75 jaar
Bevrijding
'Houd me vast, fluisterde
hij. Ik heb het zo koud...
Toen stierf hij'
10 NIEUWS
en moest hij achteraan paraderen.
Het maakte hem niks uit. Aan het
einde van de exercitie wachtte hem
immers een reep chocolade.
Het Canadese leger telde ten tijde
van de mobilisatie in 1939 aanvanke
lijk vierduizend soldaten op een be
volking van 11 miljoen mensen. Ook
Jims broer Jack nam, even geestdrif
tig, dienst.
,,We waren onvoorbereid op een
oorlog. We kregen het Ross Rifle, een
geweer uit de Eerste Wereldoorlog.
Later hadden we, gelukkig, de Lee
Enfield. Een magnifiek wapen. Zelfs
als het in de vetste modder had gele
gen, schoot het perfect. We moesten
snel het militaire bedrijf onder de
knie krijgen, want we gingen het
moederland ondersteunen.
,,In 1942 vertrokken we van onze
trainingsbasis naar Engeland. Daar
losten we Canadese troepen af, die er
met het oog op een Duitse invasie
waren gelegerd. Ik zou er tot D-day
niet meer weggaan.
,,Vanaf 1943 werd duidelijk dat we,
vroeger of later, op het Europese vas
teland zouden landen. En man, wat
had ik daar een zin in! Ja, dat klinkt
nu absurd. Maar toen.je had het
gevoel dat je met iets wezenlijks be
zig was, iets rechtvaardigs. Misschien
wel met iets groots. Iets onvergete
lijks.
,,We werden intensief getraind in
Schotland en wat kregen we daar lek
ker te eten! Amerikaanse rantsoenen.
Varkenskoteletten, rosbief, ijs, appel
taart. Dat hadden we nog nooit ge
proefd. We werden vetgemest. Er
moest gewoon vlees op de botten
voor die zware klus straks.
,,We bootsten in een inham, zo'n
Schots log, aan de kust de landing na.
Met landingsvaartuigen. Er werd met
scherp geschoten, de artillerie
vuurde granaten af. We maakten
onze bewapening waterdicht tegen
zout water, kregen snorkels. We voel
den ons fighting/it. Maar het was ge
moedelijk vergeleken met de hel die
ons wachtte."
In de nacht van 5 op 6 juni koerste
de grootste Armada die de wereld
ooit had aanschouwd vanuit En
geland richting Frankrijk: 6330 sche
pen en landingsvaartuigen, onder
steund door een luchtvloot van ruim
tienduizend vliegtuigen.
Zij zetten op de eerste dag van
Operatie Overlord ruim 153.000 sol
daten op de Normandische stranden,
deel van de Atlantikwall, de Duitse
verdedigingslinie die van Noorwe
gen tot de Spaanse grens tweedui
zend kilometer en twaalfduizend
bunkers besloeg.
Het geluk was in de vroege och
tend van 6 juni aan geallieerde zijde:
bevelhebber maarschalk Rommel
was voor familiebezoek teruggekeerd
'Weten jullie
wat je in je
hand hebt',
vraag ik terwijl
een zakje zand
van Juno
Beach de klas
rondgaat.
'Grond met het
bloed van
Canadese
soldaten.'
Dan wordt het
muisstil
naar Duitsland en Adolf Hitler, zon
der wie geen beslissing genomen
mocht worden, verkeerde in diepe
slaap.
Het was weer een latertje gewor
den in de Berghof, Hitlers woonhuis
op de Obersalzberg in Zuid-Duits-
land waar hij zijn gezelschap als altijd
met ellenlange monologen verveelde.
Zijn adjudanten weigerden hem te
wekken.
,,De overtocht was geen pretje",
zegt Parks met understatement. De
soldaten zaten opeengepakt. Zwij
gend, tot het uiterste gespannen, de
meesten een sigaret in de mondhoek.
Ze waren vlak voor vertrek gebrieft:
vandaag is de dag der dagen. Doe je
plicht! En: dit is geen oefening. ,,Er
werd niet gesproken. Je hoorde alleen
het klotsen van de golven. Iedereen
wist: het gaat beginnen."
Toen zijn landingsvaartuig in de
vroege ochtend richting de branding
van Juno Beach voer, werd de een
heid van Parks getrakteerd op een
onophoudelijke Duitse kogelregen.
De projectielen tikten ritmisch op
het metaal van het amfibievoertuig,
andere kogels scheerden als steentjes
over het water.
,,Canadese soldaten zijn op hun
best als ze kunnen aanvallen. Dat kon
nu. Maar er ging veel mis. De vlieg
tuigen die de Duitse stellingen be
stookten hadden met hun bombar
dement in onze sector weinig schade
aangericht. Bovendien: ons vaartuig,
waarin we met dertig man zaten, liep
op een mijn.
,,De bulldozers die alle versperrin
gen moesten opruimen, zonken weg.
Er was gerekend op een diepte van
twee meter - het waren er vier. Toen
ik eindelijk naar de branding waadde,
heb ik al mijn spullen afgegooid, ook
mijn geweer. Ik moest wel. Alleen al
m'n basisuitrusting woog 20 kilo."
Het was 'pretty nasty weather',
stormachtig zelfs. Net als andere sol
daten sleepte hij gewonde en gedode
buddy's naar het strand, geheel tegen
de bevelen in die een sprintaanval op
de vijandelijke stellingen voor
schreef.
,,Ik beleefde het in een roes. Deed
dingen zonder nadenken. Ik wilde
zelf blijven leven, maar om je heen
drijven je makkers in zee. Eigenlijk
meer dobberen. Hun hoofd in het
water, hun armen gespreid. Ik nam er
één in mijn armen. 'Houd me vast",
fluisterde hij. 'Ik heb het zo koud.'
Toen stierf hij. Wat zal hij zijn ge
weest? 18, misschien 19. Net als ik.
,,Ik heb vervolgens, strompelend,
de stengun, de munitie en het overle
vingspakket van korporaal Lawrence
Scaife gepakt. Schrijf zijn naam alsje
blieft op: Lawrence Scaife. Opdat ie
dereen hem zal herinneren. Hij lag,
dodelijk gewond, in het zand."
Pas achter de duinen van Juno
Beach kon Parks enigszins op adem
komen. ,,Al werden we door vijande
lijk vuur vastgepind." Toen de Duit
sers zich terugtrokken, gaandeweg
overweldigd door de aantallen gealli
eerde strijders, konden tanks en an
der geschut op het strand worden ge
lost en werden nieuwe groepen in
fanteristen betrekkelijk ongehinderd
aan land gezet. Maar eerst werden de
lichamen van de honderden dode
Canadezen geborgen en de gewon
den verzorgd.
De eerste dag wisten de Canadezen
enige kilometers landinwaarts op te
rukken. Op 8 juni stuitten de Winni
peg Rifles bij het gehucht Putot op de
12e SS Divisie Hitler Jugend. De Ca
nadezen werden volledig overlopen,
waarbij 261 doden en gewonden vie
len. Bovendien vermoordden de
SS'ers in koelen bloede 58 krijgsge
vangenen - een ontnuchterende
voorproefje van de wrede oorlog in
Europa. ,,Die Hitler Jugend, dat wa
ren zulke fanatieke vechters. Even
donderdag 6 juni 2019
GO
VERVOLG VAN PAGINA 9
Canadese troepen
lopen door de ver
woeste Rue Saint
Pierre in Caen.
FOTO REUTERS
