NYNKEDEJONG
Boosheid over 'bedrog' Volkert van der Graaf
6
Uitleg hoogleraar over besluit in zaak Thijs H.
Column
Het Nieuwsforum van Langs
de Lijn en Omstreken op Ra
dio 1 is een heel fijn pro
gramma. Soms mag ik ook aan
schuiven, en dat doe ik met veel
plezier, omdat er altijd interes
sante gesprekken worden gevoerd.
Afgelopen vrijdag ging het over
de aardbevingen in Groningen.
Een ontluisterende discussie tus
sen drie gasten. In een paar minu
ten tijd hoorde je alle argwaan van
de Groningers bevestigd worden.
Die Groningers waren lijdzaam.
De overheid kon ze toch helpen
verhuizen? De aardbevingen zijn
een natuurverschijnsel. Vroeger
verhuisde men ook als het water te
hoog kwam te staan, zo zei histori
cus PG Kroeger. 'Shit happens',
vond ex-politicus Ton Elias. Het
kan toch niet zo zijn dat al die
mensen daar nog vijftig jaar blij
ven zitten? Alleen politicologe
Kirsten Verdel gaf tegengas.
Ik bén niet eens Groninger, maar
zelfs ^k voelde me aangesproken.
Omdat dit soort uitspraken staan
voor het dedain voor het achter
land. Door mensen voor wie Gro
ningen, Friesland en Drenthe zo
ongeveer hetzelfde zijn. Veel gras,
veel boerderijen. Dorpen met een
kerktoren. Van die mensen die
Twente en de Achterhoek niet uit
elkaar weten te houden. 'Oh waar
woon je? Bedum? Geen idee.' De
desinteresse voor alles wat niet in
het westen ligt.
En zo maak je van Groningen
een probleem waar een oplossing
voor moet worden gevonden.
Geen plek waar talloze mensen
hun hart aan hebben verpand.
Waar ze zich al generaties lang
thuis voelen. Waar ze gewoon wil
len blijven wonen omdat ze daar
hóren. Is dat te veel gevraagd?
Zo'n aardbeving is een natuur
verschijnsel. Ja, maar wel eentje
dat het gevolg is van menselijk
handelen. Van jarenlang de Gro
ninger bodem uitputten, iets waar
we de staatskas flink mee hebben
kunnen spekken. Het is allang tijd
om de Groningers te compenseren
voor alles wat zij hebben moeten
doorstaan. Deze ellende duurt al
zo lang, dat ik mij plaatsvervan
gend schaam voor de laksheid van
de overheid en de NAM.
En ik schaam mij plaatsvervan
gend dat op de nationale radio
zulke ongevoelige uitspraken wor
den gedaan over een provincie
waar de rest van Nederland pal
achter zou moeten gaan staan.
Want wat als het jouw huis was?
En jouw dorp?
Bij een groot deel van het publiek
is de verontwaardiging ongetwij
feld groot: waarom informeerde de
ggz-kliniek in Maastricht niet
meteen de politie toen er al op
dinsdagmiddag 7 mei vermoedens
waren dat Thijs H. betrokken was
bij de dubbele moord in Heerlen?
Deze krant onthulde zaterdag dat
H. - inmiddels verdachte van
moord op drie wandelaars - na de
moorden met bloed op de kleding
terugkwam bij de kliniek waar hij
die nacht ervoor ook al was opge
nomen.
Binnen de instelling waren er al
snel vermoedens dat H. betrokken
was bij de gruwelijke dubbele
moord op de Brunssummerheide,
vertelt een ingewijde: 'Je telt ook
één en één op'. Maar H. kon na een
nacht op de gesloten afdeling
woensdag ontkomen. Daarna liep
hij zo'n twaalf uur lang rond in
Zuid-Limburg, totdat H. door de
politie werd gepakt.
Overtuigen
Waarom kwam de kliniek niet
eerder in actie? Volgens een bron
'mocht er geen actie worden on
dernomen' vanwege het medisch
beroepsgeheim. Hoe zit dat?
Robbert-Jan Verkes, hoogleraar
Forensische Psychiatrie (Radboud
ven het pakken van de dader."
Schending van het geheim geldt
zelfs als een misdrijf. Dus ook
bloed op de kleding of een beken
tenis van een moord is geen reden
om het geheim te doorbreken.
,,Hoe cru het misschien ook klinkt:
zaken in het verleden kun je al niet
meer veranderen, daar geldt het
Universiteit Nijmegen): ,,Een pa
tiënt moet veilig zijn bij de behan
delend arts, vandaar het beroeps
geheim. Dat mag niet zomaar wor
den doorbroken. Als je vermoe
dens hebt dat iemand iets vrese
lijks heeft gedaan, kun je hem of
haar natuurlijk wel overtuigen
zichzelf aan te geven, maar als be
handelaar kan je dat niet doen",
zegt Verkes. Hij is zelf psychiater
en actief op de polikliniek van de
Pompestichting. ,,De zorg gaat bo-
Een patiënt moet
veilig zijn bij de arts.
De zorg gaat boven
pakken van de dader
beroepsgeheim dus gewoon. Maar
dat verandert als er acuut gevaar
dreigt, voor zichzelf of voor de om
geving." Dus toen H. woensdag
ontkwam uit de Maastrichtse kli
niek, gingen alle alarmbellen af.
Toen werd het medisch beroeps
geheim doorbroken en werd de
politie ingeseind.
De 27-jarige H. wordt verdacht
van het ombrengen van drie wan
delaars. Op zaterdag 4 mei zou hij
een 56-jarige vrouw uit Den Haag
hebben gedood, en op dinsdag 6
mei de 63-jarige Diny en de 68-ja-
rige Frans uit Heerlen. Ze kenden
elkaar niet. Alle drie slachtoffers
lieten hun hond uit.
Levensgevaar
Mondriaan, het OM en de advocaat
van H. gaan niet in op vragen over
de zaak. Het CDA heeft aangekon
digd schriftelijke vragen te gaan
stellen aan de minister over het
beroepsgeheim. ,,Want hoe kon de
kliniek weten dat er op dat mo
ment niet ergens iemand in le
vensgevaar was?" vraagt CDA-ka-
merlid Joba van den Berg zich af.
Dagblad De Stentor onthulde zater
dag dat Volkert van der Graaf, de
moordenaar van Pim Fortuyn, nog
'gewoon' in Apeldoorn woont.
Daarnaast wij st niets erop dat hij op
korte termijn van plan is om alsnog
het land te verlaten.
Van der Graaf gebruikte emigra
tieplannen als argument om bij de
rechter van zijn fysieke meldplicht
af te komen. Hoewel de rechter in
zijn uiteindelijke vonnis niet sprak
over de emigratie als voorwaarde,
ging de fysieke meldplicht wel van
tafel.
Als het aan de VVD ligt kan Van
der Graaf 'niet ver genoeg weg ver
huizen'. ,,Deze moordenaar lijkt
elke keer weer op slinkse wijze alles
en iedereen te bespelen", reageert
Jeroen van Wijngaarden van de
VVD. ,,Ik wil van de minister weten
of van der Graaf nu voldoet aan de
regels die hem zijn opgelegd en zo
niet, hoe de minister gaat optre
den." PVV-leider Geert Wilders
laat weten een debat te willen over
de kwestie. ,,Dit is een grof schan
daal", vindt hij. ,,Volkert van der
Graaf had levenslang moeten krij
gen. Nu loopt deze nationale vijand
fluitend door Nederland. Ook en
vooral omdat ministers Grapper-
haus en Dekker zich telkens succes
vol in de maling laten nemen."
Ook GroenLinks wil opheldering
van de minister over het uitblijven
^Van der Graaf
gebruikte zijn
emigratieplan om van
meldplicht af te komen
van Volkerts emigratieplannen. Ka
merlid Kathalijne Buitenweg: ,,Ik
hecht veel waarde aan die meld
plicht, omdat het de kans op reci
dive verkleint. Het lijkt erop alsof
Van der Graaf vooral bezig is met
zichzelf en niet met de nabestaan
den. Dit is een gekke gang van za
ken."
CDA-Kamerlid Madeleine van
Toorenburg noemt de manier
waarop Van der Graaf opereert 'één
groot manipulerend spel'. „Iemand
moet die voorwaardelijke invrij
heidstelling verdienen en bij Vol-
kert van der Graaf is dat niet het ge
val. Hij heeft op geen enkele manier
meegewerkt op een constructieve
manier." Joost Eerdmans van Leef
baar Rotterdam is niet verbaasd dat
Van der Graaf niet is geëmigreerd.
,,Het is de grootste bedrieger van
ons land", laat hij weten. „Opnieuw
kan hij iedereen om de tuin leiden.
Dat getuigt van geen grammetje
respect in de richting van de nabe
staanden."
Tevreden
Minister Sander Dekker liet afgelo
pen weekend aan De Stentor weten:
,,Tijdens voorwaardelijke invrij
heidstelling moet je aan bepaalde
voorwaarden voldoen, dat geldt ook
voor Volkert van der Graaf." Dekker
was in oktober nog tevreden met de
deal die het OM en Van der Graaf
sloten, waarbij hij zich eens in de
acht weken schriftelijk moet mel
den. Nu benadrukt de minister dat
begin dit jaar een wetsvoorstel is in
gediend om de voorwaardelijke in
vrijheidstelling - waar Volkert nog
tot mei 2020 onder valt - in te per
ken.
al zo lang dat ik mij
plaatsvervangend
schaam
Deze ellende duurt
maandag 27 mei 2019
GO
^0 @nynke
Groninaen
'Beroepsgeheim niet
schenden, ook niet
na dubbele moord'
Waarom lichtte de Maas
trichtse kliniek niet meteen de
politie in toen Thijs H. daar -
met bloed op de kleding - aan
kwam dinsdag na de moorden
op de Brunssummerheide? Het
strikte medisch beroepsgeheim
stond dat in de weg, weten
bronnen. ,,Maar je moet hem
motiveren om te praten, zich
zelf aan te geven."
Niels Klaassen
Maastricht
Thijs H. liep weg uit de ggz-
instelling en kwam later terug
met bloed op de kleding. Het
beeld is afkomstig van een
camera in de kliniek. foto politie
—Robbert-Jan Verkes, hoogleraar
Politieke partijen van links tot
rechts reageren verbolgen op
het nieuws dat Volkert van der
Graaf niet is geëmigreerd en
daar ook geen enkel plan voor
lijkt te hebben.
Stefan Keukenkamp
Arjen ten Cate
Apeldoorn
