9
Oudere mensen
hebben er belang
bij het stelsel te
houden als het is
digen moeten het doen met één
zetel. Een schamele oogst voor de
1.237.700 zzp'ers die Nederland
telt.
Hoe oud zijn de sectorvertegen
woordigers gemiddeld? Waar wo
nen ze? Hoeveel van hen zijn lid
van de SP, PvdA of een andere op
positiepartij?
Die informatie kan en wil de
vakbond niet geven, meldt een
woordvoerder. En aan een inter
view heeft de parlementsvoorzit
ter geen behoefte. Ze verwijzen
naar de summiere informatie op
de FNV-website: naam, pasfoto,
sector. Zo ontdek ik Jos.
Kraakbeweging
Jos Everaers (66) is gepensioneerd
en meer vakbondsstrijder dan
journalist. Na 'een heftige tijd in
de kraakbeweging' (zijn woorden)
en werk voor 'een links Leids
krantje' werkte mij meer dan
twintig jaar voor het Praktijkblad
Ondernemingsraad. Sinds zijn
22ste is hij actief voor de vakbewe
ging. Daar ben ik ook lid van, maar
dat Jos mij al 2,5 jaar op het hoog
ste niveau vertegenwoordigt was
me ontgaan.
Weinig vakbondsleden zullen
hun vertegenwoordiger kennen,
zegt hoogleraar Arbeidsmarkt Ton
Wilthagen. ,,Alleen ervaren, zeer
actieve kaderleden stellen zich
kandidaat voor het ledenparle-
ment. En alleen actieve leden
stemmen. Zo krijg je een overver
tegenwoordiging van oudere men
sen die er belang bij hebben om
het pensioenstelsel te houden zo
als het is.''
Het gemiddelde ledenparle-
mentslid lijkt op het eerste gezicht
tamelijk veel op Jos: driekwart is
man. Slechts een handjevol is - af
gaande op naam of huidskleur -
van allochtone komaf. En afgaande
op de foto's (bij gebrek aan geboor
tedata) lijkt een overweldigende
meerderheid aanzienlijk dichter
bij zijn pensioen dan bij de begin
dagen van zijn carrière.
Het beeld dat de sleutel tot een
pensioenakkoord in handen is van
een club doorgewinterde vak
bondstijgers, bevestigt Jos als ik
hem opbel. ,,De meeste parle
mentsleden zijn erg activistisch.
Voor je doorstroomt naar zo'n ver
tegenwoordigende rol, moet je
binnen de vakbond wel wat voor
je kiezen hebben gehad'', zegt hij.
Het is niet zo dat ze allemaal te
gen het Pensioenakkoord zijn, zo
als de tv-beelden van dinsdag
avond misschien suggereren. De
club is verdeeld, zegt FNV-onder-
handelaar Tuur Elzinga. ,,De dis
cussie was heel pittig. De meest
kritische, mondige leden zoeken
de tv-camera's op. Maar er was ook
een grote groep die rustig naar ons
luisterde en eerst in gesprek wil
met zijn achterban.''
Dat bevestigt Jos. Hij is zelf van
de tweede groep. ,,Maar er is ook
een groep die nog steeds roept dat
de pensioenleeftijd naar 65 moet.
De scheldwoorden vliegen door de
lucht.''
Terugfluiten
De werkgevers maken zich er
grote zorgen over dat de koers van
de vakbonden door deze club
wordt bepaald. Nadat de bonden
in november het pensioenoverleg
hadden laten klappen en vervol
gens wegliepen van het Klimaat
akkoord, uitte VNO NCW-voor-
zitter Hans de Boer zijn ongenoe
gen in een interview met De Tele
graaf. ,,De FNV heeft een leden-
parlement, ik weet niet wie dat al
lemaal bedacht heeft. Dat leden-
parlement spot met alle principes
van goed bestuur. Als wij een
mandaat hebben van ons bestuur
kunnen we handelen. Bij hen
moeten ze nog eens een keer via
een ledenparlement en die kan elk
moment iedereen terugfluiten.
Dat is geen zakendoen."
Dat een tamelijk radicale vak
bondsraad, die bovendien verre
van representatief is voor werkend
Nederland, zoveel macht heeft
over de collectieve oudedagsvoor
ziening, is een gevolg van de Ne
derlandse poldercultuur, zegt
hoogleraar Wilthagen. ,,In andere
landen, zoals Frankrijk, beslist het
parlement gewoon over plannen
van de regering. Maar daar gaan
vervolgens auto's in vlammen op
als een nieuwe arbeidswet slecht
valt bij de vakbonden. Het parle
ment heeft ook niet altijd de wijs
heid in pacht. Het Pensioenak
koord draait om veel geld dat deels
in pensioenfondsen en bij werkge
vers zit. Daarom mogen ook de
werkgevers en vakbonden mee
praten.''
Wat ook meespeelt: de rege
ringscoalitie, die in de Eerste Ka
mer geen meerderheid meer heeft,
heeft voor een nieuw pensioen
stelsel steun nodig van de opposi
tie. De PvdA, GroenLinks en de SP
zullen eerder instemmen als ook
de vakbond akkoord is.
Over een week zal blijken of dat
poldermodel nog langer houdbaar
is. Afgelopen jaren is het al zwaar
onder druk komen te staan doordat
de vakbonden veel leden verloren.
Na de Tweede Wereldoorlog was
bijna 40 procent van de werkne
mers lid van een bond, nu nog
maar 16 procent. Sinds FNV in 2011
het ledenparlement invoerde na
een interne crisis rond het vorige
pensioenakkoord, ligt de macht bij
een nog kleinere groep.
Een fikse verantwoordelijkheid,
beaamt 'mijn' vertegenwoordiger
Jos. ,,Dit gaat niet om een cao'tje
voor twee jaar. Het Pensioenak
koord gaat verregaande financiële
consequenties hebben, ook voor
toekomstige generaties. Er staat
nogal wat op het spel.''
Onderste uit de kan
Zelf hoopt Jos dat de FNV-leden
komende week massaal voor de
plannen stemmen, zodat het parle
ment niet anders kan dan ook ak
koord gaan. Voor zijn gevoel heb
ben de onderhandelaars het onder
ste uit de kan gehaald. ,,Ik heb zelf
ook jarenlang aan cao-onderhan
delingstafels gezeten. Onderhan
delen is geven en nemen. Je krijgt
nooit alles wat je wilt.''
Maar wat als de achterban tegen
stemt? Of als de opkomst heel laag
uitvalt? In 2010 nam nog geen 14
procent de moeite om een stem uit
te brengen over een soortgelijk
pensioenakkoord. In die situaties
zal het heel lastig worden, erkent
Jos. ,,Dan zijn de poppen aan het
dansen. Dit wordt de proef voor de
bestendigheid van het poldermo
del.''
zaterdag 8 juni 2019
GO
FOTO'S ANP
De eerste re
actie van het
FNV-ledenpar-
lement op de
compromissen
rond het pensi
oenakkoord zijn
niet bijster posi
tief. Afgelopen
dinsdag beleg
den de onder
handelaars een
informatie
avond waarop
ze het concep
takkoord uit de
doeken deden.
Boze leden
voelden zich be
kocht toen
bleek dat het
aanvankelijke
compromis van
66 jaar als
nieuwe AOW-
leeftijd uit beeld
is verdwenen.
handen vakbondsveteranen
Jos Everaers. privéfoto
-Ton Wilthagen,
hoogleraar Arbeidsmarkt
