community Hebban.nl. Want behalve De
bijenhouder van Aleppo verschenen recent
Kader Abdolahs Het pad van de gele slippers
(over Iran), Tommy Wieringa's De dood van
Murat Idrissi (Marokko), Clemantine
Wamariya's Het meisje dat kralen kon lachen
(Rwanda), Marek Sindelka's Materiaalmoe
heid (Syrië) en Mohsin Hamids Exit West
(waarin het rampgebied niet met naam en
toenaam wordt genoemd). En eerder waren
Khaled Hosseini's De vliegeraar (Afghani
stan) en Dave Eggers' Wat is de Wat (Soe
dan) al voorbeelden van bestsellers over
brandhaarden.
Lindy de Jong over de reden waarom er
volop wordt gelezen over actuele thema's
als vluchtelingen en rampgebieden: ,,Jour-
naals tonen de beelden en de ellende dage
lijks. Maar dan gaat het om het collectief,
om statistieken en cijfers. Heftige beelden,
maar ze zijn niet zo direct en persoonlijk
als het relaas van die ene persoon of dat
gezin. Aanraakbare mensen en fictie zijn bij
uitstek het middel om verhalen te vertellen
die je raken, waarmee je je kunt identifice
ren. En zodra er een vleug 'waargebeurd'
kleeft aan de roman, neemt de aantrek
kingskracht daarvan toe. Lezers zijn nieuws
gierig naar wat individuen beweegt. Hoe
ziet en zag hun wereld eruit? Vaak komen
ze tot de ontdekking dat vluchtelingen
helemaal niet zoveel verschillen van men
sen in Europa. Uiteindelijk zijn we allemaal
op zoek naar geluk en geborgenheid en dat
verlangen blijkt herkenbaar.''
De Jong signaleert verder dat de toon in
vluchtelingenromans niet alleen maar
gevoelens van medeleven opwekken. ,,Er
komt ook vaak spanning bij kijken. Hoe
verloopt de reis door gevaarlijk gebied,
welke mensen zijn wel of niet te vertrou
wen? Vaak worden die zaken gedetailleerd
beschreven, wat de situatie bijna tastbaar
maakt. Daarnaast spelen liefdesverhalen
vaak een rol, en ook criminele praktijken.
,,In andere romans staat niet de vlucht
centraal, maar juist het leven dat daarna
komt. Bijvoorbeeld in Wees onzichtbaar van
Murat Isik, over een leven in de Bijlmer. Of
Duizend vaders van Nhung Dam over een
Vietnamees meisje dat op het Groningse
platteland terechtkomt en zich daar staande
probeert te houden. In Ilja Leonard Pfeijf-
fers bestsellers La superba en Grand Hotel
Europa gaat het ook om de gevolgen van
migratiestromen", aldus De Jong, die zegt
dat zowel kansrijke gedachten als wanhoop
daarin een rol spelen.
Christy Lefteri zegt dat herkenbare emo
ties essentieel zijn om lezers te betrekken
bij haar verhaal. ,,Dit is de tijd van Brexit,
vluchtelingencrises en afnemende tole
rantie en de gevolgen daarvan, en de hele
wereld wordt daarmee geconfronteerd. Met
nieuwsbeelden of statistieken is het moei
lijk meevoelen of -denken en daarom draait
De bijenhouder van Aleppo om mensen die je
buren zouden kunnen zijn.
Via Facebook heb ik nog contact met een
aantal vluchtelingen die ik ontmoette in
Athene. Ze wonen in Denemarken, Zweden
en Engeland. D e meesten hebben hun draai
gevonden. Dat doet mij goed. Mijn boek zal
daaraan niet een-op-een bijdragen en ik
denk ook niet dat ik problemen kan oplos
sen. Maar ik hoop dat het verhaal wel zorgt
voor iets meer begrip voor elkaar. Daarom
heb ik een bijenhouder als hoofdpersoon
gekozen. Ik zie zijn beroep als symbool voor
nieuw leven en nieuwe mogelijkheden."
De bijenhouder van
Aleppo verschijnt bij
uitgeverij Mozaïek (€21).
bijenhouder
ZATERDAG 15 JUNI 2019 31
