Chris van der Heijden
Ik heb geleefd
'Mijn man zou de sterren nog
voor me uit de hemel plukken'
19
'Voor de
operatie
ben ik de
gordijnen
gaan
wassen. Ik
dacht: wat
nou als ik
niet meer
wakker
word?'
Naast materiële welvaart is
consensus over en handhaving
van een aantal politieke en mo
rele principes een van de belang
rijkste verklaringen voor dit ge
luk. Diep in ons hart zijn we het
met elkaar eens dat aan bepaalde
zaken niet getornd mag worden.
Daarom stemmen we van harte
in met instituties die daar pal
voor staan, van rechtbank tot Ka
mer. Het neemt niet weg dat er
voortdurend gemopperd wordt.
Het kan niet anders, democratie
staat en valt, ja democratie is ge
mopper. Mopperen mag niet al
leen, mopperen moet. Maar je
hoeft maar even een reisje naar
een of ander verwegland te ma
ken, te zien hoe het daar toe gaat
en je weet het weer: van alle
slechte landen is Nederland een
van de beste, ons weer wellicht
uitgezonderd.
Ik word geacht zoiets als een
kenner van de Tweede Wereld
oorlog te zijn. Ik heb er een aar
dig aantal boeken en heel wat ar
tikelen over geschreven. Maar dat
niet alleen. Hoewel lang na de
daarmee was je voorbestemd tot
een onveranderlijke, historische
rol. Keuzes bestonden niet. Vrij
heid evenmin. Eens gegeven, al
tijd gebleven. Het Oude Testa
ment heeft hiervoor een prach
tige uitdrukking: 'de vaders heb
ben onrijpe druiven gegeten
waardoor de tanden van de kin
deren stomp zijn geworden'.
Zo denken wij al lang niet
meer en willen we ook niet den
ken. Eenieder is verantwoorde
lijk voor zijn eigen daden en
wordt ook alleen daarop beoor
deeld. Je bent vrij om te kiezen.
En als je over de schreef gaat -
wie vrij is van zonde, werpt de
eerste steen - ben je in staat op je
schreden terug te keren. Over
dergelijke zaken is volgens mij zo
goed als iedereen het eens. Ster
ker nog: ze behoren tot de basis
principes van de cultuur die juist
door de meer conservatieven on
der ons met verve worden verde
digd. Vandaar hun weerzin tegen
ideologieën of religies die deze
principes met voeten treden en
onvrijheid prediken. Ze hebben
oorlog geboren ben ik, vreemd
maar waar, tot op zekere hoogte
ook een ervaringsdeskundige. Ik
ben namelijk kind van ouders die
tijdens de oorlog aan de ver
keerde kant stonden. Ik heb altijd
gevonden en vind nog steeds dat
ik niets met de keuzes van mijn
ouders te maken heb en zeker
daarvoor niet verantwoordelijk
gehouden kan worden.
Helaas was (en is) een deel van
omgeving een andere mening
toegedaan. Als - wat heet - 'kind
van foute ouders' word je niet ge
acht je over de oorlog uit te spre
ken. Je hoort te zwijgen en je te
schamen. Niet de schuld, wel de
straf. Zo werd ik als kind van acht
uitgescholden voor vuil fascis-
tenjong, als beginnend histori
cus/journalist door een grote
omroep als ideologisch onbe
trouwbaar ontslagen en als man
van boven de vijftig uitgemaakt
voor, wat dat ook mag zijn, 'se
cundair antisemiet'. En dat ter
wijl ik gewoon, zie ook mijn me
ning inzake deze IS-kinderen,
een klassieke links-liberaal ben,
met hoogstens een wat ketterse
mening over Nederland en de
Tweede Wereldoorlog.
Het spreekt voor zich dat ik me
tegen aantijgingen als boven
staande altijd met hand en tand
heb verzet. Een van de belang
rijkste redenen hiervan is dat ik
vind dat degenen die zo denken
hiermee de principes koesteren
die ze voorgeven te bestrijden.
Simpeler gezegd: volgens de nati-
onaalsocialisten was en bleef je
jood, slaaf, Ariër of wat ook en
gelijk, de conservatieven. Morrel
niet aan de principes want voor
je het weet, spoelen ze door de
goot.
Toch gaat het hier verkeerd.
Want vreemd genoeg zijn het
diezelfde standvastigen die nu
een uitzondering bepleiten.
Hiermee doen ze precies wat ze
pretenderen tegen te gaan, hier
mee vallen ze aan wat ze zeggen
te beschermen. Vandaar mijn bek
vol tanden onder een schedel als
een flipperkast. Dit klopt niet.
Ik koester een andere ideologie
dan de Wildersen, Trumps en
Baudets van deze wereld. Tegelij
kertijd vind ik dat hun superge-
mopper nuttig en noodzakelijk is
omdat dit het debat scherp houdt
en de democratie levendig. Maar
als zij de principes veronachtza
men die zij beweren te koeste
ren, gaat het verkeerd.
Kinderterreur? Kinderen zijn
geen terroristen en als ze onver
hoopt iets in die richting uitstra
len, dan is dat niet hun fout maar
die van de volwassenen om hen
heen. Het begrip kinderterreur
bevat een tegenspraak zoals ook
het begrip kinderporno een te
genspraak bevat. In beide geval
len gaat het om iets van volwas
senen over of met kinderen. En
die, zo hebben we afgesproken,
laat je met rust. Kinderen wor
den beschermd, hoe dan ook, al
tijd, zonder uitzondering. Noem
het kinderbescherming. Dat
heeft met links, rechts of midden
niks te maken. Dat is een pijler
van onze cultuur.
Annemarie Haverkamp praat met mensen over hun leven en het einde dat nadert.
II aar man is nog even naar
de winkel om koekjes te
1 kopen, zegt Petra Trumpi
I (59) als ze in de keuken
koffiezet. Hij doet tegen
woordig de boodschappen. ,,Mike
verdient een lintje'', zegt ze. ,,Hij zou
de sterren nog voor me uit de hemel
plukken als dat kon.''
Vijf minuten later komt hij binnen
met stroopwafels. Strijkt met zijn
hand kort over haar bovenarm. ,,Is
het gelukt met de koffie? Heb je ver
teld hoe het allemaal begon?''
Hoe het allemaal begon: op oud
jaarsdag 2017 wil Petra iets op een
briefje schrijven. Maar tot vier keer
toe krijgt ze dat niet voor elkaar. Het
woord dat ze in haar hoofd heeft,
komt gewoon niet uit haar pen. ,,Ik
keek naar het papier en dacht: wat
staat daar nou?''
Mike is erbij. Hij hoort dat ze ook
niet goed kan praten. Allebei weten
ze meteen dat dit niet goed is. ,,Ik
dacht aan afasie'', vertelt Petra die tot
vorig jaar als receptionist in een zorg
centrum werkte. Een ambulance
brengt de Rotterdamse naar het zie
kenhuis. ,,Daar zei ik alleen maar de
hele tijd 'ik ben'. Verder kwam ik
niet.'' Ze haalt haar schouders op. Die
nacht in het ziekenhuisbed is ze
doodsbang.
Niet veel later hoort Petra Trumpi
dat ze een tumor in haar hoofd heeft.
Zij, Mike en hun twee volwassen
zoons met aanhang zijn vreselijk van
slag. Tijdens een operatie wordt de
tumor nader bestudeerd - verwijde
ren gaat niet. Het blijkt een 'stadium
vier'. De gemiddelde levensverwach
ting is vijftien tot zestien maanden.
,,Voor de operatie ben ik thuis de
gordijnen gaan wassen'', vertelt Petra.
,,Eerst beneden, toen boven.'' Aan ta
fel kijkt ze naar Mike. ,,Ik dacht: wat
als ik nou niet meer wakker word?''
Ze wilde hem ook direct leren koken,
zegt Mike. Zodat hij zich kon redden
als ze er niet meer was. Maar dat
wilde hij niet. ,,Dat zien we dan wel
weer.''
Petra deed thuis alles. Nu zijn de
rollen omgedraaid. Dat is moeilijk
hoor, zegt ze. ,,Die afhankelijkheid,
daar wen ik niet meer aan.''
Ze zijn bijna veertig jaar getrouwd.
Toen ze elkaar tegenkwamen op een
camping in Limburg, was zij pas
veertien. ,,Maar ze leek ouder'', zegt
Mike vlug. Zij knikt. Mike was acht
tien en op vakantie met vrienden. Pe
tra viel direct voor zijn looks. ,,Hij
had een mediterraan uiterlijk, dat zag
je in die tijd niet veel in Nederland. Ik
vond dat mooi, hij leek op de types
die op posters boven mijn bed hin
gen.''
Mike heeft een Surinaamse moeder
en een Nederlandse vader. Hij werd
geboren op Curasao en kwam op zijn
zevende naar Holland. Hij ging nooit
meer terug. Toen Petra ziek werd en
hij vroeg wat ze nog wilde doen, ant
woordde zij: naar Curasao.
,,Ik had er zo veel over gehoord, die
gekleurde huisjes kon ik uittekenen'',
Petra Trumpi
wil nog een
cruise door de
Noorse fjorden
maken.
Wilt u ook
het verhaal
vertellen over
uw levenseinde
dat nabij is?
Annemarie@
persgroep.nl
zegt ze. ,,We hadden vaak dia's van
vroeger gekeken.''
Na een behandeling met chemo en
bestraling was het zover. Mike en Pe
tra hadden hun gezin (inclusief
kleinzoon) meegevraagd. Samen vlo
gen ze naar het geboorteland van
Mike. Hij: ,,Een nicht haalde ons op
van het vliegveld. Ze zei: 'Als eerste
rijden we langs je oude huis'. Ik her
kende het meteen. Daar stond het,
pal aan zee.''
Petra is zo dankbaar voor die trip.
Zaten ze daar 's avonds met z'n allen
met de voetjes in het zand. Aan de
brug in Willemstad hingen ze een
hangslot om hun liefde te bezegelen.
Volgende week gaan ze terug. „Kij
ken of het er nog hangt'', zegt Mike
met een lach.
Ze hebben de smaak van het reizen
te pakken gekregen. Vroeger was
vliegen duur, ze gingen altijd met de
caravan op vakantie. Nu is zo'n ticket
goed te betalen. Petra wil ook nog
een cruise maken naar Noorwegen.
Mike: ,,En als zij dat wil, dan doen we
dat.''
Mike heeft het goed kunnen regelen
op zijn werk op de administratieafde
ling van het Erasmus Medisch Cen
trum. Hij kan deels thuis werken en
heeft mantelzorgverlof. Als hij op
kantoor is, belt hij haar regelmatig.
,,Ik word nou ja niet boos.maar ik
maak me zorgen als ze niet opneemt.
Je moet wel je telefoon aanzetten, zeg
ik dan. Anders ben ik bang dat ze ge
vallen is of zo.''
Zij zegt dat ze niet altijd met haar
ziekte bezig wil zijn. Als ze met
vriendinnen op stap gaat, wil ze alles
weten over hun kleinkinderen. En ze
is nog altijd ijdel, vindt het belangrijk
er verzorgd uit te zien. ,,Mensen zien
niet dat ik ziek ben.''
De vijftien tot zestien maanden
zijn inmiddels voorbij. Petra gaat
langzaam achteruit. Soms vergeet ze
tijdens het gesprek naar welk woord
ze op zoek was. Lopen gaat slechter.
Die cruise door de Noorse fjorden
gaan ze zo snel mogelijk boeken.
GO ZATERDAG 15 JUNI 2019
Pardon?
FOTO MARCO DE SWART
