdens de TED-
talk begon te spreken, zakten al die
zenuwen al snel van me af. Ik ben su-
pertrots op mezelf dat ik dit heb ge
daan. En ik hoop echt dat ik iets van
verandering teweeg heb gebracht; dat
meer mensen gaan lezen."
REDENEN OM TE LEZEN
Op 91-jaerige leeftied overlee op
31 meie 2019 Rachel van de
Vrede uut Yerseke. Rachel was
een bijzondere vrouwe. Ze was be
kend as verhalenvertelster. Dat was ze
eworre nae a ze op laetere leeftied naè
de open schole goeng. Daè ontwik-
kelde'n ze d'r eigen toet een goed ver
telster. In kleine groepjes liek as de
soos en de gymnastiekclub probeer
den ze d'r vertelsels uut. Aoltied in
het dialect van Yense en ok aoltied
mie een komische noot. Laeter gieng
ze d'r ok de provincie mie in. Z'ao de
lachers a gauw op d'r and. Nie alleêne
deur de verhaaltjes, mae ok deur de
meniere waèrop ze ze brocht. Ze was
en bleef volkome d'r eigen. Rachel
was van de kleine diengen, dichtbie
uus, diengen die a ze mee'emaèkt ao
of ehaoren ao en daè gaf ze dan een
draoi an. Eên gaèt 'r over het alge-
meên beschaefd Zeêuws. ,,Merien en
Dina weun'n buut'n 'tdurp en die
praten nog precies as vroeher. Dina
praat nog van opkelve a ze ander hoed
an haè doen. En Merien werkt nog
hewoon in 't of en a 't regent fietst
Merien deur een blaaie. Wan plasse is
bie um wat aars. In 't of staen nog
knoffeltjes van hrotmoeder." En
a t'n een woord nie weet dan zeit'n:
,,Daaken kom ik er wè op." En Dina
zei dan: ,,Zómedeêmd weet je 't wè."
Dina wou nie a ze as boers voe d'n
dag zoue komme. ,,A ze vraeg'n of die
plekke nest ons vrie is, dan mó je nie
zè 'n 'jaet joan zet je hat mae neer',
dan zei j' hewoon 'haè je hang'." Zó
gaèt het nog eventjes deur.
In 'De eyecatcher' gaèt het over
Maatje die a een nieuwe bloes bestelt
uut een catalogus. Je kreeg d'r een
portemonnee bie cadeau. Ze ao van
een eyecatcher nog noait ehore, mae
ze vertrouwd'n d'r op a t'n hoed zou
weze en gin mens ao 'r zó eên. Toen a
de bloes kwam, was t'r in plekke van
een portemonnee een bosje kunstro
zen bie, wan het cadeau-artikel was
op. Groas gieng ze naè de ouderen-
mirreg van de bond. "Maatje ieng d'r
mantel op en ineêns oar'n ze: ,,Kiek
jie ei net zó'n bloes as ik an." 't Was
Jaone van Louw. Maatje keek of a ze
klap in d'r gezicht ekregen a, liep naè
binn'n en daè zag ze a Bette Eversdiek
ok mie zó 'n bloes an zat. Z' oa wè te
rug wil'n draai'n naè ruus. Bie de
bingo most ze mie Bette dobbele om
een pries, Maatje greep 'r nest'n. Ze
kreeg een Kaaps viooltje as troast-
pries. Toen a ze thuus kwam, wist ze
nie oe hauw as ze de eyecather van sa-
tijnstof uut most hoai'n en toen dee
ze nog drie dieng'n. Eêst de catalogus
bie 't ouwe papier, twiddes het boeket
kunstrozen in de vuulsbak mieter'n
en ten derde wier 't Kaaps viooltje d'r
achteran ehoaid.
Een boekje mie eur verhaaltjes ver
scheen in 2008 onder de titel 't Kom
aal hoed ee... Me zulle Rachel vee gaen
miiss'n.
dinsdag 18 juni 2019
GO
Esmee
bij het logo
van TEDX
De kracht
van lezen
Elodie Kint
Terneuzen
-Esmee Buijze
1 Betere mentale
gesteldheid
,,Uit onderzoek blijkt
dat lezen de kans op
dementie en Alzheimer
verkleint, omdat je je
brein actief houdt."
2 Minder stress (1)
,,Als je leest, glijd je in
het karakter van de
hoofdpersoon en ver
geet je je problemen."
3 Meer kennis
„Elke keer dat jij een
boek, tijdschrift of
krant leest, sla je infor
matie op in je langeter-
mijngeheugen."
4 Uitgebreidere
vocabulaire
„Doordat je tijdens het
lezen een nieuw woord
in een context ziet, be
grijp en onthoud je het
sneller."
5 Getraind geheugen
,,Je traint je geheugen,
doordat je als lezer
veel details tot je
neemt. Van verschil
lende karakters en
achtergronden, tot de
omgeving waarin het
zich afspeelt."
6 Sterker analytisch
denkvermogen
,,Door te lezen, stimu
leer je je analytisch
denkvermogen. In het
boek De Da Vinci
Code gebeurt dat bij
voorbeeld: je wilt het
mysterie ontcijferen."
7 Beter concentratie
vermogen
,,Om te lezen, heb je
focus en concentratie
nodig. Hoe meer je
leest, hoe meer je je
brein traint voor lan
gere tijd te focussen."
8 Inlevingsvermogen
,,Wie leest, bekijkt alles
vanuit een ander
standpunt. Je ver
plaatst je in de hoofd
persoon. Dat helpt in
het echte leven."
9 Entertainment
,,Dit spreekt voor zich:
je kunt van een boek
écht genieten."
10 Minder stress (2)
„Lezen vermindert
stress, door een com
binatie van eerder ge
noemde punten. Door
je hersenen te trainen,
kun je je beter concen
treren, effectiever wer
ken én beter prioritei
ten stellen."
Engel Reinhoudt
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Engel
Reinhoudt in het
Zuid-Bevelands.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
