2019
Nederland kleurt PvdA-rood
II
7
dinsdag 28 mei 2019
Zetels lederland! deel
digen voor coalitiebesprekingen? De
sociaaldemocraten weer? Ongetwij
feld, maar dat is niet genoeg voor de
meerderheid. Daar zijn de liberalen
waarschijnlijk voor nodig - volgens
henzelf zijn ze voor élke coalitie on
ontbeerlijk - en de Groenen.
En wat zijn de voorwaarden van
die fracties? Timmermans wil vooral
verandering, zei hij zondag. ,,Want ik
zie geen stabiel Europa." Ook riep hij
links en progressief weer op zich te
melden voor samenwerking op het
gebied van klimaat, sociale ongelijk
heid en eerlijker belastingen. Dit leek
vooral gericht naar de Groenen, want
die thema's zijn de kern van hun
programma. De liberalen willen best
meepraten, maar zijn tegelijk op zoek
naar nieuwe coalities: ,,Er moet iets
veranderen." En, zo zei Vestager, ,,la-
ten we ook gaan werken aan de eer
ste Commissie met evenveel vrou
wen als mannen."
Populisten
Verder gaan er fracties van samen
stelling veranderen en komen er ook
nieuwe fracties bij. Blijft de Hon
gaarse Fidesz-partij van premier Vik
tor Ortón bijvoorbeeld bij de chris
tendemocraten of is hij daar inmid
dels niet meer welkom?
De liberalen hebben in elk geval
gezelschap gekregen van de partij
van Emmanuel Macron en zijn fors
gegroeid. En wat doen de populisten?
Komen zij onder aanvoering van de
Italiaan Matteo Salvini met een
nieuw blok, dan moet dat in elk geval
25 parlementariërs bevatten uit zeker
zeven landen. Maar dan moeten ze
het wel op belangrijke punten eens
worden met elkaar: hun houding ten
opzichte van Rusland bijvoorbeeld.
De eerste zitting van het nieuwe
parlement is op 2 juli. De Commissie
begint op i november.
Uitslag Europese verkiezingen per gemeente
-
2014
Ook in de grote steden is de winst van
de sociaaldemocraten fors. In Rotter
dam en Den Haag is de PvdA weer de
grootste partij. In Amsterdam, Utrecht
en Groningen heeft GroenLinks de
meeste stemmen gekregen.
De comeback van de PvdA is op-
merkelijk. Bij de provinciale verkie
zingen in maart kreeg de partij in Am
sterdam nog 11 procent van de stem
men, twee maanden later ruim 21 pro
cent.
De winst van de PvdA in de grote
steden gaat ten koste van D66, zo lijkt
het. Het pro-Europese D66 verliest in
het Europees Parlement twee van zijn
vier zetels: een mokerslag. De klap
voor de SP en de PVV is nog groter.
Die partijen deden het bij de Europese
verkiezingen zo slecht dat ze geen
enkele zetel in Brussel hebben ver
overd.
Opvallend is dat de PvdA het oudste
electoraat heeft van alle partijen, zo
blijkt uit onderzoek van Ipsos. Bijna
de helft - 48 procent - van de PvdA-
kiezers is ouder dan 65 jaar. Zelfs bij
50Plus en het CDA is het aandeel ou
deren niet zo groot.
Forum voor Democratie, dat uit het
niets met drie zetels in het Europees
Parlement komt, trekt veel kiezers in
gemeenten rondom de grote steden in
de Randstad. Zo scoort de partij goed
in Westland (naast Den Haag) en
Haarlemmermeer (naast Amster
dam). In Edam-Volendam is Forum
voor Democratie met afstand de
grootste partij.
Bij een vertrek van het Verenigd Ko
ninkrijk uit de EU krijgt Nederland er
drie zetels bij. Die gaan naar Forum
voor Democratie, de VVD en de PVV.
De VVD komt dan op vijf zetels en
wordt na de PvdA de tweede partij. En
PVV-lijsttrekker Marcel de Graaff mag
dan toch nog naar Brussel.
Na het stemmen begint het onderhandelen.
Hoe gaat het Europees parlement er uitzien en wie
wordt de nieuwe baas van Europa? Het wordt een
spannende zomer.
Mark van Assen
Brussel
Dat waren de verkiezingen. En waar
het de rest van de maand over zal
gaan, daar lieten de Spitzenkandida
ten aan het eind van de spannende
zondagavond geen misverstand over
bestaan: over henzelf. Het is een van
de twee grote vragen die deze zomer
beantwoord moeten worden: wie
wordt de nieuwe voorzitter van de
Europese Commissie, de opvolger
van Jean-Claude Juncker?
Daar bestaan twee opvattingen
over. Eén: het Europees Parlement
vindt dat het zelf mag bepalen wie
die topfunctie gaat vervullen. Daar
om is bij de vorige verkiezingen de
zogenoemde Spitzenkandidaat be
dacht. Het idee is dat de verschil
lende groepen in het parlement elk
hun favoriet naar voren schuiven, zo
dat de burger een keuze kan maken.
Degene die de meeste stemmen
krijgt, krijgt de belangrijkste baan.
Geen achterkamertjes, heel trans
parant, democratischer kan niet.
Deze keer gaat het onder anderen
tussen Manfred Weber van de chris
tendemocraten, Frans Timmermans
van de sociaaldemocraten en Bas
Eickhout en Ska Keller van de Groe
nen. De liberalen zijn tegen de Spit
zenkandidaat.
Opvatting twee wijkt iets af. Een
aantal regeringsleiders in de Euro
pese Unie, onder wie de erg vocale
Laten we ook gaan
werken aan de
eerste Commissie
met evenveel
vrouwen als mannen
-Margrethe Vestager, liberalen
Franse president Emmanuel Macron,
wil graag zelf bepalen wie de Com
missie gaat leiden. Dat moet de beste
man of vrouw zijn, niet iemand die
door de winnende fractie naar voren
is geschoven. En omdat de winnaar
doorgaans een christendemocraat is,
nu dus Manfred Weber, zijn het
vooral de liberalen die zich niet ge
bonden voelen door de Spitzenkadi-
daten-afspraak. En die is overigens
ook niet meer dan dat: een afspraak,
geen regel.
Beschietingen
Dit gaat het nodige geruzie opleve
ren. De Duitse Weber vindt dat hij
het moet worden. ,,Zo hebben de
mensen gestemd." De Nederlandse
Timmermans meent nu dat het 'de
meeste EU-burgers niet interesseert
wie het wordt', maar mocht hem iets
gevraagd worden, dan wil hij wel.
Het Duits-Nederlandse duo
Keller/Eickhout meent dat 'alleen
kandidaten die vóór de verkiezing
ook kandidaat waren' in aanmerking
komen. En de liberalen hebben wel
iswaar geen Spitzenkandidaat, maar
schuiven nadrukkelijk de Deense
Margrethe Vestager naar voren.
De regeringsleiders zijn vandaag
informeel bijeen in Brussel om te
praten over de verkiezingsresultaten
en de Spitzenkandidaat. Bereid u
zich dus maar voor op beschietingen
over en weer tussen hen en het Euro
parlement, met als inzet de belang
rijkste functie in de unie.
Dan gaat het de komende weken
óók over de samenstelling van het
parlement. Wie gaan de christende
mocraten als grootste fractie uitno-
GO
Kan Frans het
schoppen tot
Jean-Claude?
Totaal 751
zetels
I PvdA ChristenUnie-
CDA SGP
VVD 50Plus
PVV FvD
O GroenLinks
D66 SP
Het is lang geleden dat de politieke
kaart van Nederland PvdA-rood
kleurde. De partij van Eurocom
missaris Frans Timmermans is in
de helft van Nederland de grootste
geworden. Vooral in de noordelijke
provincies en in het zuiden is mas
saal op de Partij van de Arbeid ge
stemd.
Peter Winterman
Den Haag
Frans Timmermans
wil best de baas van
Europa worden,
mocht hem iets wor
den gevraagd.
FOTO BART MAAT/ANP
