10 NIEUWS
Bijna dertig jaar lang was Dirk Mulder
directeur van de 'meest tragische plek uit de
Nederlandse geschiedenis', Herinneringscentrum
Kamp Westerbork. Over drie weken zwaait hij af.
,,Het gedoe, dat ga ik niet missen.''
KAMP WESTERBORK DIRECTEUR MET PENSIOEN
Het is dinsdagmid
dag, aan het einde
van de middag. Vier
tienermeisjes staan
naast hun fietsen.
Ze staan voor de
slagboom, naast het
prikkeldraad en kij
ken wat gedesoriënteerd om zich
heen. „Meneer", vragen ze aan de rij
zige gestalte met het lange, wappe
rende, grijze haar, ,,is dit een park?''
Nee, zegt Dirk Mulder, dit is geen
park. ,,Dit is Kamp Westerbork
,,Oh'', zeggen de meisjes, ,,dan mo
gen we er zeker niet overheen fiet
sen?'' „Eigenlijk niet'', zegt Mulder.
Hij kijkt om zich heen, het is al vijf
uur geweest, het terrein is vrijwel
verlaten. ,,Maar voor deze keer wel.''
Toen Dirk Mulder (66) bij Herin
neringscentrum Kamp Westerbork
kwam werken, ruim dertig jaar gele
den, was er niets te zien hier. Geen
slagboom, geen hekken met tralies,
geen treinwagon, geen herbouwde
woonbarak. Er lag een fietspad, dat
leidde door een kale grasvlakte. ,,Als
je niet wist dat dit Kamp Westerbork
is geweest, was je er ook niet achter
gekomen.''
Ja, de oude woning van de kamp
commandant, de gevreesde SS'er Al
bert Gemmeker stond er nog. Maar
daar woonde een oude, nogal op
zichzelf zijnde vrouw in. ,,Als er
mensen kwamen die zochten naar
wat ooit Kamp Westerbork was, lie
pen ze vaak bij haar de tuin in. Dan
belde ze mij: „Meneer Mulder, ze
staan weer op mijn pad.''
Mevrouw Van der Speck is al jaren
geleden overleden. Het huis staat nu
onder een glazen koepel om verdere
aftakeling door de tand des tijds te
gen te gaan. Net zoals de rest van het
terrein haar beladen geschiedenis
zichtbaar heeft gemaakt.
Het fietspad is een wandelpad ge
worden en wie er loopt, weet nu: dit
was 77 jaar geleden het perron naast
het spoor, de plek van waar 102.000
Nederlandse Joden, Roma en Sinti
vanuit het detentiekamp de veewa
gons in werden gedreven. De vol
gende halte was Auschwitz of Sobi-
bor. Bijna altijd: de dood. ,,Dit'', zegt
Dirk Mulder, terwijl hij langzaam
over het terrein loopt, ,,is de meest
tragische plek in de Nederlandse ge
schiedenis.''
Bijna dertig jaar lang was hij direc
teur van Herinneringscentrum
Kamp Westerbork, dat twee kilome
ter van het voormalige kampterrein
zelf ligt. Eind juni gaat hij met pensi
oen. Dan gaat hij een boek schrijven,
over hoe Nederland de afgelopen
dertig jaar met het herdenken van de
oorlog is omgegaan.
Als iemand dat kan vertellen, is hij
De jongere
generatie
heeft meer
beeld nodig
om deze plek
te snappen
het wel. De leraar geschiedenis die
directeur werd en jarenlang balan
ceerde op het slappe koord van het
herdenken. Een koord dat over alle
valkuilen van de emotie leidt. Want:
„Eigenlijk doe je het nooit goed.''
Iedereen wil op zijn eigen manier
herdenken. De een wil volslagen rust
op deze treurige plek. ,,Maar de jon
gere generatie heeft meer beeld no
dig, die moeten context hebben om
deze plek te snappen. In Bergen-Bel-
sen (een voormalig concentratie
kamp in Noord-Duitsland, red) krij
gen bezoekers een iPad mee. Dat
wilde ik per se niet, want dan loop je
heel de tijd naar dat ding te kijken.''
,,Westerbork moet terughoudend
zijn, zeker geen kermis." Niet zoals
het Holocaustmuseum in Amerika
waar je bij binnenkomst opeens in
een goederenwagon blijkt te staan.
,,Toen we hier de oude barak gingen
terugplaatsen, hebben we ook lang
nagedacht hoe we dat zouden doen,
hoe we dat moesten laten zien. Maar
je kunt het niet voor iedereen goed
doen.''
Grinnikend vertelt Mulder over
zijn frustraties over de lokale autori
teiten. Over de boswachter die de
vleermuizen in de oude bunker
wilde helpen en daarom alles waar
licht doorheen kwam, dichtmaakte.
,,Maar dan gaat zo'n bunker wel
schimmelen van binnen.'' Of over
het fietspad dat ze om het kamp wil
den laten leggen, maar waar een be
schermde boommarter roet in het
eten gooide. ,,Toen we hier een pers
conferentie hadden gehad over de
herbouwde barak, belde de burge
meester: 'Dirk, je bent stout geweest,
je hebt helemaal geen bouwvergun
ning'.''
Eigenzinnig
Mulder staat te boek als een wat ei
genzinnig mens, die zich niet zo veel
aan autoriteiten gelegen laat liggen.
Toch was ook hij dit jaar flink van
slag. Toen de Stichting Vluchteling in
januari aankondigde dat bij de wan
deltocht Nacht van de Vluchteling
ook Westerbork een vertrekplaats
was, belandde directeur Mulder in
een storm van verontwaardiging.
Hoe hij het in zijn hoofd haalde de
nagedachtenis van het Joodse door-
voerkamp zo te grabbel te gooien.
Mulder kreeg doodsbedreigingen ('Ik
kon een nekschot krijgen'), en kreeg
ook kritiek uit een hoek waarvan hij
het niet had verwacht: kampoverle-
vers. Uiteindelijk werd Westerbork
geschrapt als startpunt.
,,We zagen het helemaal niet aan
komen deze keer. We hebben in 2008
een tentoonstelling over NSB'ers ge
had. Toen vermoedden we wel enige
commotie. Nu niet.'' Beide onder-
FESTIVAL
Ga naar pzc.nl/klassiekfestival
vrijdag 31 mei 2019
PC
'Nederlands meest
tragische plek mag nooit
een kermis worden'
Cyril Rosman
-Dirk Mulder
klassieke muziek
De historische binnenstad van Elburg vormt ook in 2019 weer een prachtig toneel voor Festival Klassieke
Muziek Elburg. Het vestingstadje, omringd door muren en een gracht, ademt nog steeds de sfeer van
de middeleeuwen. Veel historische elementen zijn bewaard gebleven. Combineer het festivaL met een
bezoek aan één van de musea die Elburg rijk is, de haven met de oude botters of een van de prachtige
landgoederen in de directe omgeving!
45% voordeel: bestel nu tickets van 70y- voor 39,-*
Of koop een passepartout voor 3 concerten naar keuze voor 89,-
Ode aan Bach Donderdag 20 juni 2019 - Grote Kerk, Elburg -19.30 uur
Matthaus Passion - J.S. Bach Vrijdag 21 juni 2019 - Grote Kerk, Elburg -19.00 uur
Bachs 'Boerencantate' 'Koffiecantate' Zaterdag 22 juni 2019 - Grote Kerk, Elburg -15.30 uur
Italian Barock 'n' Roll Donderdag 27 juni 2019 - Kloostertuin, Elburg - 20.30 uur
Moscow Nights Vrijdag 28 juni 2019 - Kloostertuin, Elburg - 20.30 uur
