Het laatste oorlogsjaar belicht
9
donderdag 6 juni 2019
26 27 28
Juni 1944
w n
verwoestbare veteraan. De donker
groene stof is behangen met onder
scheidingen.
Hij draagt ze met bescheiden trots,
want Parks is bepaald niet van de
stoere soldatenheroïek. Zijn stem is
zacht, zijn gebaren ingetogen, zijn
ogen vriendelijk. Op tafel vergeelde
foto's uit de jaren 40, maar ook plaat
jes van de vele bezoeken die hij, de
cennia na D-day, met andere Cana
dese oud-strijders aan Normandië
bracht.
Er is geen dag dat hij niet denkt aan
6 juni 1944, de datum waarop hij
werd afgezet op een vreemd Frans
strand om een door oorlog verminkt
continent te bevrijden. Maar ook
's nachts keert het verleden in dro
men terug, naar die dag 75 jaar gele
den dat Jimmy Parks, nog maar 18
jaar, definitief zijn onschuld verloor.
Dan spartelt hij wanhopig in de
branding. Of spuugt hij het zand uit
dat tussen zijn tanden en kiezen zit.
Drie keer ontsnapte hij aan de dood
toen dichtbij granaten insloegen. Hij
stroopt behoedzaam zijn broekspijp
op. ,,Deze littekens.allemaal van
granaatscherven. Ze sneden het vlees
van mijn scheenbeen.
,,Als een granaat ontploft, zie je al
leen een flits. Daarna ga je knock-out.
Een fijn, bijna euforisch gevoel. Ik
beleef het soms in mijn slaap. Het is
bijna jammer om 's ochtends weer
wakker te worden."
Jim Parks was 15 toen 1 septem
ber 1939 de Tweede Wereldoor
log uitbrak. ,,Canada was een
dominion onder de Britse kroon.
Toen Nazi-Duitsland 1 september
1939 Polen binnenviel en mister
Churchill op 3 september mister Hit
ler de oorlog verklaarde, volgden wij.
Gewoon vanzelfsprekend."
Zo gebrand was hij erop om dienst
te nemen ('Ik kom uit een familie van
echte vechtjassen') dat hij tegen de
rekruteringsofficieren over zijn leef
tijd loog. Hij kwam er tot zijn eigen
verbazing mee weg en werd ingelijfd
in het Canadese leger.
,,Ik liet op school m'n uniform aan
mijn lievelingsonderwijzer zien - zo
trots was ik dat ik bij The Queen's
Own Cameron Highlanders, mijn
eerste regiment, zat. Op parades
droegen we zelfs kilts.
,,Eerst schrok hij. 'Maar Jimmy, jij
bent toch veel te jong?' Hij beloofde
z'n mond te houden. Mijn vader be
greep het. Die had in de Eerste We
reldoorlog gevochten. En iedereen in
de buurt ging onder de wapenen.
'Pas goed op jezelf jongen', zei hij,
terwijl hij over mijn haar streek. 'Kijk
Alseen
granaat
ontploft, ga
je knock-out.
Een fijn, bijna
euforisch
gevoel
- Jim Parks
of je van de infanterie bij de artillerie
terecht kunt komen. Dan zit je verder
weg van het front'."
Zijn moeder was aanvankelijk ge
trouwd met een soldaat die in de Eer
ste Wereldoorlog sneuvelde. De eer
ste vrouw van zijn vader overleed aan
de Spaanse Griep, die in 1918 en 1919
wereldwijd tussen de 50 en 100 mil
joen slachtoffers maakte - een veel
voud van het aantal doden tijdens de
Eerste Wereldoorlog.
Zijn ouders trouwden in 1921. Ze
kregen vijf kinderen en woonden in
Winnipeg. Twee van hen overleden
aan whooping cough: kinkhoest. Eén
kind stierf in zijn moeders armen.
Dat kwam ze nooit meer te boven.
Sindsdien droeg ze altijd zwarte kle
ding.
Jims vader was binnenhuisarchi
tect. Hij verloor tijdens de crisis van
de jaren 30 zijn baan en pakte alles
aan om te overleven. Het gezin Parks
had het niet breed. Jims gelukkigste
jeugdherinnering is de 75 dollarcent
die hij kreeg om een paar tweede
hands ijshockeyschaatsen te kopen.
Als 10-jarige mocht hij bij de Army
Cadets, een voorpost van het leger.
Daar werden gratis snacks verstrekt -
een traktatie tijdens de Grote De
pressie. Omdat er te weinig unifor
men waren, droeg Jim alleen een pet
LEES VERDER OP PAGINA 10
GO
helm fluiten'
12
V
7
2
1
2
3
4
7 8
9
10
11
14 15
16
17
18
21 22
23
24
25
28 29
30
