na de brand, politie speurt nog altijd naar de oorzaak
SP.
'Volgens
mij is
het een
aanval
op katho
lieken.
Al zeg ik
het wat
hard.'
21
'W
0
zegt verkoper Jean. Hij loopt naar
de voorkant van zijn winkel.
,,Kijk: deze miniatuur-Notre-
Dame-tjes, die wil iedereen nu
hebben.''
Hij tilt een klein beeldje op: de
kerk op een paar vierkante centi
meter. ,,Weet je waarom iedereen
deze koopt? Omdat de torenspits
er nog op staat. We verkopen ook
veel van koelkastmagneetjes met
een afbeelding van de Notre-
Dame. Dat vinden vooral Neder
landers leuk: zo'n magneetje is
niet duur.''
Als je doorloopt naar het oos
ten, naar de achterkant van de ka
thedraal, zie je mogelijk de bron
van het vuur. Beneden op straat,
op de Quai de l'Archevêché, staat
een jazzbandje voor toeristen te
spelen, maar ver daarboven zijn
de enorme stellages en steigers te
zien, gebouwd op en over het dak
van Notre-Dame, die dienden
voor regulier renovatiewerk aan
de kathedraal. En dMr richten po
litie en justitie nu al hun pijlen
op.
Het vermoeden is - al sinds de
brand - dat bij die bouwwerk
zaamheden iets is misgegaan. ,,Als
een historisch monument in
brand vliegt, is dat in de helft van
de gevallen het gevolg van werk
zaamheden'', aldus kunsthistori
cus Didier Rykner.
In de puinhopen die zich na de
brand hadden opgestapeld in de
kathedraal zoeken tientallen re
chercheurs naar aanwijzingen en
bewijzen. Aanvankelijk deden ze
dat niet eens zelf. Vanwege het in
stortingsgevaar werden robots en
drones de kerk ingestuurd. Maar
zelfs voor hightechapparaten is
het titanenwerk. Elk draadje, elk
stofje, elk geblakerd stukje hout
dat verstopt ligt in de bergen as en
puin, kan naar de oorsprong van
de brand leiden.
Het kan een menselijke fout
zijn geweest. De bouwvakkers op
het dak hebben toegegeven daar
(illegaal) te hebben gerookt: er
werden peuken gevonden. Het
kan ook een technische fout zijn
geweest. Dagblad Libération
meldde op basis van betrouwbare
bronnen dat met 'kortsluiting in
de kabels van een werklift' reke
ning wordt gehouden.
Roger haalt zijn schouders op
over alle theorieën en zet wat
stoeltjes recht op het terras van
zijn Brasserie Esmeralda. Hij kijkt
vanaf zijn terras achter de kathe
draal recht op de bouwsteigers op
het dak. ,,Ik zag die avond eerst
een beetje rook daar uit die toren
spits komen. Maar het werd elke
minuut meer, en daarna zagen we
de vlammen.''
Hij stuurde alle klanten naar
huis, sloot zijn restaurant en bleef
zelf binnen. ,,Daarna mocht ik er
niet meer uit van de politie. Dus
ik zat hier naast Notre-Dame toen
die in brand stond en toen de to
renspits instortte. Dat was wel
een bizar gevoel, ja.''
Zijn restaurant 'profiteert' nau
welijks van de brand en de
enorme stroom nieuwsgierige
toeristen nu. ,,Nee, in tegendeel.
Vroeger gingen mensen naar bin
nen in Notre-Dame, keken ze daar
anderhalf uur rond en kwamen ze
daarna hier iets eten of drinken.
Nu kan niemand naar binnen.
Mensen nemen een foto en lopen
dan weer verder.''
Veel van die toeristen bekijken
de kerk vanaf de zuidkant, lopend
langs de oevers van de Seine met
z'n houten stalletjes vol oude boe
ken, prenten en posters. Aan die
kant van de Notre-Dame bevindt
zich ook de pastorie, en dat is de
plek waar de beveiligers bivakke
ren.
Bij die beveiligers is nogal het
een en ander mis gegaan, bleek uit
een nauwgezette reconstructie
die dagblad Le Monde maakte. De
bewaker die op de avond van de
brand dienst had, werkte er pas
drie dagen: hij had nog nooit de
hele kathedraal gezien. Bovendien
draaide hij dubbele diensten. Zijn
vervanger was 's middags niet ko
men opdagen, dus bleef hij zelf
ook 's avonds aanwezig.
Om 18:18 uur die avond ging een
eerste rood lampje branden in het
kantoor als teken van brandalarm.
Daarna werd eerst tevergeefs ge
zocht naar het vuur, en abusieve
lijk geconstateerd dat het loos
alarm was. Daarna ging nog een
keer een lampje branden, werden
verschillende personen gealar
meerd, en gingen betrokkenen de
lange trappen op naar de hoogste
punten van de kerk.
Pas om 18:48 - dus na dertig mi
nuten - werd daar op 'zolder' in
derdaad brand geconstateerd en
de brandweer gealarmeerd. ,,Me-
tershoge vlammen zijn dan al be
zig het hout te verslinden",
schrijft Le Monde. ,,De eerste
brandweerauto's arriveerden kort
voor 19 uur maar al heel snel is
dan duidelijk dat het dak niet
meer te redden is.''
Rusty (63) en Gaby (47) uit Flo
rida staan met een groot fototoe
stel tegenover de kerk. ,,We wil
den speciaal de Notre-Dame zien,
ja'', zegt Rusty. „Vanwege de ge
schiedenis, vanwege de architec
tuur en omdat we zelf katholiek
zijn.'' Gaby: ,,We wilden graag
naar binnen, maar dat gaat na
tuurlijk niet. Het is zo'n ontzet
tend mooi gebouw en dit is zo
zonde.''
De Chinese Haoying (25) is met
haar familie naar Parijs gekomen.
,,Ruim twee jaar geleden waren
we hier ook en toen zijn we nog
binnen gegaan in de Notre-Dame.
Ik herinner me vooral de ramen:
die zijn zó mooi.''
De Amerikaanse Gaby klinkt
vooral aangedaan. ,,We weten
toch nog steeds niet of de brand
wel of niet is aangestoken? Vol
gens mij is het een aanval op ka
tholieken. Misschien zeg ik het
wat hard, maar zo voelt het voor
me: als een aanval.''
Haoying kijkt liever vooruit. ,,Ik
hoop maar dat de kerk snel geres
taureerd kan worden. Misschien
wel binnen vijf jaar, zoals de pre
sident wil. In China hoorden we
wel dat er heel veel donaties bin
nen waren gekomen. Is dat zo?
Misschien kunnen mijn ouders en
ik, als we een volgende keer in Pa
rijs zijn, dan wel weer naar bin
nen in de kerk.''
GO ZATERDAG 15 JUNI 2019
15 april 2019, de vlammen slaan uit het dak van de ka
thedraal, later zou de torenspits instorten. foto afp
